Αλέξανδρος Μαλλιάς: «Ας ετοιμαζόμαστε για το χειρότερο σενάριο για τη Συμφωνία των Πρεσπών» - Free Sunday
Αλέξανδρος Μαλλιάς: «Ας ετοιμαζόμαστε για το χειρότερο σενάριο για τη Συμφωνία των Πρεσπών»
Ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς

Αλέξανδρος Μαλλιάς: «Ας ετοιμαζόμαστε για το χειρότερο σενάριο για τη Συμφωνία των Πρεσπών»

Την άμεση σύσταση στο Γραφείο του Πρωθυπουργού μιας ολιγομελούς ομάδας (task force) ή ενός παρατηρητηρίου για τον έλεγχο εφαρμογής της Συμφωνίας των Πρεσπών προτείνει στη συνέντευξή του στην F.S. ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς. Ο κ. Μαλλιάς, ο οποίος είναι πρώην πρέσβης της Ελλάδας σε Σκόπια, Τίρανα και Ουάσινγκτον, και έχει αναλύσει τη συμφωνία στο βιβλίο του «Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία – Η Αυτοψία της Δύσκολης Συμφωνίας των Πρεσπών», προειδοποιεί ότι «η τωρινή ελληνική θέση, που συνοψίζεται στη φράση “η Συμφωνία των Πρεσπών είναι κακή και προβληματική, δεν μας αρέσει, αλλά μας δεσμεύει να την εφαρμόζουμε κ.λπ.”, κινδυνεύει να ανατραπεί από τα γεγονότα» μετά τις εκλογές στα Σκόπια και ότι «τα προβλήματα με την ασυνέπεια των σημερινών ηγετών της Αλβανίας αρχίζουν μετά την εξαγγελία των συμφωνιών και αφορούν στην εφαρμογή τους».

 

Συμμερίζεστε την άποψη ότι η μη παροχή ημερομηνίας ενταξιακών διαπραγματεύσεων σε Σκόπια και Τίρανα μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση στα Δυτικά Βαλκάνια;

Η βασική πηγή προβλημάτων στα Δυτικά Βαλκάνια δεν αφορά πλέον στη στάση της Ε.Ε. και των κρατών-μελών της. Αναμφίβολα στο παρελθόν η Ε.Ε. και οι εκπρόσωποί της, καθώς και η σύγκρουση συμφερόντων των κρατών-μελών της, δεν της επέτρεψαν να έχει μια συνεκτική και κυρίως μια σταθερή πολιτική. Όμως, με τη συνάντηση κορυφής της Θεσσαλονίκης επί ελληνικής προεδρίας, τον Ιούνιο του 2003, δρομολογήθηκε ο υπό σαφείς όρους και προϋποθέσεις οδικός χάρτης για την ενταξιακή πορεία των βαλκανικών κρατών.

 

Ποια είναι σήμερα η εικόνα των Τιράνων στη διεθνή κοινότητα;

Σήμερα, η διαφθορά, η έλλειψη καθαρών διαχωριστικών γραμμών μεταξύ κράτους και παραφυάδων του παρακράτους και η απόλυτη υποταγή της Δικαιοσύνης στην πολιτική εξουσία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της δομής της πολιτικής εξουσίας της Αλβανίας. Η συμπεριφορά της πολιτικής ηγεσίας της επιδεινώνει την εικόνα της χώρας στην Ε.Ε. και όχι μόνο. Περιφρονεί την αγωνία ενός φιλόπονου λαού, ο οποίος αναζητεί ελπίδα και ως μοναδική διέξοδο έχει τη φυγή. Αυτό το γνωρίζουν όλοι, ακόμη κι εκείνοι που για δικούς τους λόγους στους θεσμούς της Ε.Ε. κλείνουν το μάτι στη γειτονική μας χώρα.

 

Ο κ. Ράμα, όμως, δίνει διαβεβαιώσεις…

Η εμπειρία περίπου 30 ετών συστηματικής και συνεχούς ενασχόλησής μου από καίριες θέσεις ευθύνης με τα Βαλκάνια και την Αλβανία επιβάλλει να είμαι επιφυλακτικός αναφορικά με τις προφορικές διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού, κ. Έντι Ράμα, για την ελληνική εθνική μειονότητα. Εύχομαι να διαψευστώ. Τα προβλήματα με την ασυνέπεια των σημερινών ηγετών της Αλβανίας αρχίζουν μετά την εξαγγελία των συμφωνιών. Αφορούν στην εφαρμογή τους. Εδώ είμαστε.

Συνεπώς, ειδικά ως προς την Αλβανία, η θέση της Γαλλίας και άλλων χωρών κατά της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων είναι απόλυτα δικαιολογημένη. Την αποκλειστική ευθύνη έχουν τα Τίρανα και η εικόνα που εκπέμπουν με τις πράξεις και παραλείψεις τους οι πολιτικοί τους.

 

Και σε ό,τι αφορά τα Σκόπια;

Στο βιβλίο μου «Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία – Η Αυτοψία της Δύσκολης Συμφωνίας των Πρεσπών», που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 2018 από τις εκδόσεις Ι. ΣΙΔΕΡΗΣ, σημείωνα ότι η συμφωνία προεξοφλούσε επιπόλαια την ενταξιακή πορεία της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, όπως λέγεται πλέον με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Έγραφα ότι «… αβέβαιο είναι κατά πόσον τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα θελήσουν να δώσουν το τελικό πολιτικό πράσινο φως για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Αν τούτο δεν συμβεί στο ορατό μέλλον κατά απόλυτα δεσμευτικό τρόπο, τόσο η Συμφωνία όσο και οι κυβερνήσεις των Σκοπίων και των Αθηνών θα μπορούσαν να βρεθούν ενώπιον απροβλέπτων εξελίξεων». Οι ευσεβείς πόθοι δεν συνιστούν ασφαλή πυξίδα εξωτερικής πολιτικής. Εδώ είμαστε σήμερα.

