Ελένη Βαρβιτσιώτη - Βικτώρια Δενδρινού: Το Grexit σίγουρα δεν ήταν μπλόφα από τη μεριά των Ευρωπαίων - Free Sunday
Ελένη Βαρβιτσιώτη - Βικτώρια Δενδρινού: Το Grexit σίγουρα δεν ήταν μπλόφα από τη μεριά των Ευρωπαίων

Ελένη Βαρβιτσιώτη - Βικτώρια Δενδρινού: Το Grexit σίγουρα δεν ήταν μπλόφα από τη μεριά των Ευρωπαίων

Το «θρίλερ» του 2015 περιλαμβάνεται στις 400 σελίδες του βιβλίου «Η τελευταία μπλόφα» (εκδόσεις Παπαδόπουλος) της Ελένης Βαρβιτσιώτη, ανταποκρίτριας της «Καθημερινής» και του ΣΚΑΪ στις Βρυξέλλες, και της Βικτώριας Δενδρινού, που εργάζεται για το πρακτορείο Bloomberg στις Βρυξέλλες.

Το βιβλίο, που σε λιγότερο από έναν μήνα κυκλοφορίας του ξεπέρασε τα 20.000 αντίτυπα, αποκαλύπτει μεταξύ άλλων τι πραγματικά έγινε το 2015 σε Αθήνα και Βρυξέλλες, τι ακριβώς προέβλεπε το περιβόητο plan B για την περίπτωση αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη και πόσο κοντά έφτασε η χώρα μας στην άτακτη έξοδό της από το ευρώ. Η συγγραφή του βασίζεται σε πάνω από 230 ώρες «off the record» συνεντεύξεων με 95 πρωταγωνιστές των γεγονότων που σημάδεψαν τη χώρα από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Ιούλιο του 2015.

Η Ελένη Βαρβιτσιώτη και η Βικτώρια Δενδρινού μίλησαν στην FS για τους λόγους που αποφάσισαν να γράψουν το βιβλίο, για το πώς κατάφεραν να πάρουν στα χέρια τους απόρρητα έγγραφα, αλλά και για το πώς βίωσαν οι ίδιες όσα συνέβαιναν εκείνες τις ημέρες.

H TELEYTAIA BLOFA

Ποιοι ήταν οι λόγοι για τους οποίους αποφασίσατε να γράψετε το βιβλίο;

Βικτώρια Δενδρινού: Σαν Ελληνίδες δημοσιογράφοι στις Βρυξέλλες ζήσαμε τα γεγονότα του 2015 αλλά και όλο το τρίτο μνημόνιο από πολύ κοντά. Εκείνοι οι πρώτοι επτά μήνες του 2015 ήταν πολύ έντονοι σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο και οι εξελίξεις τόσο πυκνές και σημαντικές, που θεωρήσαμε πως ήταν μια συγκλονιστική ιστορία που έπρεπε να ειπωθεί σωστά. Θέλαμε να εξηγήσουμε αλλά και να καταλάβουμε τι ακριβώς συνέβη, τι ειπώθηκε πίσω από κλειστές πόρτες και πώς πάρθηκαν όλες αυτές οι αποφάσεις που ουσιαστικά καθόρισαν το μέλλον της χώρας.

Ελένη Βαρβιτσιώτη: Παρόλο που τα γεγονότα του 2015 μπορεί να καλύφθηκαν εκτενώς, όσο λίγα στον ελληνικό αλλά και στον παγκόσμιο Τύπο, θεωρήσαμε ότι θα έπρεπε να ειπωθεί η ιστορία αυτή από την αρχή με τη νηφαλιότητα που δίνει η απόσταση του χρόνου. Να μιλήσουμε με όλους τους πρωταγωνιστές και να πιάσουμε το νήμα από την αρχή, παρουσιάζοντας όλες τις πλευρές των γεγονότων.

Η «Τελευταία Μπλόφα» κυκλοφόρησε πριν από έναν μήνα. Ποιο είναι το feedback που έχετε λάβει μέχρι σήμερα;

Β.Δ.: Μέχρι στιγμής είμαστε πολύ χαρούμενες με το «feedback» που έχουμε λάβει. Πέραν του ότι το βιβλίο έχει πάει πολύ καλά σε πωλήσεις, κάτι που ειλικρινά δεν το περιμέναμε καθόλου, είναι πολύ θετική και η αντίδραση του κόσμου. Νομίζω, αυτό που μας λένε πιο συχνά –και που μας χαροποιεί ιδιαίτερα, γιατί ήταν και από τους βασικούς σκοπούς μας– είναι ότι διαβάζοντάς το κάποιος αποκτά μια πολύ καλύτερη ιδέα για το πώς πραγματικά λειτουργεί η Ε.Ε. και πώς παίρνονται οι αποφάσεις. Επίσης, μας λένε συχνά πόσο σημαντικό είναι που οι χαρακτήρες του βιβλίου, Έλληνες και ξένοι, εμφανίζονται ως τρισδιάστατοι, κάνοντας τους αναγνώστες να καταλάβουν καλύτερα πώς και γιατί έπραξαν όπως έπραξαν σε διάφορες κομβικές στιγμές.

