Γιώργος Οικονόμου: «Μια μορφή τρομοκρατίας είναι και πανδημία»

Στις 26 Μαΐου και λίγο μετά τις οκτώ το απόγευμα, ένα αεροπλάνο της Lufthansa ταξιδεύει από το Βερολίνο προς στο Μόναχο με 164 επιβάτες, υπό καθεστώς ομηρίας. Η διαταγή του τρομοκράτη προς τον πιλότο είναι να το ρίξει στο γήπεδο Allianz Arena του Μονάχου, κατά τη διάρκεια του αγώνα Γερμανίας - Αγγλίας, τον οποίο παρακολουθούν ζωντανά 70.000 φίλαθλοι. Η γερμανική κυβέρνηση ενημερώνεται άμεσα και σηκώνει δύο μαχητικά αεροσκάφη για να εκτοξεύσουν ρουκέτα, που θα σκοτώσει τους λίγους για να σωθούν οι πολλοί. Μια πράξη που (δεν;) θα μείνει ατιμώρητη.

Η παράσταση-φαινόμενο επιστρέφει. Το συγκλονιστικό δικαστικό θρίλερ του Γερμανού συγγραφέα Φέρντιναντ φον Σίραχ «Terror», στο οποίο αποφασίζει ζωντανά το κοινό με ψηφοφορία για την τελική έκβαση της δίκης, έχοντας γνωρίσει τεράστια επιτυχία σε εβδομήντα και πλέον σκηνές στην Ευρώπη και την Αμερική, παρουσιάστηκε, τη σεζόν 2019-2020, αλλά διακόπηκε, παρά τα συνεχόμενα sold out, λόγω των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας. Τώρα, επιστρέφει ανανεωμένο στις 28 Νοεμβρίου στο «Θέατρο Αθηνών», με ένα εξαιρετικό πρωταγωνιστικό καστ. Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Γιώργος Οικονόμου, μάς εξηγεί γιατί οι θεατές του έργου σχεδόν πλακώνονται όταν αυτό τελειώσει.

ΣΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΛΑΣΚΑΡΗ

Φωτογραφίες: Εβίτα Σκουρλέτη

Sold out πριν από την πανδημία και τώρα επιστέφετε δυναμικά και ανανεωμένα. Πού αποδίδετε τη μεγάλη επιτυχία της παράστασης;

Το έργο έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα θεματολογία και ένα στοιχείο διαδραστικότητας, που εμπλέκει και προβληματίζει ουσιαστικά το κοινό. Είναι μια παράσταση ελκυστική, που στηρίχθηκε και στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ερμηνείες. Ευτύχησε σ’ αυτόν τον τομέα, όπως ελπίζουμε πως θα ευτυχήσει με τη νέα διανομή και φέτος. Επίσης παίζεται σε ένα κεντρικό κι ευχάριστο χώρο, που του ταιριάζει απόλυτα.  

Το έργο αυτό παίζεται σε 70 χώρες από τότε που γράφτηκε, εισπράττοντας εξαιρετικές κριτικές. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;

Ένα έργο το οποίο συγχρόνως παίζεται σε τόσες χώρες και σε τόσες σκηνές, ένα έργο «franchise», έχει προφανώς θεματολογία αλλά και καλλιτεχνικές αρετές, που ξεπερνούν σύνορα και κουλτούρες. Πόσω μάλλον αν αυτό είναι ένα δικαστικό δράμα. Το έργο λέγεται «Terror», που σημαίνει τρόμος αλλά και τρομοκρατία. Παρουσιάζει και προσπαθεί να απαντήσει στα σοβαρά κοινωνικά, ηθικά και φιλοσοφικά διλήμματα που αναδεικνύει η προσπάθεια αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Μια μορφή τρομοκρατίας είναι και πανδημία και φέρνει στο προσκήνιο πάρα πολλούς από τους προβληματισμούς που διαπραγματεύεται το έργο.

