Ποιος φοβάται τα «κίτρινα γιλέκα»

Καθώς βαίνουμε προς ακόμα ένα Σαββατοκύριακο ταραχών στη Γαλλία, με τα «κίτρινα γιλέκα» να ετοιμάζονται για άλλη μια φορά να βγουν στους δρόμους, στέλνοντας ένα ακόμη μήνυμα για τον «χειμώνα της δυσαρέσκειας» στον Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και χωρίς να φαίνεται ορατό τέλος στις κινητοποιήσεις και τη βία, ένα πράγμα είναι σίγουρο: η Γαλλία δεν θα είναι ποτέ όπως πριν.

Σε αντίθεση με το κίνημα «Nuit Debout» που είχε συγκλονίσει τη Γαλλία το 2016, κόντρα στις μεταρρυθμίσεις της υπουργού Εργασίας Μιριάμ Ελ Κομρί, το οποίο «ξεφούσκωσε» σχετικά γρήγορα (αν και θεωρείται το τελικό χτύπημα στον Φρανσουά Ολάντ και στην κυβέρνηση του Μανουέλ Βαλς), τα «κίτρινα γιλέκα» συνεχίζουν ακάθεκτα τις μεγάλες διαδηλώσεις τους, έχοντας ως «όπλο» κόντρα στην άγρια αστυνομική καταστολή που η κυβέρνηση ασκεί την πλήρη αποκέντρωση, την πολιτική διασπορά και την πληθώρα αιτημάτων (αν και τα περισσότερα μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο «λιγότερα βάρη για τα πιο φτωχά στρώματα, περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη και παραίτηση Μακρόν», ο οποίος θεωρείται από τους διαδηλωτές «ο Πρόεδρος των υπερπλουσίων»).

Τα πρόσωπα πίσω από τα γιλέκα

Ωστόσο, παρά την προαναφερθείσα αποκέντρωση του κινήματος (στην ουσία οργανώνεται μέσω social media), σύμφωνα με τους «Financial Times» υπάρχουν κάποια πρόσωπα που θεωρούνται ηγετικές φιγούρες των «κίτρινων γιλέκων». Ένας από αυτούς, ο οδηγός φορτηγού Ερίκ Ντρουέ, ο οποίος συνελήφθη στις 3 Ιανουαρίου από την αστυνομία, ως υποκινητής των διαδηλώσεων, δημιούργησε στο Facebook στις 17 Νοεμβρίου του 2018 μία από τις πρώτες ανοιχτές ομάδες κινητοποιήσεων των «κίτρινων γιλέκων». Ο ίδιος δηλώνει «απολιτίκ», αλλά έχει λάβει συγχαρητήρια τόσο από τον αριστερό Ζαν Λικ Μελανσόν όσο και από την ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν.

Δίπλα στον Ντρουέ βρίσκεται η 33χρονη Πρισιλά Λουντοσκί, η οποία μέσω του Avaaz συγκέντρωσε 1,15 εκατομμύρια υπογραφές κατά των προθέσεων της κυβέρνησης για αύξηση των φόρων στα καύσιμα. Το αίτημά της θεωρείται η γενεσιουργός αιτία για τα «κίτρινα γιλέκα».

Παρόμοια ήταν και η πορεία της 51χρονης Ζακλίν Μουρό, η οποία σε ένα πολύ δημοφιλές βίντεο στο Facebook κατήγγειλε την κυβέρνηση, τον περασμένο Οκτώβριο, ότι «καταδιώκει τους οδηγούς αυτοκινήτων» και, όπως η ίδια δηλώνει, σκοπεύει να δημιουργήσει πολιτικό κόμμα.

Επίσης, ο 36χρονος Γκισλέν Κουτάρ θεωρείται ο «πατέρας» των «κίτρινων γιλέκων», καθώς ήταν αυτός που είχε την ιδέα να φορεθεί το συγκεκριμένο ένδυμα από τους διαδηλωτές (στη Γαλλία είναι υποχρεωτικό οι οδηγοί να έχουν φωσφοριζέ γιλέκο στα οχήματά τους, ώστε να είναι εμφανείς στον δρόμο, αν συμβεί κάτι).

Από την άλλη, ο 38χρονος Μπενζαμέν Κοσί, υποστηρικτής του ακροδεξιού και ευρωσκεπτικιστικού κόμματος «Debout La France» (χοντρικά μεταφράζεται ως «Η Γαλλία Όρθια») του Νικολά Ντιπόν-Ενιάν, θέλησε να υπάρξουν διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση, αλλά η πρότασή του απορρίφθηκε από τα άλλα «κίτρινα γιλέκα», και υποστηρίζει την επιστροφή στην έννομη τάξη, ενώ στράφηκε κατά του πρώην μποξέρ Κριστόφ Ντετενζέ, ο οποίος απαθανατίστηκε σε βίντεο να ξυλοφορτώνει μόνος του άνδρες των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας. Ο Ντετενζέ παραδόθηκε ιδία πρωτοβουλία στις αρχές, ενώ ήδη συγκεντρώθηκε ποσό 117.000 ευρώ για τη νομική του υπεράσπιση στη δίκη.

