Γιάννης Βαγιανός: «Είναι βαθιά ριζωμένη στην παράδοση της τζαζ η ελευθερία στη δημιουργία»

Οι Tangent Quartet είναι το τζαζ σχήμα του μπασίστα Γιάννη Βαγιανού, με βάση το Άμστερνταμ. Σχηματίστηκαν το 2018 και μέσα στα επαναλαμβανόμενα lockdown κατάφεραν και έγραψαν το πρώτο τους άλμπουμ «Schema», μια ευφάνταστη συνύπαρξη νέων συνθέσεων και αυτοσχεδιασμών, που κυκλοφόρησαν και σε βινύλιο. Ο Γιάννης Βαγιανός εξηγεί πώς αγάπησε την τζαζ.

Είστε ένα τζαζ σχήμα που σχηματίστηκε στο Άμστερνταμ, με πολυεθνική σύνθεση. Ήταν πιο γόνιμο το έδαφος στην Ολλανδία για το εγχείρημά σας απ’ ό,τι στην Ελλάδα;

Υπό μία έννοια, ναι. Στην Ολλανδία υπάρχει πιο γενικευμένη οικονομική στήριξη στις τέχνες και από την πολιτεία, και υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το κοινό. Το επίπεδο της σκηνής είναι πολύ υψηλό και η κοινότητα δίνει κίνητρα για καλλιτεχνική εξέλιξη και πειραματισμό.

Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρόκειται για έναν παράδεισο όπου οι καλλιτέχνες έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους ανεμπόδιστοι από εξωτερικούς παράγοντες. Οι τέχνες, αν και παραδοσιακά ψηλά στις προτεραιότητες της χώρας, έχουν χτυπηθεί πολύ τις τελευταίες δεκαετίες και χάνουν τη στήριξη που είχαν στα τέλη του 20ού αιώνα.

Ως μουσικός και μάλιστα μπασίστας, τι σας τράβηξε στην τζαζ και όχι σε κάποιο άλλο είδος μουσικής;

Η σχέση μου με την τζαζ έχει τις ρίζες της σε μία περίοδο που ανακάλυπτα συνολικά την αμερικανική μουσική παράδοση, συμπεριλαμβανομένων ειδών όπως Soul, Funk και Blues. Εκτός από την ισχυρή παρουσία του ρυθμού, αυτό που με τράβηξε ειδικά στην τζαζ είναι ο ρόλος του αυτοσχεδιασμού και της αλληλεπίδρασης των μουσικών. Είναι βαθιά ριζωμένη στην παράδοση της τζαζ η ελευθερία στη δημιουργία και, ανάλογα με το καλλιτεχνικό όραμα του κάθε μουσικού, η ιεράρχηση της συλλογικής δημιουργίας με αλληλοσεβασμό και αλληλεξάρτηση. Ένας πετυχημένος συλλογικός αυτοσχεδιασμός είναι, τόσο για τον ακροατή όσο και για τον εκτελεστή, μια μοναδική αισθητική εμπειρία.

Περιγράψτε μας το τοπίο της τζαζ στην Ελλάδα.

Η τζαζ στην Ελλάδα έχει μεγάλη ιστορία δεκαετιών, η οποία όμως δεν αντανακλάται στην παρούσα κατάσταση της σκηνής. Το επίπεδο των μουσικών είναι πάρα πολύ καλό και υπάρχει συνεχής καλλιτεχνική παραγωγή και δισκογραφία με αισθητική ταυτότητα και πρωτότυπο ήχο. Οι Έλληνες συνθέτες και οι εκτελεστές που δημιουργούν εξαιρετική τέχνη είναι πολλοί και δραστήριοι. Εκτός από αυτό, υπάρχει ένας σχετικά μικρός πυρήνας αφοσιωμένου κοινού που δίνει ενέργεια στη σκηνή να συνεχίσει. Τέλος αναδύονται πρωτοβουλίες στήριξης και συναυλιακοί χώροι που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην παρουσίαση των διάφορων πρότζεκτ και στην επικοινωνία τους με το ευρύτερο κοινό.
Στον αντίποδα, η σκηνή και οι άνθρωποί της προσπαθούν να επιβιώσουν σε ένα εξαιρετικά εχθρικό περιβάλλον. Η πολιτεία όχι μόνο δεν στηρίζει, αλλά σχεδόν πολεμάει την καλλιτεχνική δημιουργία, με τελευταίο παράδειγμα την απαξίωση των πτυχίων και των διπλωμάτων των καλλιτεχνικών σχολών. Υπάρχουν πολλά επιμέρους προβλήματα, ιδιαίτερα της τζαζ σκηνής, τα οποία όμως θα ήταν διαχειρίσιμα σε μία ευρύτερη πραγματικότητα ενθάρρυνσης της ανάπτυξης των τεχνών.

Στο πρώτο σας άλμπουμ, με τίτλο «Schema», υπάρχουν μόνο ορχηστρικά θέματα. Υπάρχει σκέψη να παρουσιάσετε και τραγούδια;

Το Tangent Quartet είναι για την ώρα ένα κατεξοχήν instrumental σχήμα. Το στιχουργικό εργαλείο το χρησιμοποιώ σε άλλα σχήματα, όπου συμμετέχουν τραγουδιστές.

Υπάρχει η έκφραση «αυτός είναι τζαζ», για να περιγράψει ένα άτομο που είναι εκτός φόρμας και στερεότυπων. Ισχύει για τους τζαζίστες;

Η συγκεκριμένη ερώτηση έχει να κάνει με τα στοιχεία της προσωπικότητας ενός καλλιτέχνη που μπορεί να του δημιουργήσουν προβλήματα σε άλλες πτυχές της προσωπικής ή επαγγελματικής του ζωής, όπως η εξαιρετική ροπή προς το ρίσκο και ο ναρκισσισμός. Αν και πρόκειται περί στερεότυπου, υπάρχει βάση στην πραγματικότητα, η οποία έχει στηριχθεί και από σχετική βιβλιογραφία στον τομέα της ψυχολογίας. Φαίνεται ότι υπάρχει συσχέτιση στοιχείων της προσωπικότητας που αναπτύσσουν υψηλή δημιουργικότητα και παιδικότητα με στοιχεία που εμποδίζουν την ανάπτυξη ικανοτήτων απαραίτητων για την απρόσκοπτη ένταξη σε ένα ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, η γνώση μου πάνω στο θέμα είναι στην καλύτερη περίπτωση επιφανειακή και δεν θα ήθελα να επισκιάσω άλλους παράγοντες στην περιθωριοποίηση κομματιού της καλλιτεχνικής κοινότητας, κυρίως την οικονομική επισφάλεια. Όσον αφορά συγκεκριμένα το θέμα των τζαζιστών, όχι δεν υπάρχει κάτι ιδιαίτερο που να χαρακτηρίζει συγκεκριμένα τους εκτελεστές αυτού του είδους μουσικής.

Info

Oι Tangent Quartet είναι οι: 

Yiannis Vagianos - Mπάσο και συνθέσεις

Anton Jakimenko - Κλαρινέτο και μπάσο κλαρινέτο
Yiorgos Bereris - Πιάνο
Nick Thessalonikefs - Ντραμς    
To άλμπουμ «Schema» κυκλοφορεί σε έκδοση βινυλίου αλλά και στις ψηφιακές πλατφόρμες. 
www.yiannisvagianos.com