Ο τουρισμός στον αστερισμό της πολιτικής αβεβαιότητας

Η πληροφορία ότι μία κατασκήνωση στη Χαλκιδική –από αυτές που δουλεύουν κυρίως με τα ασφαλιστικά ταμεία– έριξε κατακόρυφα τις τιμές για την καλοκαιρινή περίοδο προκάλεσε αναστάτωση στο δεύτερο πόδι. Κι αυτό γιατί κανείς από τους ανταγωνιστές δεν είχε μπει στην ίδια πολιτική. Η πρώτη ερμηνεία που ήρθε ήταν ότι είχε εσωτερική ενημέρωση και πρόλαβε τους άλλους συναδέλφους του. Η αιτία φωτογραφήθηκε στα μάτια όλων των εμπλεκομένων στον τουρισμό της περιοχής: «Θα έρθουν πρόσφυγες».
Η πληροφορία και μόνο, ακόμη και ως ανεπιβεβαίωτη φήμη, προκαλεί αναστάτωση. Ο τοπικός δήμαρχος του δεύτερου ποδιού, ο δήμαρχος Σιθωνίας, Γιάννης Τζίτζιος, έχει διαβεβαιώσει από τις αρχές Μαρτίου τον επιχειρηματικό κόσμο της περιοχής ότι δεν πρόκειται να υπάρξει καμία εγκατάσταση προσφύγων σε τουριστική περιοχή. «Ακόμη κι αν πρόκειται να δοθούν χρήματα στον δήμο που αναλαμβάνει να τους φιλοξενήσει;» ρωτήθηκε ευθέως από τους παριστάμενους στην ενημερωτική σύσκεψη που είχε συγκαλέσει. «Όσα χρήματα και αν δοθούν» είχε απαντήσει προσπαθώντας να διασκεδάσει την καχυποψία τους.
Δυστυχώς, η καχυποψία εντάθηκε την επομένη της σύσκεψης, διότι ήρθε το περίφημο έγγραφο που ζητούσε από τους δήμους να υποδείξουν σημεία στα οποία θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν πρόσφυγες. Υποτίθεται ότι οι δήμοι της Χαλκιδικής δεν απάντησαν, αλλά άρχισε να διαρρέει, ανεπισήμως μεν, από έγκυρα χείλη δε, ότι το ενδεχόμενο να φιλοξενηθούν πρόσφυγες στη Χαλκιδική περιοριζόταν μόνο στην «ορεινή Χαλκιδική».
«Αν έρθουν εδώ, εμείς έχουμε κλείσει» λέει δυνατά εστιάτορας της περιοχής.

 

Η πολιτική αβεβαιότητα που αναστατώνει

«Οι άνθρωποι στη Χαλκιδική κάνουν λάθος» σχολιάζει ένας από τους πιο γνωστούς και πιο αναπτυσσόμενους επιχειρηματίες του τουρισμού στην Ελλάδα, ο οποίος διευκρινίζει ότι η έλευση των τουριστών στην Ελλάδα στηρίζεται σε πολλαπλά επίπεδα και δεν είναι μονής απλής ανάγνωσης. «Το βασικό είναι η συνολική εικόνα της χώρας στο εξωτερικό και αυτή δεν είναι καλή» λέει.
Οι πληροφορίες του ΣΕΤΕ, του συνδικαλιστικού οργάνου του χώρου, υπολογίζουν τις μειώσεις των κρατήσεων μεσοσταθμικά σε περίπου 20%, αλλά αυτό είναι κάτι που μπορεί να εκληφθεί ως απειλητικό καμπανάκι και όχι ως τελεσίδικη κρίση δικαστηρίου.
«Η Ελλάδα εξακολουθεί να θεωρείται ασφαλής χώρα και οι προσφερόμενες θέσεις φιλοξενίας τουριστών στις ασφαλείς χώρες υπολείπονται της ζήτησης. Όσο η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις ασφαλείς χώρες, υπάρχει πάντοτε η δυνατότητα να αναστραφεί το κλίμα» εξηγεί, λέγοντας ότι η έννοια της ασφαλούς χώρας είναι μία γενική και εν πολλοίς ασαφής έννοια, η οποία μεταβάλλεται ακόμη και από μια τρομοκρατική επίθεση σε άλλη χώρα. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν είναι αισιόδοξος ότι η συνολική εικόνα της χώρας στο εξωτερικό είναι καλή, καθώς το κλίμα της πολιτικής αβεβαιότητας στην Ελλάδα είναι διάχυτο στο εξωτερικό και κυρίως στις αγορές από τις οποίες περιμένει ο κλάδος πελάτες και η χώρα έσοδα.