Ε.Β.: Όταν αποφασίσαμε να γράψουμε την «Τελευταία Μπλόφα», δεν είχαμε καθόλου στο μυαλό μας αν ο κόσμος θα τη διάβαζε. Εμείς σκοπό είχαμε να πούμε αυτή την ιστορία που μας χάραξε, αλλά χάραξε και την πορεία της χώρας μας, όπως και της Ε.Ε., με έναν τρόπο ανεξίτηλο. Ο κόσμος το αγκάλιασε με τρόπο που δεν το περιμέναμε, είμαστε πολύ ευγνώμονες που σε λιγότερο από έναν μήνα βρισκόμαστε στα 20.000 αντίτυπα και τα σχόλια είναι πολύ θετικά. Προσπαθήσαμε πολύ να πούμε την ιστορία με έναν τρόπο που να είναι εύκολος στο διάβασμα, να διαβάζεται σαν πολιτικό θρίλερ, καθώς και η πλοκή και οι χαρακτήρες ενδείκνυνται για κάτι τέτοιο.

Όσοι έχουν διαβάσει το βιβλίο σας στέκονται στο κεφάλαιο με τις αποκαλύψεις για το τι είχε σχεδιαστεί σε περίπτωση Grexit. Μπορείτε να μας πείτε πώς κατάφερε να φτάσει στα χέρια σας το σχέδιο, παρ’ ότι απόρρητο;

Β.Δ.: Το plan B ήταν κάτι που κυνηγούσαμε για χρόνια (όπως και οι περισσότεροι δημοσιογράφοι που κάλυπταν την κρίση). Ήταν αρκετά δύσκολο να βρούμε κάποια άκρη, γιατί ήταν μυστικό ακόμα και το ποιοι δούλευαν πάνω στο σχέδιο αυτό. Τελικά, νομίζω, ο συνδυασμός επιμονής, υπομονής αλλά και τύχης μάς βοήθησε και καταφέραμε επιτέλους να το βρούμε. Σίγουρα βοήθησε και το ότι είχε περάσει κάποιος χρόνος από τα γεγονότα και οι άνθρωποι που γνώριζαν γι’ αυτό αισθάνθηκαν ότι μπορούσαν πλέον να μας μιλήσουν με μεγαλύτερη ελευθερία για τα περιεχόμενά του.

Ε.Β.: Από τη στιγμή που είχε δημοσιευτεί στους «Financial Times» το 2014 η ύπαρξη ενός τέτοιου σχεδίου, που οι εταίροι είχαν πρωτοσχεδιάσει το 2012, όταν ξανά η Ελλάδα βρισκόταν στο χείλος του Grexit, προσπαθήσαμε να το βρούμε. Δεν ήταν εύκολο, γιατί ούτε οι επικεφαλής της Ευρωζώνης δεν το είχαν στα χέρια τους. Με τεράστια επιμονή και υπομονή και δημιουργώντας δεσμούς εμπιστοσύνης, και όταν πλέον ο κίνδυνος της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ δεν υπήρχε στο τραπέζι, το σχέδιο μας δόθηκε.

Υπάρχει υλικό που δεν συμπεριλήφθηκε τελικά στο βιβλίο;

Β.Δ.: Ναι, υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν συμπεριλάβαμε τελικά. Αφήσαμε έξω κάποια περιστατικά ή σημεία ανάλυσης για λόγους οικονομίας λέξεων, μια και το κείμενο ήταν ήδη μεγάλο. Αλλά και άλλα σημεία που δεν μπορούσαμε να τα διασταυρώσουμε σε έναν βαθμό που να ήταν ικανοποιητικός για εμάς κι έτσι αποφασίσαμε πως ήταν καλύτερο να μην τα συμπεριλάβουμε.

Ε.Β.: Φαντάζομαι, σε όλα τα βιβλία υπάρχουν σημεία που δεν μπαίνουν. Στο πανεπιστήμιο πολλές φορές μας έλεγαν ότι σε ένα κείμενο «you have to kill your darlings», να πετάξεις δηλαδή μερικά από τα αγαπημένα σου κομμάτια, για να βγει το τελικό αποτέλεσμα σφιχτό και όχι ανιαρό. Έτσι κάναμε κι εμείς σε πολλές περιγραφές και περιστατικά, ενώ σημεία που δεν μπορούσαμε να τα διασταυρώσουμε ικανοποιητικά τα αφήσαμε έξω.

