Γιάννης Κωνσταντινίδης: Λάθος να αντιμετωπίσουμε τις ευρωεκλογές ως μια δημοσκόπηση για τις εθνικές εκλογές

Τη σημασία των ευρωεκλογών για την Ε.Ε. και την Ελλάδα υπογραμμίζει ο εκπρόσωπος της καμπάνιας του Ποταμιού, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Γιάννης Κωνσταντινίδης, τονίζοντας παράλληλα ότι για την κυβέρνηση το παιχνίδι δεν θα «γυρίσει».

Κατ’ αρχάς θα ήθελα να μου πείτε ποιο θεωρείτε ότι είναι για την Ευρώπη το διακύβευμα των φετινών ευρωεκλογών και ποιο για την Ελλάδα.

Πιστεύω ότι το διακύβευμα είναι το ίδιο. Η Ευρώπη χρειάζεται να μπολιάσει τους θεσμούς της με ανθρώπους που θα πιστεύουν στις δυνατότητές της και, συνάμα, θα της δώσουν ένα συγκροτημένο σχέδιο δράσης. Αυτοί είναι που θα καταφέρουν να περιορίσουν το ψέμα και την ανευθυνότητα των εθνικιστών που προπαγανδίζουν την εγκατάλειψη του πλέον ολοκληρωμένου –με τις ατέλειές του προφανώς– σχεδίου ειρήνης και ασφάλειας στην Ιστορία. Η Ελλάδα χρειάζεται επίσης να στείλει στο Ευρωκοινοβούλιο τους κατάλληλους ανθρώπους, αυτούς που αντιλαμβάνονται τα οφέλη της κοινής δράσης των Ευρωπαίων και που μπορούν να οραματιστούν και να εργαστούν για πρακτικές λύσεις. Όχι τους σταρ της τηλεόρασης. Όχι όσους οι κομματικές ηγεσίες δεν θέλουν να έχουν στα πόδια τους και τους βάζουν στον πάγο των Βρυξελλών, ούτε όσους επιχειρούν –της μόδας εσχάτως– να κάνουν ομαλότερο πέρασμα από το ένα κόμμα στο άλλο.

Πιστεύετε, ωστόσο, ότι με τις ευρωεκλογές να διεξάγονται εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας για τις εθνικές εκλογές, θα προκριθούν τα διακυβεύματα που περιγράψατε;

Θα ήταν λάθος μας να αντιμετωπίσουμε τις ευρωεκλογές ως μια δημοσκόπηση για τις εθνικές εκλογές. Θα έχουμε την ευκαιρία πολύ σύντομα, μέχρι τον Οκτώβριο, να αξιολογήσουμε την κυβέρνηση Τσίπρα και να επιλέξουμε την κυβέρνηση που θα τη διαδεχτεί. Στις 26 Μαΐου, όμως, ψηφίζουμε για τους ανθρώπους που θα κληθούν να συνεργαστούν με τους Ευρωπαίους ομολόγους τους στην εκπόνηση ενός κρίσιμου σχεδίου δράσης. Όποτε και αν διεξαχθούν οι εθνικές εκλογές (τον Μάιο ή τον Οκτώβριο), η κάλπη των ευρωεκλογών απαιτεί τη δική της προσοχή. Από την πλευρά μας, κάθε λέξη του Ποταμιού τους επόμενους μήνες θα σπρώχνει μπροστά ένα και μόνο ερώτημα: «Ποιοι θα υπηρετήσουν την Ευρώπη;».

Εσείς πόσο πιθανό θεωρείτε η κυβέρνηση να προκηρύξει και εθνικές εκλογές μαζί με τις άλλες δύο εκλογικές αναμετρήσεις;

Εκτιμώ ότι είναι το λιγότερο πιθανό. Η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι ο χρόνος θα λειτουργήσει προς όφελός της και «το παιχνίδι θα γυρίσει». Πλανάται, είναι η αλήθεια, καθώς οι αναλύσεις της κοινής γνώμης αποκαλύπτουν ότι η συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα αυξηθεί ποτέ, για τον απλούστατο λόγο ότι σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ του 2015 δεν θα προσέλθουν στην κάλπη, βαθύτατα απογοητευμένοι από τις επιδόσεις της κυβέρνησης Τσίπρα. Όταν θα το διαπιστώσει βέβαια –μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών–, θα είναι πλέον πολύ αργά. Θα κληθεί να πορευτεί για τέσσερις μήνες στο τυπικό τέλος της με τη σφραγίδα της ηττημένης.

