Νάνα Παπαδάκη: «Η ζωή είναι ποίηση»

 Το ελάχιστα παιγμένο κείμενο του Γιάννη Ρίτσου «Κάτω απ’ τον ίσκιο του βουνού» παρουσιάζεται στο Α Small Argo full of Art σε σκηνοθεσία κι ερμηνεία της Νάνας Παπαδάκη που μας μιλάει για την ευεργετική γραφή του Ρίτσου.

Μιλήστε μας για την παράσταση.

Πρόκειται για μια παράσταση που εστιάζει στον λόγο του Γιάννη Ρίτσου, όμως ανοίγεται και σε εικόνες ποιητικές φτιαγμένες με απλά υλικά, μια παράσταση χειροποίητη. Μία γυναίκα αφηγείται τη ζωή της και μέσα απ’ αυτήν μιλά ο ποιητής Ρίτσος, που δανείζεται το προσωπείο της, η ίδια που επανεπισκέπτεται τον μύθο των Ατρειδών και τη δική της ζωή, καθότι είναι μια Ηλέκτρα, και τον ηθοποιό να μιλά για την θεατρική πράξη, την κατασκευή της ταυτότητας της ηρωίδας, αλλά και να ανοίγεται σε ερωτήματα που μας αφορούν όλους σε κάθε τόπο και χρόνο. Ο λόγος του ποιητή όμως, η δύναμη, το στοχαστικό θάρρος και η διαχρονικότητά του είναι πάνω απ’ όλα ο οδηγός και για μένα που παίζω και σκηνοθετώ και για όλους τους συντελεστές που εργαστήκαμε για αυτή την παράσταση.

Πώς γνωρίσατε το κείμενο του Γιάννη Ρίτσου «Κάτω απ’ τον ίσκιο του βουνού»;

Το κείμενο ανήκει στην ενιαία ποιητική σύνθεση της «Τέταρτης Διάστασης», κορυφαίο έργο του Γιάννη Ρίτσου,  που αποτελεί σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του ποιητή «σύνοψη όλων των άλλων βιβλίων του». Το ξεχώρισα, γιατί ένιωθα ότι μπορούσε να δώσει μορφή και σχήμα σε μια σιωπή παγιδευμένη μέσα μας, μια ταυτότητα φορεμένη, σε μια ωριμότητα που έχει ανάγκη τις λέξεις και σε μια μεγάλη αφήγηση αναγκαία  και ικανή να χωρέσει τις ζωές μας.

Επιλέξατε να το παρουσιάσετε ως μονόλογο. Τι εξυπηρετεί αυτό το ύφος;

Το έργο είναι από μόνο του ένας μονόλογος μιας γυναίκας που αφηγείται τη ζωή της. Η διαφορά είναι ότι στη δική μας παράσταση το βουβό πρόσωπο στο οποίο απευθύνεται δεν υπάρχει επί σκηνής, καθότι η σιωπή του είναι πια η σιωπή της ίδιας της θεατρικής αίθουσας. Στη θέση του ας πούμε πως είναι οι ίδιοι οι θεατές με την εύγλωττη σιωπή που παράγουν όταν παρακολουθούν μια θεατρική παράσταση. Στη σιωπή που φτιάχνουμε μαζί ηθοποιοί και κοινό απευθύνομαι, όπως και στα κοινά μας βιώματα, στην ανάγκη που νομίζω πως όλοι έχουμε να δώσουμε μορφή, σχήμα και ανάσα στον πιο βαθύ μας εαυτό, που ενδεχομένως να είναι και κοινός και να έχει ανάγκη να τον αφουγκραστούμε.

Τί ρόλο παίζει στη ζωή σας η ποίηση;

Η ζωή είναι ποίηση, όταν αφήνουμε χώρο και χρόνο στον εαυτό μας να παρατηρήσει, να εμβαθύνει, να κατανοήσει. Αν όμως μπορούμε να βρούμε και τις λέξεις που θα αποτυπώσουν αυτό το σκεπτόμενο αίσθημα, τότε αυτό μπορεί να δώσει μεγάλη χαρά και σε αυτόν που γράφει και σε εκείνον που διαβάζει ποίηση.

Τη σύγχρονη Ελλάδα ποιοί στίχοι θα περιέγραφαν καλύτερα;

Νομίζω ένα απόσπασμα στο οποίο η ηρωίδα «λογαριάζει τις προμήθειές της σε μικρότερες δόσεις για μακρύτερο χρόνο κι ο χρόνος», όπως μας λέει, «μέσα σ’ αυτή την προσοχή και προφύλαξη προεκτεινόταν απέραντος, διέσχιζε τον χρόνο, καταργούσε τον χρόνο». Και πολλά άλλα αποσπάσματα αν λάβουμε υπόψη μας ότι το κείμενο αφορά σε κάτι που συμβαίνει μες στον άνθρωπο, σε κάθε εποχή και κάθε κοινωνία.