 

 

Η αδιαφορία για τις βίζες

Στον κλάδο, για παράδειγμα, δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση γιατί δεν ενισχύθηκαν οι υπηρεσίες για την έκδοση βίζας σε χώρες που τροφοδοτούν την Ελλάδα με τουρισμό, όπως π.χ. η Ρωσία. Λένε ότι αναζήτησαν απαντήσεις και ερμηνείες αλλά δεν τις πήραν, ούτε επίσημα ούτε «κάτω από το τραπέζι». Αυτό δημιουργεί απαξιωτικές κρίσεις για τους κυβερνητικούς υπεύθυνους για τον τομέα του τουρισμού, συνολικά και χωρίς εξαιρέσεις.
Εκείνο το οποίο δεν έχουν αποτιμήσει ακόμη είναι τι σημασία θα έχει η απόφαση της Ryanair να διακόψει τις πτήσεις από την Ελλάδα. Είναι αλήθεια ότι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ο τουρισμός της Χαλκιδικής, για παράδειγμα, στηριζόταν στις πτήσεις της εταιρείας προς Θεσσαλονίκη και από εκεί απευθείας στα ξενοδοχεία του πρώτου ποδιού. Τόσο πολύ, που κάποιοι μίλησαν για διαπλοκή πολιτικών συμφερόντων ανάμεσα σε αυτούς που πλήρωσαν την εταιρεία και σε αυτούς που υποδέχτηκαν τους τουρίστες. Αλλά αυτό είναι μια ιστορία του 2011-2012, που πλέον απασχολεί τους ιστορικούς.

 

 

Η κρίση στην Τουρκία

Άλλωστε η Θεσσαλονίκη ως προορισμός δεν δουλεύει με κρατήσεις εκ των προτέρων αλλά με last minute επιλογές, που σχετίζονται με το κλίμα της περιόδου. Οι μόνοι σίγουροι πελάτες της Θεσσαλονίκης είναι οι Τούρκοι, που έρχονται να δουν το Μουσείο Ατατούρκ, το τουρκικό προξενείο στην πόλη, που θεωρείται ότι ήταν το σπίτι του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας.
«Η Τουρκία λογικά θα συνεχίσει να έχει την ίδια ροή προς Θεσσαλονίκη, γιατί το κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο των Τούρκων που έρχονται δεν έχει πληγεί ακόμη από την οικονομική κρίση, η οποία αγγίζει όλο και πιο βαθιά τη γειτονική χώρα» λέει ξενοδόχος της Θεσσαλονίκης που δουλεύει με την τουρκική αγορά, για να προσθέσει: «Ακόμη τουλάχιστον. Αν συμβεί, θα το καταλάβετε από τις τιμές των εστιατορίων στην Παλιά Πόλη, που δουλεύουν με τουρκικά γκρουπ και χρεώνουν περίπου 25 ευρώ το κεφάλι, για να περισσέψει κάτι για τον συνοδό».
Εξάλλου, άγνωστη παράμετρος είναι η επίπτωση που θα έχει η αύξηση του ΦΠΑ στο κόστος της διαμονής του τουρίστα και αυτό δεν έχει αποτιμηθεί ακόμη, γιατί είναι υπόθεση των τελευταίων ημερών.
«Αλλά είναι αδύνατο να μην έχει» λέει τουριστικός παράγοντας, ο οποίος λαμβάνει υπόψη του και το ενδεχόμενο μιας επιπλέον φορολόγησης στα καύσιμα, που θα αυξήσει το κόστος των μετακινήσεων ειδικά των Βαλκάνιων που έρχονται οδικώς.

 

 

Η βουλγαρική ρεβάνς

Επίσης άγνωστη παράμετρος, που δημιουργεί ανησυχία, είναι το ενδεχόμενο της βουλγαρικής «ρεβάνς» για τις αγροτικές κινητοποιήσεις που «πάγωσαν» για πολλές μέρες τις ελληνοβουλγαρικές μεταφορές στα σύνορα. Πολλοί ανησυχούν για το τι μπορεί να κάνουν ή να καθοδηγήσουν αυτοί που εθίγησαν τότε, αλλά κανείς δεν θέλει να το πει δυνατά.
Στο μεταξύ, οι τιμές της γης, ειδικά στα εξοχικά, πέφτουν ραγδαία, με αποτέλεσμα η αγορά της γης να έχει γίνει πιο φτηνή και πιο προσιτή για τους «πλούσιους» Βαλκάνιους.
«Θα έρθεις να πιούμε ένα ούζο στη Χαλκιδική αύριο ή μεθαύριο;» ρώτησε πριν από λίγες μέρες ένας Βαλκάνιος πρώην ανώτατος διπλωμάτης με προϋπηρεσία στην Ελλάδα έναν φίλο του στη Θεσσαλονίκη. Κι όταν εκείνος τον ρώτησε τι έρχεται να κάνει στη Χαλκιδική, ο διπλωμάτης διευκρίνισε ότι έρχεται για να βοηθήσει τρεις φίλους που διαπραγματεύονται να αγοράσουν ένα σπίτι ο καθένας. Πριν από αυτούς το έχουν κάνει άλλωστε βουλγαρικές εταιρείες που έχουν χτίσει εξοχικές κατοικίες για τα διευθυντικά στελέχη τους.
Η αγορά γης στη Χαλκιδική παύει να είναι προνόμιο των πλούσιων Ρώσων. Αλλά αυτοί οι νέοι γείτονες δεν είναι πλέον τουρίστες.