Δ. Καιρίδης: «Οι θέσεις Ερντογάν είναι ανησυχητικές και δεν θα πρέπει να υποτιμώνται»
Ταυτόχρονα, επιχειρεί να χαρτογραφήσει τους κινδύνους για την Ελλάδα το επόμενο διάστημα.
Το τελευταίο διάστημα οι γειτονικές της Ελλάδας χώρες, όπως η Τουρκία, η Αλβανία και η ΠΓΔΜ, σκληραίνουν τις θέσεις τους σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και σε εθνικά θέματα που μας αφορούν. Σας ανησυχεί αυτή η εξέλιξη;
Αρκετά. Αλίμονο αν στην οικονομική κρίση προστεθεί και μια κρίση ασφάλειας. Το μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα στο μέτωπο της εθνικής ασφάλειας παραμένει η Τουρκία. Όλα τα άλλα έπονται και είναι πιο άνετα διαχειρίσιμα. Άλλωστε στον Βορρά έχουμε πολλά μικρά και ασθενή κράτη που δεν μπορούν ουσιαστικά να αποτελέσουν απειλή για την εθνική μας ακεραιότητα.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν και η τουρκική κυβέρνηση δείχνουν διάθεση αναθεωρητισμού στη Συνθήκη της Λωζάννης. Πού το αποδίδετε;
Στην προσπάθεια του Ερντογάν να εγκαθιδρύσει το δικό του «μετα-κεμαλικό» αυταρχικό καθεστώς. Κύριος στόχος είναι η κληρονομιά του Ισμέτ Ινονού, που διαπραγματεύτηκε τη Λωζάννη, και, ει δυνατόν, ο ίδιος ο Κεμάλ, τον οποίο οι ισλαμιστές του Ερντογάν έχουν πάψει να αποκαλούν Ατατούρκ. Δευτερευόντως, η Τουρκία θέλει να υπενθυμίσει ότι διατηρεί κάποιες βλέψεις στη Συρία και στο Ιράκ, καθώς οι δύο αυτές χώρες αποσυντίθενται και ο κουρδικός παράγοντας ενισχύεται.
Οι θέσεις Ερντογάν απειλούν άμεσα τα καλώς εννοούμενα συμφέροντά μας ή απευθύνονται κυρίως σε άλλες χώρες;
Οι θέσεις του Ερντογάν είναι ανησυχητικές και δεν θα πρέπει να υποτιμώνται. Για πρώτη φορά έχουμε μια ευθεία αμφισβήτηση της ιδρυτικής συνθήκης της σύγχρονης Τουρκίας από έναν ηγέτη που αισθάνεται υπέρμετρη αυτοπεποίθηση, αλλά και ότι διαρκώς απειλείται. Δεν πιστεύω, ωστόσο, ότι η Τουρκία έχει σχέδιο δημιουργίας τετελεσμένων στο Αιγαίο βραχυπρόθεσμα. Άλλωστε, προς το παρόν, τηρεί την ευρω-τουρκική συμφωνία για τους πρόσφυγες, η οποία, με όλα της τα προβλήματα, έχει ανακουφίσει την Ευρώπη, τη Μέρκελ και εμάς από το πρόβλημα. Επιπλέον, η βασική ανησυχία του Ερντογάν έχει να κάνει με την οικονομία. Στην Τουρκία μια οικονομική καθίζηση πάντα προκαλεί πολιτικές εξελίξεις.
Τι ακριβώς περιμένετε από την Άγκυρα μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να ζητήσει το «πάγωμα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων;
Η Άγκυρα επιβεβαίωσε ότι η ευρωπαϊκή της πορεία παραμένει ο στρατηγικός της στόχος. Κατά συνέπεια, έχει αποφασίσει, μαζί με τις ευρωπαϊκές ηγεσίες, και κυρίως το Βερολίνο, να συντηρήσει το ψέμα μιας πορείας που σήμερα δεν έχει προοπτική. Για εμάς, αυτό είναι καλύτερο από την αποκάλυψη της αλήθειας, ότι δηλαδή στην πραγματικότητα καμία πλευρά δεν θέλει την Τουρκία στην Ε.Ε.
Πόσο σημαντικό είναι κατά την άποψή σας το κουρδικό ζήτημα στη διαμόρφωση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής;
Εξαιρετικά σημαντικό. Φαίνεται πως ο Ερντογάν σκληραίνει τη στάση του στο κουρδικό, προκειμένου να προσεταιριστεί την τουρκική εθνικιστική ακροδεξιά, τις ψήφους της οποίας χρειάζεται για τη συνταγματική αναθεώρηση που προωθεί. Επιπλέον, ενώ η Τουρκία είχε βρει ένα modus vivendi με τους Κούρδους του Ιράκ, διάκειται πολύ εχθρικά απέναντι στους Κούρδους της Συρίας, οι οποίοι θεωρεί ότι βρίσκονται κοντά στο PKK.
Τι εκτιμήσεις κάνετε για την πολιτική που θα ακολουθήσει ο κ. Τραμπ στην ευρύτερη περιοχή μας μόλις αναλάβει την Προεδρία των ΗΠΑ, τον Ιανουάριο του 2017; Θα συνεννοηθεί με τον Ερντογάν επειδή θεωρούνται και οι δύο ισχυρές και απρόβλεπτες προσωπικότητες ή θα συγκρουστεί με αυτόν όταν εκφραστούν οι πρώτες διαφωνίες;
Δεν είναι δυνατή μια ασφαλής πρόβλεψη, τόσο γιατί ο Τραμπ δεν έχει εκφράσει κάποια συγκροτημένη άποψη όσο και γιατί είναι απρόβλεπτος. Η ομάδα συνεργατών που εμφανίζει παρουσιάζει μια αντίφαση: από τη μια θεωρούν το Ισλάμ συλλήβδην μέγα κίνδυνο, κάτι αντίστοιχο του κομμουνισμού επί Ψυχρού Πολέμου, και από την άλλη εκτιμούν τη στρατηγική θέση της Τουρκίας. Στη διαμόρφωση της αμερικανο-τουρκικής σχέσης ρόλο θα παίξουν η έκδοση ή μη του Γκιουλέν, η στάση του Ισραήλ υπό την ηγεσία του ενισχυμένου Νετανιάχου και οι σχέσεις της νέας αμερικανικής κυβέρνησης με τη Ρωσία και το Ιράν.