Ποιο είναι το στίγμα που θέλει να δώσει το Ποτάμι στις ευρωεκλογές του Μαΐου;

Του κόμματος που θέλει και μπορεί να κάνει πολιτική αλλιώς. Δύο πράγματα ορίζουν την «πολιτική αλλιώς». Πρώτον, η συνέπεια. Το Ποτάμι είναι το κόμμα που επαναλαμβάνει εδώ και πέντε χρόνια τα ίδια και τα ίδια, με βαρετή συνέπεια! Τα προ πενταετίας βίντεο δηλώσεων του κ. Τσίπρα και του κ. Μητσοτάκη, που άλλοτε έσκιζαν και άλλοτε έραβαν μνημόνια, άλλοτε μείωναν και άλλοτε αύξαναν τους φόρους, προκαλούν θυμηδία σήμερα. Το Ποτάμι δεν έχει αλλάξει ούτε τελεία στις θέσεις του από το 2014 μέχρι σήμερα. Το δεύτερο στοιχείο είναι ο αντι-διχασμός. Το Ποτάμι μένει μακριά από τις ρητορικές και τις πρακτικές του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ, που δημιουργούν συνθήκες ρεβανσισμού. Η χώρα δεν πάει μπροστά με οπαδικού τύπου tweets και ατάκες στο βήμα της Βουλής. Ούτε φυσικά διαφημίζοντας κατάργηση νόμων που ψήφισε ο ένας από τον επόμενο και πογκρόμ κατά του υπαλληλικού προσωπικού του Δημοσίου που εφάρμοσε τους νόμους αυτούς.

Στις περισσότερες δημοσκοπήσεις, όμως, το Ποτάμι μοιάζει να δυσκολεύεται να πείσει τους ψηφοφόρους ότι αποτελεί μια εναλλακτική στον δικομματισμό. Γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό και πώς μπορεί η εικόνα αυτή να ανατραπεί;

Αυτό που σίγουρα αποτυπώνεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις –όταν ρωτούμε τα σωστά πράγματα και όταν διαβάζουμε σωστά τα ευρήματά τους τουλάχιστον– είναι η πίστη στην αξία της συνέπειας και η απέχθεια έναντι της διχαστικής λογικής. Δύο στα δύο πιάνει το Ποτάμι! Γι’ αυτό και είμαι απολύτως βέβαιος ότι όταν οι πολίτες ακούσουν το Ποτάμι σε αυτή την προεκλογική περίοδο και γνωρίσουν τους ανθρώπους που υπηρετούν τις αξίες του, θα το εμπιστευτούν. Αυτή τη στιγμή οι αποχωρήσεις βουλευτών από την κοινοβουλευτική ομάδα του Ποταμιού έχουν δημιουργήσει την αίσθηση ότι το Ποτάμι σβήνει. Όμως, στην πραγματικότητα, οι αποχωρήσεις ανθρώπων που κάθε άλλο παρά τη συνέπεια λόγων υπηρετούσαν θα καθαρίσουν την εικόνα του Ποταμιού.

