Πράγματα που δεν ξέρετε για τον Άλφρεντ Χίτσκοκ

Ο άρχοντας του μυστηρίου, ο μαέστρος του τρόμου και άλλα πολλά έχουν επιστρατευτεί κατά καιρούς για να περιγράψουν τα κινηματογραφικά έργα και ημέρες του κορυφαίου ίσως κλασικού σκηνοθέτη και χαρακτηριστικότερου εκπροσώπου της έβδομης τέχνης του καιρού του. Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, γεννήθηκε σαν σήμερα, 13 Αυγούστου του 1899. Να κάποια πράγματα που , ίσως, δεν ξέρετε για αυτόν.

Η πρώτη φορά που γνώρισε τον φόβο, ήταν στο πρόσωπο ενός αστυνομικού. Όταν ήταν μικρός, ο πατέρας του τον έστειλε στο αστυνομικό τμήμα με ένα γράμμα στο χέρι. Ο αστυνομικός διάβασε το γράμμα και χωρίς να μιλήσει, τον έπιασε από το χέρι και τον οδήγησε σε ένα κελί. Τον κλείδωσε μέσα και τον άφησε μόνο του για πολλές ώρες. Όταν επέστρεψε για να τον αφήσει να φύγει, του είπε: «Αυτά παθαίνουν οι άνθρωποι που κάνουν κακά πράγματα». Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ δεν ξεπέρασε ποτέ τον φόβο του για τους αστυνομικούς. Αυτός ήταν και ο λόγος που δεν έμαθε ποτέ να οδηγεί.

Θυμόταν επίσης τις πολύωρες τιμωρίες που τον έβαζε η μητέρα του να στέκεται στο ένα του πόδι, μια σκηνή που θα υπαινιχθεί αργότερα στο «Ψυχώ».

Εκτός από τους αστυνομικούς, ο Χίτσκοκ είχε εμμονή και με τα αυγά: «Αυτό το στρογγυλό άσπρο πράγμα χωρίς τρύπες. Έχεις δει ποτέ κάτι πιο αηδιαστικό από ένα κρόκο που σπάει και χύνεται; Το αίμα είναι εντυπωσιακό, κόκκινο. Άλλα ο κρόκος του αυγού είναι κίτρινος, αηδιαστικός. Δεν έχω δοκιμάσει ποτέ αυγό».

«Είμαι ένας τυποποιημένος σκηνοθέτης», διαμαρτυρόταν πονηρά ο ίδιος, «αν γυρνούσα τη Σταχτοπούτα, το κοινό θα άρχιζε αμέσως να ψάχνει το πτώμα μέσα στην άμαξα-κολοκύθα», έχει πει ο ίδιος για τις ταινίες του.

Έχοντας γλιτώσει τη στράτευση στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω της παχυσαρκίας του, ο Χίτσκοκ θα πιάσει το 1920 δουλειά στο περίφημο στούντιο της αμερικανικής Famous Players-Lasky Company (η κατοπινή Paramount Pictures) στο Λονδίνο σχεδιάζοντας τους διάτιτλους για τις βωβές ταινίες που έφτιαχνε η εταιρία παραγωγής. Η αναρρίχησή του στη θέση του βοηθού σκηνοθέτη θα του έπαιρνε πέντε χρόνια…

Λειτουργώντας ως σχεδιαστής και σεναριογράφος στη Famous Players, ο Χίτσκοκ είδε τη μεγάλη ευκαιρία της ζωής του να παρουσιάζεται αναπάντεχα: ο σκηνοθέτης της ταινίας «Always Tell Your Wife» αρρώστησε και ο Χίτσκοκ επιστρατεύτηκε να ολοκληρώσει την ταινία. Ο παραγωγός εντυπωσιάστηκε από το τελικό αποτέλεσμα και του ανέθεσε αμέσως μετά να γυρίσει την πρώτη του ταινία, τον «Αριθμό 13» (1922), η οποία δεν θα ολοκληρωθεί ωστόσο λόγω μιας μακράς σειράς από ατυχίες που θα κατέληγαν στην ακύρωση της παραγωγής.

