Είδαμε την «Ορκισμένη Παρθένα»

Η «Ορκισμένη Παρθένα», μια παράσταση βασισμένη στο βιβλίο της Elvira Dones “Sworn Vergin», που διασκευάστηκε από τη Laura Bispuri προκειμένου να παρουσιαστεί κινηματογραφικά στην Ιταλία, μεταφέρεται για πρώτη φορά στο Ελληνικό θέατρο υπό την σκηνοθεσία του Ένκε Φεζολλάρι, μετά από επανειλημμένη πρότασή του.

Το έργο

Η παράσταση, περιγράφει την σκληρή και  αδυσώπητη πραγματικότητα, τη σχετική με τη γυναικεία φύση στις απομονωμένες περιοχές τις Αλβανικής υπαίθρου.

Στην Αλβανία, μια γυναίκα δυναμική, η Χάνα, ως άλλη Αντιγόνη, αρνείται να ταυτιστεί με τις συμβάσεις και τις απεχθείς και επώδυνες συμπεριφορές που αφορούν το φύλλο της.

Σε σύγκρουση με το ανάλγητο περιβάλλον της εποχής του Χότζα μεταστρέφεται σε ορκισμένη παρθένα, μια γυναίκα δηλαδή που απαρνείται την γυναικεία της φύση και μαζί με αυτή, όλους τους εξαναγκασμούς, τους εξευτελισμούς και τις στερήσεις που αυτή της επιβάλλει στις περιοχές αυτές.

Αποσύρεται στα βουνά της Σκόδρας, ζώντας μόνη, ως Μάρκ πλέον, σαν το αγρίμι, φορώντας ρούχα ανδρικά, πίνοντας, καπνίζοντας, βαστώντας όπλο, αποκομμένη από φίλους, συγγενείς, έρωτες, ματαιώνοντας τελικά την φύση και την μοίρα που την έκαναν γυναίκα, μα καθιστώντας την “πρακτικά ελεύθερη”.

Με τον τρόπο αυτό θάβει ουσιαστικά σε τάφο πέτρινο ότι πρεσβεύει για εκείνη η φύση της,

ερχόμενη σε ανοιχτή αντιπαράθεση με την Πατριαρχεία, την ανδροκρατούμενη απολυταρχία και τον αμείλιχτο δεσποτισμό.

Τι θα συμβεί όμως σε αυτό το ιδιαίτερο πλάσμα όταν η Δύση θα απελευθερώσει το σώμα της από την πέτρινη φυλακή του;

Και ποιο το αποτέλεσμα της σύγκρουσης της Χάνας, κατά την διάρκεια της επίσκεψης της στην Αμερική για να συναντήσει την οικογένειά της, με τον εαυτό, που τόσο βαθιά και ολοκληρωτικά είχε απαρνηθεί;

Κριτική

Όταν έχει κανείς να διαπραγματευτεί τον απολυταρχικό τρόπο σκέψης, τον δεσποτισμό και τον Πατριαρχικό πρωτογονισμό, δεν μπορεί παρά ο λόγος του να είναι γεμάτος ένταση πάθος, απόγνωση αλλά και απέραντη μοναξιά.

Ερχόμαστε σε κατά μέτωπο σύγκρουση με την ηθογραφική ανάλυση των στοιχείων μιας κοινωνίας που χωρισμένη στα δύο, μας φέρνει αντιμέτωπους όχι με την αρσενική ή θηλυκή φύση μας, μα με τα ίδια γενεσιουργά στοιχεία που μας κατέστησαν ανθρώπους.

Τι είναι αυτό που δίνει το δικαίωμα στον άνθρωπο να αποφασίζει για το μέλλον, ή ακομα και την ίδια τη ζωή κάποιου άλλου;

Ποια πίστη το καθιστά αυτό ανθρώπινα λογικό;

Ο Φεζολλάρι βαθιά συγκλονισμένος και ευαισθητοποιημένος από τα ζητήματα αυτά, έρχεται με σκληρό και βάναυσο τρόπο να παραθέσει στην δική του οπτική, τον πόνο που κρύβεται πίσω από αυτό το διαχωρισμό μεταξύ άνδρα και γυναίκας, ερμηνεύοντας όχι μόνον τον αντίκτυπό του στο  άτομο μα και στην ίδια την κοινωνία που το πλαισιώνει.