Πολλοί θεωρούν ότι η αποδυνάμωσή σας σχετίζεται και με την απόφαση του Ποταμιού να στηρίξει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Συμφωνείτε με αυτό;

Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν τυγχάνει της σύμφωνης γνώμης της πλειονότητας των πολιτών σήμερα. Έχει συμβάλει σε αυτό τόσο η ελλιπέστατη διαπραγματευτική ικανότητα της κυβέρνησης Τσίπρα, που άφησε ομολογουμένως κενά στο τελικό κείμενο, όσο και η αιφνίδια απόφαση του κ. Μητσοτάκη να χαϊδέψει τα συναισθήματα του εκλογικού ακροατηρίου, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που το έκανε και ο ΣΥΡΙΖΑ πριν αναλάβει την εξουσία, όταν υποσχόταν το σκίσιμο των μνημονίων. Η θέση του Ποταμιού υπέρ της εύρεσης μιας λύσης στη διαφωνία με τη γειτονική χώρα υπήρξε αταλάντευτη. Και αυτή η συνέπεια εκτιμήθηκε δεόντως από σημαντική μερίδα πολιτών που τάσσονται υπέρ της λύσης του ζητήματος. Η στάση του Ποταμιού, λοιπόν, κάθε άλλο παρά αποδυνάμωσε το κόμμα. Αντιθέτως, εκτιμώ ότι πρόσφερε ένα τεκμήριο δύο σπάνιων για την πολιτική ζωή της χώρας χαρακτηριστικών: της συνέπειας και της μετριοπάθειάς του. Στην Ελλάδα, η ασυνέπεια έχει γεννήσει τον λαϊκισμό και η έλλειψη μετριοπάθειας έχει γεννήσει την ακροδεξιά.

Η συζήτηση για τον λαϊκισμό και την ακροδεξιά στην Ευρώπη ρίχνει συχνά ευθύνες και στην ίδια τη λειτουργία της Ευρώπης. Εσείς συμφωνείτε με την άποψη αυτή;

Η ηγεσία της Ε.Ε. δεν είναι άμοιρη ευθυνών για την ενίσχυση του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς, κοινό στοιχείο των οποίων –παρεμπιπτόντως– μοιάζει να είναι σε όλες τις περιπτώσεις ο αντιευρωπαϊσμός. Θα εντόπιζα τις ευθύνες στην αμέλεια των ευρωπαϊκών ελίτ να πιάσουν από το χέρι τον Ευρωπαίο και να του εξηγήσουν πώς η Ευρώπη είναι τα χιλιάδες μικρά σχέδια της καθημερινότητας που άλλαξαν τον χώρο όπου ζούμε: το λύκειο που ανακαινίστηκε, ο δρόμος που κατασκευάστηκε, το γρήγορο internet που έγινε πραγματικότητα. Η επικέντρωση στις κοινές αξίες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού είναι δυσανάλογη της προσοχής που δίνεται στις αλλαγές που φέρνει στη χειροπιαστή καθημερινότητα ο οργανωμένος σχεδιασμός των οργάνων της Ε.Ε. Αυτό πράγματι λείπει από τη λειτουργία της Ευρώπης, όμως αυτό δεν την καθιστά σε καμία περίπτωση περιττή.

Στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο Ευρωπαίος επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος είπε ότι η Ευρώπη διέρχεται «υπαρξιακή κρίση». Εσείς ασπάζεστε την άποψη αυτή;

Κατηγορηματικά όχι. Μια τέτοια επιμελώς ευρωσκεπτικιστική άποψη δίνει χώρο στον απορριπτικό λόγο του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς. Προφανώς δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε την Ε.Ε. ως ιερό τοτέμ. Όμως, μιλώντας για «υπαρξιακή κρίση», αφήνουμε ανοιχτό το ενδεχόμενο επιστροφής μας στους μικρούς εθνικισμούς του παρελθόντος, γιατί τάχα «η Ευρώπη σηκώνει τα χέρια ψηλά». Είναι άλλο να κρίνεις τις προτεραιότητές της και άλλο να την αποδομείς. Για τις προτεραιότητές της ευθύνονται οι άνθρωποι που είναι στο τιμόνι. Αυτούς που μπορούμε να τους αλλάξουμε με την ψήφο μας στις 26 Μαΐου πρέπει να τους αλλάξουμε χωρίς δεύτερη σκέψη.

Σ.Σ.: στην έντυπη έκδοση εκ παραδρομής γράφτηκε ότι ο κ. Κωνσταντινίδης είναι επίκουρος καθηγητής, ενώ είναι αναπληρωτής καθηγητής. Errata...