Σιλάνς! Ήρθε το 2018

Πρωτοεμφανίστηκε σαν ευθυμογράφημα στο προπολεμικό εβδομαδιαίο περιοδικό «Θησαυρός» (1938-1940), έγινε βιβλίο, τραγούδι, νούμερο κατοχικών επιθεωρήσεων και πολεμική καρτ ποστάλ (1940). Δύο χρόνια μετά έγινε θεατρικό έργο, το 1948 κινηματογραφική ταινία, το 1950 ραδιοφωνική εκπομπή και στη συνέχεια τηλεοπτικό σίριαλ (1972, 1986). Η Μαντάμ Σουσού, η θρυλική ηρωίδα του Δημήτρη Ψαθά που μέχρι σήμερα διασκεδάζει και συγκινεί, έγινε για το 2018 συλλεκτικό λεύκωμα-ημερολόγιο.

Το ημερολόγιο

H ιδέα της έκδοσης ανήκει στην κόρη του συγγραφέα Μαρία Ψαθά και στην εγγονή του Λένα Νίτσου, με αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από τη συγγραφική γέννηση της Μαντάμ Σουσούς. Η παρουσίαση του ημερολογίου έγινε στην ΕΣΗΕΑ με τη συνεργασία των εκδόσεων «Μαρία Δ. Ψαθά» και του Μορφωτικού Ιδρύματος της Ενώσεως Συντακτών. Άλλωστε, όπως είπε η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ Μαρία Αντωνιάδου, «ο Ψαθάς ήταν μεγάλος δημοσιογράφος. Ήξερε να βλέπει, να καταγράφει και να αποδίδει. Η ΕΣΗΕΑ είναι το σπίτι του».

Το λεύκωμα-ημερολόγιο της Μαντάμ Σουσούς 2018, που κυκλοφορεί σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, απαρτίζεται από 53 έγχρωμες φωτογραφίες των πρωταγωνιστριών που ενσάρκωσαν την ηρωίδα του Δημήτρη Ψαθά στο θέατρο και στην τηλεόραση, μαζί με τις θρυλικές ατάκες της Σουσούς που άφησαν εποχή. Δήμητρα Παπαδοπούλου, Άννα Παναγιωτοπούλου, Φωτεινή Μπαξεβάνη, καθώς και η πρώτη διδάξασα, τηλεοπτική Σουσού Άννα Παϊταζή, εμφανίζονται σε σπαρταριστές σκηνές του έργου μαζί με τους συμπρωταγωνιστές τους Άλκι Κούρκουλο, Κώστα Κόκλα, Θανάση Παπαγεωργίου, Νίκο Γαλανό, Σταύρο Παράβα, Δημήτρη Καλλιβωκά. Το λεύκωμα συνοδεύουν προλογικό σημείωμα του Δημήτρη Ψαθά και ένα πλήρες ιστορικό της πορείας του έργου μέσα στον χρόνο με τίτλο «Το φαινόμενο Μαντάμ Σουσού», το οποίο επιμελήθηκε η Λένα Νίτσου. Όπως είπε η κ Νίτσου στην FS, «τα ελάχιστα αντίτυπα που έχουν μείνει από το συλλεκτικό λεύκωμα-ημερολόγιο της Σουσούς θα βρίσκονται στα κεντρικά βιβλιοπωλεία ως το τέλος του Φεβρουαρίου».

«Δεν άλλαζε ούτε ένα “και” στα κείμενα»

Σύμφωνα με τη Μαρία Ψαθά, ο πατέρας της ολοκλήρωνε τα κείμενά του μέσα σε έναν μήνα χωρίς να αλλάζει ούτε ένα «και». Η ίδια πρόσθεσε ότι ο Δημήτρης Ψαθάς προίκισε με δύο σημαντικές αρετές τη Μαντάμ Σουσού: περηφάνια και αξιοπρέπεια.

