Αθ. Εξαδάκτυλος, πρόεδρος ΠΙΣ:«Η διαχείριση της πανδημίας είναι πολιτική και οικονομική, όχι ιατρική» - Free Sunday
Αθ. Εξαδάκτυλος, πρόεδρος ΠΙΣ:«Η διαχείριση της πανδημίας είναι πολιτική και οικονομική, όχι ιατρική»

Αθ. Εξαδάκτυλος, πρόεδρος ΠΙΣ:«Η διαχείριση της πανδημίας είναι πολιτική και οικονομική, όχι ιατρική»

Την άποψη ότι με τον ιό δεν υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα η οποία να είναι ασφαλής και το lockdown των 60+ ημερών το οποίο εφαρμόζεται θα αποδειχθεί ότι άξιζε τον κόπο αν η οικονομική ζημία που δημιούργησε είναι μικρότερη από την οικονομική ζημία από το lockdown των 42 ημερών της άνοιξης εκφράζει ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ), Αθανάσιος Εξαδάκτυλος.

Ο κ. Εξαδάκτυλος επισημαίνει ότι στην ίδια εξίσωση πρέπει να συμπεριληφθεί και ο ανθρώπινος πόνος, για τον οποίο λέει ότι στη δεύτερη φάση ήταν πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι στην πρώτη.

Ο πρόεδρος του ΠΙΣ χαρακτηρίζει «δύσκολη» τη συνύπαρξη του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα στην πανδημία, αποδίδοντας το γεγονός «σε ιδεολογικούς μύθους, οι οποίοι έχουν ποτίσει τους ανθρώπους που διαχειρίζονται το σύστημα εδώ και 40 χρόνια», και τονίζει την ανάγκη για μια ριζική μεταρρύθμιση του κρατικού και του ιδιωτικού χώρου της υγείας «μόλις περάσει η πανδημία».

Παράλληλα εκφράζει τη δυσφορία του για το ότι δεν ξεκίνησαν να εμβολιάζονται μαζί με τους συναδέλφους τους του δημόσιου τομέα οι γιατροί του ιδιωτικού τομέα, για τη συμβολή των οποίων επισημαίνει ότι δεν έχει αναγνωριστεί.

 

Δύο εβδομάδες μετά τα Φώτα, μπορούμε να κρίνουμε πλέον πόσο επιβαρύνθηκε επιδημιολογικά η χώρα την περίοδο των εορτών;

Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε την πλήρη αποτύπωση της επιβάρυνσης για την περίοδο των εορτών, η οποία, επειδή έχει και μια διάρκεια 15 ημερών, δεν θα εμφανιστεί σε μία δεδομένη χρονική στιγμή όλη μαζί. Άρα θα περιμένουμε να βλέπουμε το αποτύπωμα έως 30 Ιανουαρίου. Η αίσθηση είναι ότι δεν υπήρξαν ακραίες εκδηλώσεις μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, δεν είχαμε συμπεριφορές οι οποίες μας δημιουργούν την αναμονή ενός πολύ βαριού αποτυπώματος.

 

Αυτό σημαίνει ότι η κοινωνία ανταποκρίθηκε στις προειδοποιήσεις;

Έχω την αίσθηση ότι οι συνάνθρωποί μας ανταποκρίθηκαν, όχι 100%, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν που βλέπαμε σε άλλες εποχές, ωστόσο αυτή είναι προσωπική μου εκτίμηση και έχει πολύ περιορισμένη σημασία. Ελπίζω όμως να επαληθευτεί.

 

Σε ποια στοιχεία ποσοστιαία θα πιστέψουμε ότι επαληθεύτηκε;

Η καμπύλη μείωσης, η οποία είναι αργή και βασανιστική για όλους μας, λόγω του lockdown που ξεκίνησε στις αρχές Νοεμβρίου, θα πρέπει να συνεχίσει την ακολουθία της ή να παρουσιάσει μια μικρή επιπέδωση. Δεν πρέπει να παρουσιάσει ανόδους ή εξάρσεις ανοδικές. Τα αυστηρότερα μέτρα από τις 2 έως τις 10 Ιανουαρίου θα αντιρροπήσουν σε κάποιον βαθμό την όποια αποτίμηση είχαμε για την προηγούμενη περίοδο. Με τον ιό δεν υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα η οποία να είναι ασφαλής, εκτός από το να περπατάει κανείς μόνος στο βουνό ή να κολυμπάει μόνος στη θάλασσα.