Η Τίπι Χέντρεν , η «χιτσκοκική ξανθιά», έχει εξελιχθεί σε όρο που χρησιμοποιούν οι θεωρητικοί του κινηματογράφου παγκοσμίως. Αναφέρεται στις χαρακτηριστικές πρωταγωνίστριες του Χίτσκοκ, που εκτός από την κατάξανθη κόμη, παρουσίαζαν και ανήθικη συμπεριφορά. Οι πανέμορφες γυναίκες του Χίτσκοκ τύλιγαν στα δίχτυα τους αθώους άντρες, αλλά στο τέλος πάντα τιμωρούνταν. Η εμμονή του σκηνοθέτη στη τιμωρία των «κακών» γυναικών οδήγησε πολλούς θεωρητικούς να γράψουν ότι ο Χίτσκοκ ήταν μισογύνης. Ο ίδιος έχει πει για αυτή την επιλογή του: «Οι ξανθές αποτελούν τα καλύτερα θύματα. Μοιάζουν με άσπιλο χιόνι που επιτρέπει να φανούν καλύτερα τα αιματοβαμμένα χνάρια του δολοφόνου».

Η Τίπι Χέντρεν (μητέρα της Μέλανι Γκρίφιν) ήταν μία άσημη 22χρονη, όταν την είδε ο Χίτσκοκ σε μία τηλεοπτική διαφήμιση. Χωρίς μαθήματα υποκριτικής και καμία άλλη θητεία στον κινηματογράφο, ο σκηνοθέτης της προσέφερε 5 χιλιάδες δολάρια και τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία του «Πουλιά». Αρχικά, η Χέντρεν ενθουσιάστηκε και αντιμετώπιζε τον Χίτσκοκ σαν μέντορα. Όμως, σύμφωνα με δηλώσεις της ηθοποιού, η συμπεριφορά του σύντομα άλλαξε. Το ενδιαφέρον του για την πανέμορφη νεαρή δεν ήταν αποκλειστικά επαγγελματικό και ο Χίτσκοκ δεν δίστασε να της αποκαλύψει τις πραγματικές του προθέσεις. Όταν η Χέντρεν απέρριψε τις προτάσεις προσπάθησε να ελέγχει κάθε τομέα της ζωής της, την παρακολουθούσε στις ιδιωτικές της στιγμές και απέρριπτε επαγγελματικές προτάσεις που της έκαναν, χωρίς να την ενημερώνει.

Στα γυρίσματα της ταινίας «Τα Πουλιά», η Χέντρεν θα δεχόταν επίθεση από μηχανικά πουλιά, τα οποία δεν θα έρχονταν σε επαφή με το σώμα της. Όμως, ο σκηνοθέτης τα αντικατέστησε την τελευταία στιγμή με πραγματικά πουλιά, ισχυριζόμενος ότι είχε πάθει βλάβη ο μηχανισμός. Για μία εβδομάδα, η Χέντρεν δεχόταν τη μία επίθεση μετά την άλλη. Οι εκπαιδευτές των πτηνών βρίσκονταν πάντα σε πολύ κοντινή απόσταση, αλλά δεν ήταν λίγες οι φορές που τα ράμφη και τα νύχια τους την έσκισαν. Η Χέντρεν δεν άντεξε άλλο και κατέρρευσε στα γυρίσματα. Ο γιατρός που την εξέτασε επέμενε ότι χρειαζόταν ξεκούραση για να αναρρώσει. Ο Χίτσκοκ δεν της έδωσε άδεια, επειδή δεν υπήρχε αντικαταστάτρια. Ακόμα και η σύζυγος του Χίτσκοκ, Άλμα, λυπόταν την Χέντρεν. Μία μέρα που επισκέφτηκε το πλατό απολογήθηκε στην ηθοποιό για τη συμπεριφορά του συζύγου της. Η Χέντρεν της απάντησε: «Με μία λέξη, θα μπορούσες να σταματήσεις τα πάντα», αλλά η Άλμα προσποιήθηκε ότι δεν την άκουσε και έφυγε. Η Χέντρεν άντεξε τον Χίτσκοκ μέχρι την ολοκλήρωση των γυρισμάτων για την ταινία «Marnie», οπότε και διέλυσε το συμβόλαιό τους. Έκτοτε, ο Χίτσκοκ δεν ξεστόμισε ποτέ το όνομά της και αναφερόταν στην Χέντρεν μόνο ως «το κορίτσι».