Το παράδειγμα με το κεντημένο φυσίγγι στο νυφικό βέλο, μέσω του οποίου ο πατέρας παραχωρεί στον γαμπρό το δικαίωμα της ζωής και του θανάτου επάνω στην κόρη του μετά το γάμο,  λειτουργεί αντίστροφα μα το ίδιο φαιδρά, με την Παπική συγχώρεση απέναντι στα πιο ειδεχθή ανθρώπινα εγκλήματα.

Ένας έμμεσος παραλληλισμός με το σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις για να κερδίσει την ελευθερία του, πρέπει να απαρνηθεί την ίδια του τη φύση, την προηγούμενη ζωή του και το σύνολο των επιθυμιών που τη συνθέτουν.

Μα τελικά, πόση ελευθερία πραγματικά εμπεριέχει και ετούτη η στέρηση;

Η Μπουζούρη ως virgjinesha, (ορκισμένη παρθένα), περιγράφει το άγνωστο σε εμάς αυτό Αλβανικό έθιμο της απάρνησης της γυναικείας φύσης με τρόπο παθιασμένο και αριστοτεχνικό μεταφέροντάς μας όλο της το αδιέξοδο. Η Μπρούσκου και η Νταλάρα ως μάνα και ανιψιά ανταποκρίνονται καλά στους ρόλους καθώς και η Μαρία Σκαφτούρα ως το παράδειγμα τις γυναίκας που επιλέγει ως διέξοδο διαφυγής το γάμο.

Οι Σταμουλακάτος , Παπαπαύλου και Φραγκάκης, ο πρώτος ως θείος και πατέρας τιμωρός με εξαιρετικά δείγματα ερμηνείας και στον κινηματογράφο που τον καθιέρωσαν ως σκληροπυρηνικό πατέρα, στην ταινία Στέλλα Κοιμήσου του Οικονομίδη, ο δεύτερος ως κομμουνιστής ιατρός και ο τρίτος ως αυτός που με τη βία επιβάλλει στη Χάνα-Μαρκ τη γυναικεία της φύση παίρνοντάς της την παρθενία συνθέτουν το κύριο μωσαικό των πρωταγωνιστών.

Το περιβάλλον ενδιαφέρον, δομημένο με την χρήση των τσιμεντόλιθων τους οποίους και έσπαγαν με ένταση στο τέλος οι πρωταγωνιστές, αποτινάζοντας από πάνω τους τη μέχρι τότε ζωή τους, προς μια νέα άγνωστη πραγματικότητα.

Ένα έργο που αξίζει να παρακολουθήσει κανείς, μιας και από ηθογραφική και μόνον πλευρά έχει τεράστιο ενδιαφέρον.

Η μόνη μας μικρή παρατήρηση είναι ίσως η υπερβολική ένταση κάποιες φορές στην αποτύπωση των διαλόγων καθώς και οι επαναλήψεις φράσεων που ενώ ναι μεν θέλουν να πλαισιώσουν δυναμικότερα τις στιγμές ίσως σε ένα δυο σημεία να είναι υπερβολικές, μπουκώνοντας την ροή.

Συντελεστές της παράστασης Ορκισμένη Παρθένα

• Μετάφραση: Ελεάνα Ζιάκου
• Σκηνοθεσία – Μουσική επιμέλεια: Ένκε Φεζολλάρι
• Διασκευή – Θεατρική απόδοση: Μαρία Σκαφτούρα σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη
• Δραματουργική επεξεργασία: Ναταλί Μηνιώτη
• Σχεδιασμός φωτισμών: Αλέκος Γιάνναρος
• Σκηνικά – Κοστούμια: Δάφνη Κολυβά, Εβελίνα Δαρζέντα
• Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Πιταούλη
• Β’ Βοηθός σκηνοθέτη: Αποστόλης Κόκκαλης
• Τύπος & Επικοινωνία: Μαρία Κωνσταντοπούλου
• Φωτογραφία: Χριστίνα Γεωργιάδου
• Σχεδιασμός Παραγωγής:Κωνσταντίνος Σακκάς
• Συντονισμός Παραγωγής: Μαρία Βασαριώτου
• Τεχνική Διεύθυνση/Εκτέλεση Παραγωγής: Βάσια Χριστοδούλου
• Οργάνωση – Σχεδιασμός Παραγωγής: Delta Pi
• Διάρκεια παράστασης:110’
• Παίζουν:Παρθενόπη Μπουζούρη, Άντζελα Μπρούσκου, Γεωργιάννα Νταλάρα, Γιώργος Παπαπαύλου, Μαρία Σκαφτούρα, Στάθης Σταμουλακάτος, Αντώνης Φραγκάκης