Τα «κίτρινα γιλέκα» εκφράζουν έντονη επιφύλαξη, σε βαθμό εχθρότητας, προς τα ΜΜΕ, πράγμα που έμαθε με άσχημο τρόπο η Ινγκρίντ Λεβαβασέρ, η οποία αγκαζαρίστηκε –επί πληρωμή– από γαλλικό τηλεοπτικό δίκτυο για να δίνει αναφορές σχετικά με το κίνημα. Η Λεβαβασέρ κατηγορήθηκε για «ξεπούλημα» στα ΜΜΕ και παραιτήθηκε.

Αμήχανοι Μακρόν-κυβέρνηση

Μπροστά στο συνεχιζόμενο κύμα διαδηλώσεων, παρά την ακραία βία και από τις δύο πλευρές (κάθε Σαββατοκύριακο η Γαλλία κυριολεκτικά αστυνομοκρατείται και τα μέτρα καταστολής γίνονται όλο και πιο σκληρά), ο Μακρόν και η κυβέρνηση Φιλίπ μοιάζουν αμήχανοι, ιδίως μετά την απόρριψη από τα «κίτρινα γιλέκα» των υποχωρήσεων που ο Μακρόν εξήγγειλε, αφότου το Παρίσι μετατράπηκε σε πεδίο μάχης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μακρόν κατάφερε μόνος του να υποσκάψει τον εθνικό διάλογο που ο ίδιος έλαβε την πρωτοβουλία να ανοίξει από τη Νορμανδία. Ο Μακρόν κάλεσε τους πάντες να συμμετάσχουν και δήλωσε ανοιχτός σε προσθήκες στα θέματα του διαλόγου, ενώ επιχείρησε να κατευνάσει τους κινητοποιούμενους Γάλλους λέγοντας «δεν θέλω να πω ότι τα “κίτρινα γιλέκα” είναι ένα κοινωνικό κίνημα νέου τύπου, ότι θα περιμένουμε να κουραστεί και να ξαναγυρίσει η ζωή στην κανονική πορεία της. [...] Είναι όμως μια ευκαιρία για να ενεργήσουμε πιο δυναμικά και πιο βαθιά». Ωστόσο, διέπραξε γκάφα ολκής όταν σημείωσε ότι «τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δυσκολίες θα τους θέσουμε ενώπιον των ευθυνών τους, επειδή υπάρχουν εκείνοι που συμπεριφέρονται σωστά και εκείνοι που κάνουν βλακείες», προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις από την αντιπολίτευση.

Το βασικό πρόβλημα του Μακρόν είναι ότι, σε αντίθεση με τις αντιδράσεις των συνδικάτων και άλλων οργανωμένων δομών πίεσης, τα «κίτρινα γιλέκα» αποτελούν ένα κίνημα που, λόγω αποκέντρωσης και διαφορετικών ιδεολογικών προσεγγίσεων των μελών του, είναι δύσκολο να τεθεί σε πλαίσιο διαλόγου και διαπραγμάτευσης. Την ίδια στιγμή, παρά το γεγονός ότι κατέγραψε σχετική άνοδο, η δημοτικότητα του Γάλλου Προέδρου βρίσκεται στα τάρταρα (μόλις 28%, ενώ ο πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ βρέθηκε πιο ψηλά, με 33%, σε δημοσκόπηση της Ifop), με αποτέλεσμα να εντείνονται η αμηχανία και ο εκνευρισμός στο Ελιζέ.

Πολλώ δε μάλλον καθώς ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης και ηγέτης του λαϊκιστικού Κινήματος των Πέντε Αστέρων, Λουίτζι ντι Μάιο, φρόντισε να ρίξει λάδι στη φωτιά και έστειλε… περήφανο χαιρετισμό στα «κίτρινα γιλέκα», γράφοντας ότι «το πνεύμα σας είναι το ίδιο που γέννησε στην Ιταλία το Κίνημα Πέντε Αστέρων και ενέπνευσε χιλιάδες πολίτες, αρχής γενομένης από την 4η Οκτωβρίου του 2009» και προκαλώντας την έντονη αντίδραση του Παρισιού, η οποία κινήθηκε σε ύφος περίπου «κοιτάξτε τα δικά σας χάλια κι αφήστε μας ήσυχους».