 

Θα μπορούσε αυτό να οδηγήσει στην επιλογή να μείνουν όλα κλειστά, ώστε να έχουμε τη μεγαλύτερη δυνατή ασφάλεια;

Όχι, αυτό θα μετέτρεπε τη χώρα σε Αλβανία της εποχής του Χότζα και θα δημιουργούσε μια κοινωνική αντίδραση που θα έφερνε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Οι περιορισμοί πρέπει να τίθενται εκεί όπου υπάρχει λόγος σαφής και κατανοητός σε αυτούς που θα υποστούν τους περιορισμούς, ενώ είναι καλό να αποφασίζονται έγκαιρα και να εφαρμόζονται καθολικά, για να έχουν μικρότερη διάρκεια και καλύτερο αποτέλεσμα. Λίγο-πολύ ισχύει ό,τι και για τις χειρουργικές επεμβάσεις: όταν γίνονται έγκαιρα και με ταχύτητα, μειώνονται όλα, ο χρόνος νοσηλείας, ο χρόνος αποθεραπείας, ο πόνος, το κόστος.

 

Τι σημαίνει το «έγκαιρα»;

Έγκαιρα σημαίνει οι αποφάσεις της άνοιξης. Το μη έγκαιρα είναι οι αποφάσεις του Νοεμβρίου, κάτι το οποίο έχει γίνει αποδεκτό και δημοσίως, δεν αποκαλύπτουμε τίποτε αυτή τη στιγμή…

 

Παρ’ όλα αυτά, η επίδραση της πανδημίας στην Ελλάδα δείχνει να ήταν μικρότερη από αυτήν που ήταν σε άλλες χώρες, που ίσως είχαν πάρει και περισσότερα μέτρα…

Όχι, η πραγματικότητα είναι ότι στην Ελλάδα έχουμε μια πολύ καλή επίδοση, συγκρινόμενοι με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και στην πρώτη και στη δεύτερη φάση, αλλά αν συγκρίνουμε την πρώτη με τη δεύτερη φάση θα δούμε ότι εμείς είχαμε τον τρόπο να είμαστε καλύτερα και τον είχαμε εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο.

 

Θα μπορούσε όμως να αντέξει η χώρα ένα ολικό lockdown τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο;

Αυτό θα πρέπει να μας το απαντήσουν οι οικονομολόγοι και να μας πουν αν π.χ. η οικονομική ζημία που είχαμε από το lockdown των 60+ ημερών, στο οποίο βρισκόμαστε ακόμη εν μέρει, είναι πολύ μικρότερη από την οικονομική ζημία που είχαμε από το lockdown των 42 ημερών της άνοιξης. Τότε μπορούμε να πούμε αν άξιζε τον κόπο. Βεβαίως θα πρέπει να δούμε αν μπορούμε να αποτιμήσουμε και τον ανθρώπινο πόνο στην ίδια εξίσωση. Γιατί στη δεύτερη φάση ο ανθρώπινος πόνος ήταν πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι στην πρώτη. Ας αποτιμήσουν τουλάχιστον οι οικονομολόγοι το οικονομικό κόστος.

 

Θα έπρεπε να περιμένουμε να έχουμε μια καλύτερη εικόνα από την περίοδο των εορτών πριν από το άνοιγμα των επόμενων δραστηριοτήτων;

Το άνοιγμα πάντοτε σε κάθε περίπτωση είναι σταδιακό, ειδικά όταν έχουμε πολλούς εκατοντάδες ανθρώπους να νοσηλεύονται στην εντατική και πολύ περισσότερους να νοσηλεύονται σε απλές κλίνες, και μάλιστα με μια αυξητική τάση. Το τι θα ανοίξει κανείς πρώτο και τι δεύτερο είναι θέμα επιλογής.

 

Η επιλογή με ποια κριτήρια πρέπει να γίνει;

Κάποιος βλέπει τις ανάγκες της κοινωνίας και αποφασίζει ποια κίνηση θεωρείται ασφαλέστερη και ποια κίνηση έχει προτεραιότητα.

 

Εσείς θα προτιμούσατε να προηγηθεί η αγορά των σχολείων;

Αυτό κάναμε την άνοιξη. Δεν προτείνω κάτι πρωτόφαντο. Πρότεινα αυτό που κάναμε την άνοιξη και εκ του αποτελέσματος μόνο αν δούμε ότι το οικονομικό όφελος του φθινοπώρου είναι τεράστιο συγκριτικά με της άνοιξης, μόνο τότε μπορεί να πει κάποιος ότι κακώς τα κάναμε την άνοιξη και καλώς τα κάνουμε τώρα.