Πού εστιάσατε στη σκηνοθεσία σας και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε;

Η δουλειά μου είναι να διαβάζω το κείμενο και να εντοπίζω τα σημεία στα οποία πιστεύω ότι πρέπει να εστιάσω. Όπως πάντα, προσπαθώ κατ’ αρχήν να αφηγηθώ καθαρά τον μύθο του έργου και να στήσω μια παράσταση που καλεί τους θεατές να την παρακολουθήσουν και να την απολαύσουν με ενδιαφέρον. Η συνθήκη μιας δίκης έχει από μόνη της μια σκηνική-σκηνοθετική οργάνωση και διακριτούς ρόλους με ξεκάθαρους στόχους. Προφανώς εστίασα στις ερμηνείες. Συνήθως αυτό κάνω. Το ανέβασμα μιας παράστασης έχει χιλιάδες δυσκολίες, κυρίως μικρές, εκνευρίστηκες κι απρόβλεπτες, που ούτε αφορούν κανέναν κι ούτε πρέπει ποτέ να είναι άλλοθι για μας.

Πώς αντιδρούν οι θεατές στο διαδραστικό μέρος της παράστασης, αυτό της ψηφοφορίας;

Τους αρέσει. Καλούνται να παρακολουθήσουν ως ένορκοι και να ψηφίσουν στο τέλος. Μετά την παράσταση στήνονται πάντα πηγαδάκια. Μερικές φορές σχεδόν πλακώνονται. Τότε νιώθουμε πως τα πήγαμε καλά. Πως απόψε η παράσταση «πέταγε». Πολλές φορές η διαδραστικότητα στο θέατρο είναι προϊόν αμηχανίας και προκαλεί αμηχανία. Εδώ δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Γιατί αυτό το έργο παίζεται σήμερα; Πώς θα το συνδέατε με όσα γίνονται γύρω μας τώρα;

Νομίζω πως σας απάντησα. Το έργο λέγεται «Terror» και διαχειρίζεται το θέμα της προσωπικής και κοινωνικής αντίδρασης σε κάθε μορφή βίας. Κυρίως όταν αυτή είναι εξωγενής. Μιλάει για αξίες και όρια. Για πολιτισμικά δεδομένα και εξαιρέσεις. Για τις σχέσεις του πολίτη και του κράτους. Για κάθε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η θεματική επαφή με όσα γίνονται σήμερα κι όσα ενδεχομένως μέλλονται να συμβούν είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ.

Είναι τα ηθικά διλήμματα ξανά στην επικαιρότητα και λόγω της διαχείρισης της πανδημίας και αυτής της ξαφνικής εξοικείωσής μας με την ασθένεια και τον θάνατο;

Νομίζω πως αν υπάρχει μια εξοικείωση με τον θάνατο, αυτή είναι πλασματική. Είναι μια άμυνα και τίποτε άλλο. Ηθικά διλήμματα υπάρχουν, ειδικά στις δημοκρατικές κοινωνίες, και αφορούν τα δικαιώματα του κράτους σε σχέση με την ελεύθερη βούληση του πολίτη, τα όρια δηλαδή της κρατικής εξουσίας, της δημοκρατίας, της προσωπικής ευθύνης, ακόμα και του ηρωισμού. Πάντα υπήρχαν αυτά τα ζητήματα, αλλά η πανδημία προφανώς τα βγάζει στην επιφάνεια. Αλλά ας μην κάνουμε και τον εμβολιασμό δίλημμα. Με την ευκαιρία του «Terror»: σύντροφοι εμβολιαστείτε!

«Terror»

του Φέρντιναντ φον Σίραχ

Σκηνοθεσία: Γιώργος Οικονόμου

Μετάφραση: Ευαγγελία A. Νάνου

Διασκευή: Μιρέλλα Παπαοικονόμου

Μαρίνα Ασλάνογλου, Βασίλης Παλαιολόγος, Μιχάλης Αλικάκος, Γιώργος Σπάνιας, Δημήτρης Λιόλιος, Βιργινία Ταμπαροπούλου.

«Θέατρο Αθηνών»

Βουκουρεστίου 10, τηλ.: 210 3312343

Το έργο «Terror» του Φέρντιναντ φον Σίραχ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ηριδανός σε μετάφραση Ευαγγελίας Α. Νάνου, με τον τίτλο «Στον αστερισμό του τρόμου».