Ο Φρανσουά Τριφό στο περίφημο βιβλίο του «Χίτσκοκ/Τριφό» προέβλεψε: «Σύμφωνα με την άποψη των κινηματογραφικών ιστορικών, η περίπτωση του Άλφρεντ Χίτσκοκ είναι τόσο πλούσια σε προσφορά ώστε μπορούμε να προβλέψουμε ότι ως το τέλος του αιώνα θα έχουν γραφτεί τόσο πολλά βιβλία για αυτόν τον άνθρωπο που θα πλησιάζουν όσα έχουν γραφτεί για τον Μαρσέλ Προυστ». Αν και δεν υπήρξε ολότελα ακριβής, καθώς πλέον τα βιβλία και οι μελέτες που έχουν γραφτεί για τον Χίτσκοκ όχι απλώς ξεπερνούν όσα έχουν γραφτεί για τον Προυστ, αλλά και για κάθε άλλο δημιουργό, συγγραφέα ή σκηνοθέτη.

Η σχέση του Χίτσκοκ με τη σύζυγό του, Άλμα Ρεβίλ αποτελεί ένα απ’ τα μεγαλύτερα μυστήρια της σόου μπιζ. Η Άλμα γεννήθηκε μία μέρα μετά τον σκηνοθέτη, στις 14 Αυγούστου του 1899. Δούλευαν και οι δύο στο στούντιο «Famous Players-Lasky» και ο Χίτσκοκ τόλμησε να της ζητήσει να βγουν ραντεβού, τέσσερα χρόνια μετά τη γνωριμία τους. Της έκανε πρόταση γάμου σε ένα πλοίο, όταν η Άλμα υπέφερε από ναυτία και κόντευε να λιποθυμήσει. Ο Χίτσκοκ έλεγε πάντα ότι την αιφνιδίασε όταν ήταν αδύναμη για να αναγκαστεί να του πει το «ναι». Η Ρεβίλ υπήρξε η μούσα του, το δεξί του χέρι και η πιο έμπιστη σύμβουλός του. Τους ένωνε το πάθος τους για τον κινηματογράφο και η τελειομανία τους. Όμως, η σεξουαλική τους ζωή παρουσίαζε πολλά προβλήματα. Ο Χίτσκοκ είχε δηλώσει ότι συνευρέθηκε σεξουαλικά με τη σύζυγό του μόνο μία φορά και αποτέλεσμα ήταν η κόρη τους, Πατρίσια. Έλεγε ότι το σεξ του φάνηκε μία εξαιρετικά δυσάρεστη διαδικασία, την οποία δεν ήθελε να επαναλάβει ποτέ. Είναι άγνωστο αν ο Χίτσκοκ είχε σεξουαλική επαφή με άλλες γυναίκες ή αν αρκούνταν στην ηδονοβλεψία. Αν και κυκλοφορούσαν φήμες ότι η Άλμα διατηρούσε εξωσυζυγικές σχέσεις, η αγάπη και ο σεβασμός του ενός για τον άλλον ήταν εμφανής σε όλους.

Λάτρευε να κάνει περάσματα από τις ταινίες του (cameo) άλλοτε κρατώντας ρόλο κομπάρσου και άλλοτε ως σκιά η αγγελία στην εφημερίδα.

«Όταν ένας ηθοποιός με πλησιάζει για να συζητήσουμε τον χαρακτήρα του, του λέω ότι τα πάντα είναι γραμμένα στο σενάριο. Αν επιμένει και ρωτήσει ‘‘Μα ποιο είναι το κίνητρό μου;’’, του απαντώ: Ο μισθός σου», έχει πει για τη σχέση του με τους ηθοποιούς του.