Γιατί η κυβέρνηση Ράμα στην Αλβανία σκληραίνει τη στάση της έναντι της Ελλάδας, ενώ εξαρτάται και από τη χώρα μας για να προωθήσει τη μελλοντική ένταξή της στην Ε.Ε.;
Η Αλβανία είναι προσεκτική και πονηρή και θέτει το τσάμικο ως ανθρωπιστικό ζήτημα με όρους, όσο το δυνατόν, σύγχρονους και ευρωπαϊκούς. Υπάρχει ένας εθνικιστικός διαγκωνισμός στο εσωτερικό της Αλβανίας, στον οποίο συμμετέχει κατά καιρούς και ο Έντι Ράμα. Επιπλέον, είναι γεγονός ότι ο ηγετικός μας ρόλος στα Βαλκάνια, και στο ζήτημα της ένταξης των δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε., ανήκει περισσότερο στο παρελθόν παρά στο παρόν.
Ποια είναι τα διμερή θέματα που μπορούμε να προωθήσουμε σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Αλβανία και ποια είναι τα θέματα τα οποία πρέπει να αγνοήσουμε;
Η Ελλάδα με την Αλβανία μοιράζονται μια σειρά από κοινά συμφέροντα. Η συνύπαρξη των δυο λαών είναι εξαιρετικά στενή, αν κρίνει κανείς από την ευημερούσα αλβανική διασπορά στη χώρα μας. Θα πρέπει να κοιτάξουμε το μέλλον στη βάση των ευρωπαϊκών αρχών, με αγωνία για τους ανέργους και τα κοινωνικά προβλήματα που μαστίζουν τις δύο χώρες, που δεν έχουν την πολυτέλεια εθνικιστικών ανταγωνισμών.
Η ΠΓΔΜ επιμένει σε μια πολιτική διεκδίκησης της ιστορικής πολιτισμικής ταυτότητας της Μακεδονίας. Τι ακριβώς επιδιώκει με αυτή την επιλογή;
Ο Γκρούεφσκι εκπροσωπεί και εκμεταλλεύεται την αρχαιολατρική συνιστώσα της σλαβομακεδονικής εθνικής ταυτότητας. Εκμεταλλεύεται την ανασφάλεια του τοπικού πληθυσμού και το αίσθημα απειλής και περικύκλωσης, για το οποίο έχουμε κι εμείς ένα μερίδιο ευθύνης. Έχει εγκαταστήσει ένα αυταρχικό και διεφθαρμένο καθεστώς, εκμεταλλευόμενος τη διάλυση της αντιπολίτευσης, την όποια οικονομική σταθερότητα έχει εξασφαλίσει και την ανοχή των Δυτικών. Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον καταδικάζει στην ετήσια έκθεσή της, ο Αυστριακός ΥΠΕΞ συμμετέχει στην προεκλογική του εκστρατεία και τον επαινεί δημοσίως για τη δημοκρατικότητά του. Με την επανεκλογή του, ο Γκρούεφσκι θα συνεχίσει την καταστροφική πολιτική της «βαλκανιοποίησης» της μικρής και πολύπαθης χώρας του, ολοένα και πιο μακριά από την Ευρώπη.
Τι σημαίνει για την πολιτική του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια η τετραετία Τραμπ;
Όπως είναι γνωστό, οι Κλίντον είχαν ασχοληθεί εκτενώς και επενδύσει στα Βαλκάνια. Οι καιροί έχουν αλλάξει και το αμερικανικό ενδιαφέρον είναι από καιρό στραμμένο αλλού, στη δοκιμαζόμενη Μέση Ανατολή και στην ανάδειξη της Κίνας σε μεγάλη δύναμη. Στο βαθμό που απασχολούν τη διεθνή επικαιρότητα, τα Βαλκάνια ξαναγίνονται ευρωπαϊκό πρόβλημα, δηλαδή πρόβλημα της Ε.Ε. και όχι τόσο του ΝΑΤΟ.
Η Ελλάδα ως κράτος έχει μια ιστορία αλλεπάλληλων χρεοκοπιών και εξαιρετικά δαπανηρών υπερεξοπλισμών που δημιουργούν ανυπέρβλητα οικονομικά προβλήματα. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών στο όνομα της προάσπισης των εθνικών συμφερόντων μας;
Δεν νομίζω ότι η Ελλάδα μπορεί στην παρούσα φάση να υποστηρίξει μια τέτοια κούρσα. Η επιβολή πρωτογενών πλεονασμάτων σημαίνει ότι η χώρα θα πρέπει για χρόνια να αφαιρεί πόρους από την πραγματική οικονομία για να αποπληρώνει τον υπέρμετρο δανεισμό του παρελθόντος. Θα πρέπει να στρέψει την προσοχή της στην καλύτερη διαχείριση του υπάρχοντος υλικού, σε κάποιες έξυπνες και φθηνές επενδύσεις και στην οικοδόμηση συμμαχιών.