 

Ο κ. Ζάεφ προανήγγειλε «πάγωμα» μέρους της Συμφωνίας των Πρεσπών. Θα πρέπει να ερμηνευτεί απόλυτα η δήλωσή του ή ενταγμένη στην προεκλογική περίοδο, στην οποία έχει μπει η γειτονική χώρα;

Ο πρωθυπουργός, κ. Ζόραν Ζάεφ, προανήγγειλε πράγματι «πάγωμα» μέρους της Συμφωνίας των Πρεσπών. Στήριξε τη θέση του στο περιεχόμενο της προβληματικής αυτής συμφωνίας. Την επομένη, –μεταξύ άλλων– υπό τις νουθεσίες του ευρισκομένου στα Σκόπια βοηθού υφυπουργού των ΗΠΑ κ. Μάθιου Πάλμερ, αναίρεσε. Αύριο μπορεί να επανέλθει και μεθαύριο πάλι να αλλάξει θέση. Έτσι εκτιμώ ότι θα πορευτεί, αρκετά στριμωγμένος πολιτικά όπως είναι, μέχρι τις εκλογές.

 

Είναι βάσιμη η ανησυχία που δημιουργεί στην Ελλάδα και στην Αλβανία μια ενδεχόμενη νίκη του VMRO-DPMNE στις επικείμενες εκλογές, καθώς το κόμμα δήλωνε αντίθετο και στη σύνθετη ονομασία και στις παραχωρήσεις στους Αλβανούς;

Οι θέσεις του προέδρου και των ηγετικών στελεχών του VMRO κινούνται σε άλλο επίπεδο. Δεν πρέπει να θεωρήσουμε ως περιστασιακές τις θέσεις του VMRO που αφορούν στον σκληρό πυρήνα της συμφωνίας. Είναι ανησυχητικές και πάντως απόλυτα προβλέψιμες. Κλονίζουν, όμως, την ισορροπία της ετεροβαρούς –ως προς τα τετελεσμένα που ήδη παράγει– συμφωνίας. Αν υποθέσουμε και αν δεχτούμε βέβαια ότι υπήρχε ισορροπία. Εμείς τι κάνουμε; Ας ετοιμαζόμαστε για το χειρότερο σενάριο ελπίζοντας για το καλό. Θα είμαι σαφής. Η τωρινή μας θέση, που συνοψίζεται στη φράση «η Συμφωνία των Πρεσπών είναι κακή και προβληματική, δεν μας αρέσει, αλλά μας δεσμεύει να την εφαρμόζουμε κ.λπ.», κινδυνεύει να ανατραπεί από τα γεγονότα.

Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, χωρίς να έχει ευθύνη, βρίσκεται ήδη ενώπιον προκλήσεων και εξελίξεων τις οποίες πιθανόν να μην ανέμενε. Ως πρώτο μέτρο προτείνω την άμεση σύσταση στο Γραφείο του Πρωθυπουργού μιας ολιγομελούς ομάδας (task force) ή ενός παρατηρητηρίου για τον έλεγχο εφαρμογής της συμφωνίας. Το προτείνω σταθερά από την αρχή του 2019, ευθύς ως η συμφωνία έγινε νόμος του κράτους. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ίδιον συμφέρον να θεωρεί ότι η συμφωνία θα προχωρούσε ομαλά και ανέμελα. Σήμερα όμως; Δεν θέλω να είμαι μάντης κακών, αλλά πρέπει από τώρα να προετοιμαζόμαστε. Χρειαζόμαστε έναν πλήρη φάκελο. Ας διδαχτούμε τουλάχιστον από το περιεχόμενο της απόφασης-κόλαφο για την Ελλάδα του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης της 5ης Δεκεμβρίου 2011, μετά την προσφυγή της (τότε) πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Πόσοι την έχουν διαβάσει και πόσοι τη θυμούνται; Πρέπει πολιτικά τουλάχιστον να δείξουμε ότι λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη την ανοιχτή ή κεκαλυμμένη απειλή για υπονόμευση της συμφωνίας και ότι ετοιμαζόμαστε. Αν όχι τώρα, πότε;

 

Τσίπρας και Ζάεφ κατέληξαν σε έναν συμβιβασμό. Μπορεί με κυβερνήσεις ΝΔ και VMRO οι σχέσεις Αθηνών-Σκοπίων να ομαλοποιηθούν σε άλλο πλαίσιο, χωρίς συμβιβασμό;

Όπως γράφω στο βιβλίο μου, η Συμφωνία των Πρεσπών «προεξοφλεί την ύπαρξη συναινετικών και σταθερών πολιτικών και στις δύο χώρες υπέρ της εφαρμογής της Συμφωνίας». «Άρα», προσέθετα, «θεμελιώδης όρος είναι η εφεξής σταθερή και ταυτόχρονη ανάδειξη και εκλογική επικράτηση κομμάτων και σχηματισμού κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών στην Ελλάδα και στη Βόρεια Μακεδονία υπέρ της Συμφωνίας».

Εν αναμονή των εκλογών στη γειτονική μας χώρα, η Ελλάδα δεν έχει συμφέρον να της καταλογιστεί ευθύνη για παρασπονδία ή μη εφαρμογή της συμφωνίας. Ας αναλάβει εξολοκλήρου την ευθύνη η άλλη πλευρά.