Όταν κυκλοφόρησε η διασημότερη ταινία του, «Ψυχώ», ο Χίτσκοκ δεν ήθελε να μάθει κανείς το ανατρεπτικό. Γι’ αυτό και πήρε τα απαραίτητα μέτρα. Η ταινία γυρίστηκε σε κλειστό στούντιο και το συνεργείο είχε υπογράψει ειδική συμφωνία που απαγόρευε να αποκαλύψουν σε τρίτους την πλοκή και το τέλος της ταινίας. Μάλιστα, προσπάθησε να αγοράσει όλα τα αντίτυπα του ομώνυμου βιβλίου στο οποίο βασίστηκε η ταινία για να μη διαβάσει κανείς το τέλος. Φυσικά δεν τα κατάφερε. Μέχρι τότε, οι θεατές μπορούσαν να μπουν στην κινηματογραφική αίθουσα όποια στιγμή ήθελαν, ακόμα και στη μέση της ταινίας. Όταν κυκλοφόρησε το «Ψυχώ», ο Χίτσκοκ απαγόρευσε να πωλούνται εισιτήρια αφού είχε ξεκινήσει η παράσταση για να αναγκάσει τους θεατές να παρακολουθήσουν ολόκληρη την ταινία. Από τότε ο κόσμος ξεκίνησε να πηγαίνει στον κινηματογράφο πριν από την έναρξη της παράστασης, συμπεριφορά που σήμερα θεωρείται δεδομένη.

Ο Χίτσκοκ λάτρευε να κάνει πλάκες σε φίλους και συνεργάτες του παραδεχόμενος το στη σειρά συνεντεύξεών του στον Τριφό το 1966 πως «έχω μια αδυναμία στις φάρσες και έχω σκαρώσει ουκ ολίγες στη ζωή μου». Οι περισσότερες ήταν άκακες και προκαλούσαν το γέλιο των παρευρισκόμενων, αλλά μερικές έφταναν στα όρια του σαδισμού. Προκάλεσε ένα απ’ τα μέλη του συνεργείου του να περάσει μία νύχτα στο σκοτεινό στούντιο που έκαναν γυρίσματα, αλυσοδεμένος με ένα σωλήνα. Αν αποτύγχανε, θα έχανε το μισθό μίας εβδομάδας. Ο συνεργάτης του δέχτηκε και ο Χίτσκοκ τον κέρασε ένα ποτήρι μπράντι για να τον βοηθήσει να κοιμηθεί. Όμως, δεν ήξερε ότι ο Χίτσκοκ είχε ρίξει καθαρτικό στο ποτό. Το πρωί τον βρήκε να κλαίει με λυγμούς, μέσα στις ακαθαρσίες.

Πάντως οι καυστικές φάρσες του στρέφονταν κυρίως κατά των επηρμένων και των αλαζόνων, τους οποίους αρεσκόταν να ξεφτιλίζει με τον μοναδικό του τρόπο. Έβαζε έτσι μουσικά μαξιλάρια κάτω από τα καθίσματα των πομπωδών καλεσμένων του ώστε να βγάζουν περίεργους ήχους όταν κάθονταν, σέρβιρε τα φαγητά σε λάθος σειρά, ξεκινώντας από το γλυκό, μέχρι μπλε έβαψε όλα τα εδέσματα σε τραπέζι με μεγαλοπαραγωγούς και παρατηρούσε κατόπιν τις αντιδράσεις τους στην μπλε σούπα, την μπλε πέστροφα, τα μπλε ροδάκινα και το μπλε παγωτό! Άλλοτε πάλι είχε στείλει 400 καπνιστές ρέγγες σε έναν ηθοποιό, καθώς οι ερμηνευτές ήταν πάντα ο μεγάλος του στόχος.

Ο Χίτσκοκ ήταν υποψήφιος πέντε φορές για το Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη, αλλά δεν το κέρδισε ποτέ. Ωστόσο, το 1979, η Ακαδημία αναγνώρισε το συνολικό του έργο με το βραβείο, «Lifetime Achievement». Ο Χίτσκοκ παρέλαβε το βραβείο και έβγαλε ένα λόγο που αποτελούταν από ακριβώς πέντε λέξεις: «Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Πραγματικά». Πέθανε ένα χρόνο αργότερα, στις 29 Απριλίου του 1980....