Πριν από λίγους μήνες ο τέως Πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ είχε δηλώσει στην «Καθημερινή» ότι «το Grexit δεν ήταν μπλόφα». Στον τίτλο του βιβλίου, όμως, περιλαμβάνεται αυτή η λέξη. Γιατί;

Β.Δ.: Το Grexit σίγουρα δεν ήταν μπλόφα από τη μεριά των Ευρωπαίων, αυτό άλλωστε έγινε αρκετά ξεκάθαρο στην έρευνά μας και προκύπτει και στο βιβλίο, πιστεύω. Η μπλόφα στην οποία αναφερόμαστε εμείς αφορά κυρίως την ελληνική στρατηγική ότι μπροστά στην απειλή της εξόδου της χώρας από το ευρώ οι εταίροι θα υπέκυπταν στα αιτήματα της Ελλάδας. Ήταν, νομίζουμε, και η τελευταία φορά που κάποια ελληνική κυβέρνηση πίστεψε σε μια τέτοια στρατηγική.

Ε.Β.: Επίσης αναφερόμαστε και στο τέλος των αυταπατών. Οι Έλληνες πολίτες τον Ιανουάριο του 2015 πίστεψαν για τελευταία φορά ότι υπάρχει άλλος δρόμος εκτός των δύσκολων μεταρρυθμίσεων για να παραμείνει η χώρα στην Ευρωζώνη. Αυτή η αυταπάτη νομίζω έληξε μια και καλή με τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015, που οι Έλληνες ψήφισαν ένα κόμμα που είχε συμφωνήσει σε ένα από τα σκληρότερα μνημόνια.

Είστε και οι δύο έμπειρες ανταποκρίτριες. Πώς βλέπετε να εξελίσσονται οι σχέσεις Ελλάδας-Ε.Ε.;

Β.Δ.: Σίγουρα έχει υπάρξει μια μεγάλη ομαλοποίηση των σχέσεων Ελλάδας-Ε.Ε. τα τελευταία τρία χρόνια, δηλαδή μετά τα γεγονότα που καλύπτει το βιβλίο. Βοήθησε το ότι η κυβέρνηση εφάρμοσε το μνημόνιο χωρίς μεγάλες εντάσεις, το ότι συνέβαλε στη διαχείριση του μεταναστευτικού και στη λύση του θέματος του ονόματος με τη Βόρεια Μακεδονία, κάτι που ήταν πολύ σημαντικό για τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Οπότε οι σχέσεις είναι ήδη ομαλές και η εκλογή μιας νέας κυβέρνησης με έντονη ευρωπαϊκή ταυτότητα και με θέσεις που συνάδουν με αυτές της Ε.Ε. θα συμβάλει σε μια θετική εξέλιξη των σχέσεων των δύο πλευρών.

Ε.Β.: Η Ευρώπη έχει ξοδέψει πολύ μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει καμία διάθεση για άλλη μια ελληνική κρίση και η ίδια η νέα κυβέρνηση δεν δείχνει κανένα τέτοιο δείγμα. Ίσα ίσα, νομίζω, είναι ξεκάθαρο και στον κ. Μητσοτάκη αλλά και στο νέο οικονομικό επιτελείο ότι για να υπάρξει κάποια οποιαδήποτε χαλάρωση στους δημοσιονομικούς στόχους ή στην επιτήρηση στην οποία βρίσκεται η χώρα, αυτή θα γίνει μόλις αποδείξουν στις Βρυξέλλες ότι είναι αξιόπιστοι συνομιλητές που τηρούν συμφωνίες και συνεχίζουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Μετά από χρόνια, τι πιστεύετε ότι δεν θα έχετε ξεχάσει από εκείνες τις ημέρες του 2015;

Β.Δ.: Δεν νομίζω ότι θα μπορέσουμε να ξεχάσουμε τίποτα. Τα γεγονότα ήταν τόσο έντονα για εμάς και η έρευνά μας στη συνέχεια τόσο μεγάλη και εις βάθος, που, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, θυμάμαι τι συνέβη κάθε εβδομάδα, κάθε μέρα, κάθε ώρα σχεδόν της περιόδου εκείνης και δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να τα ξεχνάει. Άλλωστε πλέον έχουμε μάθει και το βιβλίο σχεδόν απέξω!

Ε.Β.: Συμφωνώ με τη Βικτώρια, αλλά νομίζω ότι το βράδυ της ανακοίνωσης του δημοψηφίσματος και το Eurogroup που ακολούθησε την επομένη, όπου συζητήθηκε για πρώτη φορά πώς θα προστατευτεί η Ευρωζώνη σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, θα είναι στιγμές που δεν θα σβηστούν από τη μνήμη μου ποτέ.