 

Εσείς βλέπετε τη συζήτηση για το επερχόμενο τρίτο κύμα να γίνεται έγκαιρα αυτή τη στιγμή ή υπάρχουν πολιτικά χαρακτηριστικά μέσα στον ίδιο τον διάλογο;

Η διαχείριση μιας πανδημίας έχει πολιτικά χαρακτηριστικά, όπως και να τη δει κανείς. Την πανδημία δεν μπορεί να τη διαχειριστεί η ιατρική, δεν μπορούμε να διαχειριστούμε μια πανδημία μέσα στο νοσοκομείο. Όποιος επιχείρησε να κάνει κάτι τέτοιο συνετρίβη, διότι οι πανδημίες έχουν το χαρακτηριστικό ότι δεν έχουν φάρμακα. Τώρα έχουμε εμβόλιο, αλλά δεν έχουμε όπλα πρακτικά, άρα αυτό εμπεριέχει πολιτικά χαρακτηριστικά σε κάθε περίπτωση, διότι οι πανδημίες πάντα αντιμετωπίζονταν και αντιμετωπίζονται με τον περιορισμό της κίνησης των ανθρώπων. Εκεί πρέπει να γίνει επιλογή, ποιον σταματάω, σε ποιον δίνω προτεραιότητα, και αυτό αναγκαστικά έχει πολιτικά χαρακτηριστικά.

 

Μέχρι στιγμής είστε ικανοποιημένος από τη λειτουργία της επιτροπής των ειδικών;

Έχω την αίσθηση ότι το αποτέλεσμα θα ήταν καλύτερο αν δεν είχαν γίνει οι παραδοχές που μας οδήγησαν στην αλλαγή τακτικής το φθινόπωρο.

 

Πώς αποφασίζει η επιτροπή;

Η επιτροπή δεν δουλεύει με ομοφωνία και δεν μπορεί να περιμένει κανείς από μια ομάδα 30 επιστημόνων να έχουν ομοφωνία. Εάν η επιτροπή έπρεπε να δουλέψει με ομοφωνία, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα μπορούσε να δουλέψει. Αν, πάλι, είχαμε 30 επιστήμονες που σε όλες τις φάσεις έλεγαν το ίδιο πράγμα, αυτό θα ήταν τρομακτικά επικίνδυνο.

 

Υπήρξαν περιπτώσεις που μέλη της επιτροπής εξέφρασαν έντονες επιφυλάξεις αλλά δεν τις δημοσιοποίησαν;

Δεν δημοσιοποιούμε το τι λέμε μέσα στην επιτροπή, διότι δεν είναι σκόπιμο να μπερδεύουμε το ευρύ κοινό με πράγματα τα οποία είναι εξαιρετικά πολύπλοκα, με πράγματα για τα οποία δεν υπάρχει κανένα εγχειρίδιο διαχείρισης. Ακόμα, πολλές φορές και οι οδηγίες που δίνονται από παγκόσμιους οργανισμούς στη συνέχεια αναθεωρούνται και δημιουργούν προβλήματα. Θα αναφερθώ σε κάτι πολύ χειροπιαστό για να αντιληφθείτε τι λέω: Τον Απρίλιο και τον Μάρτιο ο ΠΟΥ εξέφραζε επιφυλάξεις για τη χρήση της μάσκας. Την 1η Απριλίου ο ΠΙΣ έβγαλε μία και μοναδική ανακοίνωση για τις μάσκες και έλεγε ότι είναι αναγκαίες εκεί όπου υπάρχουν συνθήκες συγχρωτισμού, ότι οι μάσκες μάς βοηθούν και μας προστατεύουν, και αναφερόταν και στη χρήση υφασμάτινων μασκών. Οι οδηγίες που έδωσε ο ΠΙΣ εκείνη τη χρονική στιγμή ήταν σε αντίθεση με τις οδηγίες που δίνονταν από τον ΠΟΥ και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό και ήταν και αντίθετες με τις οδηγίες που δίνονταν επισήμως κατά τις ενημερώσεις. Αυτή τη στιγμή μπορεί ο καθένας να απαντήσει ποιος είχε δίκιο εκείνη την εποχή και ποιος έσφαλλε.

 

Πώς κρίνετε τη συλλειτουργία του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της υγείας όλη αυτή την περίοδο;

Η συλλειτουργία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα όλη αυτή την περίοδο αποδείχθηκε δύσκολη, διότι εδώ και 40 χρόνια ζούμε μέσα σε μύθους ιδεολογικούς, οι οποίοι έχουν ποτίσει τους ανθρώπους που διαχειρίζονται το σύστημα. Είναι κάτι το οποίο θα πρέπει, μόλις περάσει η πανδημία, να το δούμε μέσα από μια ριζική μεταρρύθμιση του χώρου της υγείας –και του κρατικού και του ιδιωτικού–, διότι δημόσιος είναι και ο ένας και ο άλλος. Αυτό το βλέπουμε από τους συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ και τους ανθρώπους που πηγαίνουν και χειρουργούνται σε ιδιωτικές κλινικές, δημόσιοι είναι και οι μεν και οι δε. Η επόμενη γενιά που θα βρεθεί ενδεχομένως σε μια πανδημία αντίστοιχη δεν πρέπει να έχει και αυτό το πρόβλημα.

 

Συνολικά θα λέγατε ότι η ανταπόκριση του τομέα της υγείας –δημόσιου και ιδιωτικού– στη διάρκεια της πανδημίας ήταν ικανοποιητική;

Ήταν συγκινητική η ανταπόκριση που είχαμε από γιατρούς, νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό, ήταν αυτοί που στήριξαν την όλη προσπάθεια εντός και εκτός νοσοκομείων. Γνωρίζουμε όλοι ότι οι άνθρωποι στις μονάδες εντατικής θεραπείας και στα νοσηλευτικά τμήματα της Covid-19 εξαντλήθηκαν και εξαντλούνται ψυχικά, σωματικά και πνευματικά για να βοηθήσουν τους συνανθρώπους μας. Επίσης θα πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι οι συνάδελφοι που ασκούν την ιατρική στο ιδιωτικό τους ιατρείο και επισκεπτόμενοι κατ’ οίκον τους ασθενείς είναι αυτοί που αποτελούν αποφασιστικότατο και κρίσιμο ανάχωμα προς τα νοσοκομεία, φροντίζοντας τους ανθρώπους που δεν χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη και που είναι πολλοί, ειδικά σε αυτή την πανδημία, προστατεύοντας με ελλιπή μέσα και με ελλιπή αναγνώριση, δυστυχώς, και το σύστημα και τους συνανθρώπους μας.

 

Τι εννοείτε «ελλιπή αναγνώριση»;

Αυτή είναι μία συνεισφορά όπου υπάρχει το παράπονο ότι δεν έχει αναγνωριστεί, και αυτό το βλέπουμε διαρκώς. Το είδαμε και από το γεγονός ότι οι γιατροί αυτοί ξεκίνησαν να εμβολιάζονται τη 13η Ιανουαρίου, ενώ θα έπρεπε να έχουν αρχίσει να εμβολιάζονται τη στιγμή που άρχισαν να εμβολιάζονται και οι συνάδελφοί τους της πρώτης γραμμής στα νοσοκομεία. Διότι ο παθολόγος και ο πνευμονολόγος, για όποιον γνωρίζει ή μπορεί να αντιληφθεί το πώς κινείται ο ιός μέσω των ασθενών, είτε είναι στο ιατρείο του είτε στα ΤΕΠ, έχει έκθεση.

 

Πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα για τους συναδέλφους σας οι οποίοι αρνούνται να εμβολιαστούν;

Αυτή τη στιγμή μάς λείπει μία κρίσιμη πληροφορία, για το κατά πόσο αυτός που εμβολιάζεται σταματά την αλυσίδα της μετάδοσης. Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε αυτή την πληροφορία τεκμηριωμένη, αλλά κατά πάσα πιθανότητα, όταν έρθει, θα λέει ότι σταματά την αλυσίδα της μετάδοσης. Όταν την έχουμε, θα απαντηθεί το ερώτημα που θέτετε. Διότι αυτοί που τώρα εμβολιάζονται, εμβολιάζονται με δεδομένο ότι προστατεύονται οι ίδιοι. Κατά πάσα πιθανότητα, χωρίς όμως να το γνωρίζουμε, προστατεύουν και σπάνε και την αλυσίδα της μετάδοσης.

Εάν έχουμε ως δεδομένο ότι το εμβόλιο σταματά την αλυσίδα της μετάδοσης, θα είναι απαράδεκτο να εργάζεται οποιοσδήποτε στον χώρο της υγείας χωρίς να έχει κάνει το εμβόλιο.