«Αν και είμαι πάρα πολύ κοντά στο γεγονός και δεν έχω την απόσταση του χρόνου που ίσως θα μου επέτρεπε να δω τα πράγματα πιο ολοκληρωμένα, μπορώ να πω ότι η Μαντάμ Σουσού είναι ο πιο ωραίος ρόλος που μου έχει δοθεί έως τώρα» αποκάλυψε η Δήμητρα Παπαδοπούλου, η οποία πρωταγωνιστούσε στην παράσταση που ανέβηκε στο Παλλάς. Στη διαχρονικότητα της ηρωίδας αναφέρθηκαν ο συνθέτης Διονύσης Τσακνής, που έγραψε τη μουσική για το «ανέβασμα» της Σουσούς στο θέατρο Βρετάνια σε μορφή μουσικής κωμωδίας το 1998-1999, και ο Γιώργος Αρμένης, που σκηνοθέτησε την ομώνυμη παράσταση στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος το 2011. «Ο Δημήτρης Ψαθάς κατέγραψε το ελληνικό DNA και αυτό την κάνει διαχρονική» πρόσθεσε ο Άλκις Κούρκουλος, που έπαιζε στο πλευρό της Δήμητρας Παπαδοπούλου. Όσο για τη φετινή παράσταση που ολοκλήρωσε πριν από λίγες μέρες τον πρώτο της κύκλο, θα ανέβει και το καλοκαίρι στα φεστιβάλ της Αθήνας και της περιφέρειας.

Η Μαντάμ Σουσού στην τηλεόραση

Και μπορεί η τηλεοπτική Μαντάμ Σουσού να έχει συνδεθεί με την Άννα Παναγιωτοπούλου, ωστόσο η πρώτη μεταφορά της στην τηλεόραση πραγματοποιήθηκε το 1972-1973 σε σκηνοθεσία Μήτσου Λυγίζου. Η σειρά αποτελούνταν από 65 επεισόδια με την Άννα Παϊταζή στον πρωταγωνιστικό ρόλο, Παναγιωτάκη τον Ιάκωβο Ψαρρά και Καντακουζηνό τον Δημήτρη Καλλιβωκά. Από εκείνη τη σειρά δεν σώζεται κανένα επεισόδιο. Όπως ανέφερε ο κ. Καλλιβωκάς, υπήρχε μεγάλη αγωνία για το κάθε πλάνο που γύριζαν, καθώς εκείνη την εποχή η τηλεόραση στην Ελλάδα βρισκόταν σε αρχικό στάδιο. Μάλιστα αποκάλυψε ότι ο δημιουργός δεν ήθελε η σειρά να μεταδίδεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που είχε στενοχωρήσει τους ηθοποιούς. «Αυτό το έργο με έκανε γνωστό σε όλη την Ελλάδα και δεν θέλω να το ευτελίσω» είχε πει ο Δημήτρης Ψαθάς στους πρωταγωνιστές.

Ποια ήταν η Μαντάμ Σουσού

Όπως σημειώνεται στο ημερολόγιο, ο Δημήτρης Ψαθάς αποκάλυψε στην πρώτη έκδοση του βιβλίου του (εκδόσεις Κασταλία, 1940) ότι τα βασικά χαρακτηριστικά της ηρωίδας του τα εμπνεύστηκε από μια γειτόνισσά του. Μάλιστα, της είχε αφιερώσει και το βιβλίο: «Στην παλιά μου γειτόνισσα που μου ενέπνευσε τον τύπο της Μαντάμ Σουσούς αφιερώνω τούτο το βιβλίο σαν ένα μικρό δείγμα ευγνωμοσύνης για τις ωραίες στιγμές κεφιού που μου χάρισε χωρίς να το υποπτευθεί ποτέ». Επί δύο χρόνια (1938-1940) ο Δημήτρης Ψαθάς έγραφε στο περιοδικό «Θησαυρός» τις περιπέτειες της Μαντάμ Σουσούς και το 1940, οπότε τις εξέδωσε σε βιβλίο, πούλησε 4.000 αντίτυπα.

Ατάκες της Σουσούς από το ημερολόγιο

Η Σουσού δίνει δεξίωση στα μέγαρά της στο Κολωνάκι:
Σουσού: Το σημερινόν σουαρέ δίδεται προς τιμήν του Πλάτωνος και θα λάβει μορφήν αρχαίου συμποσίου, μολονότι εις τους μπουφέδες μου υπάρχει ποικιλία ποτών και φαγητών, που ούτε στον ύπνο τους δεν είδαν οι αρχαίοι…
Κυρία Σμίγλερ: Μα, μαντάμ, οι αρχαίοι ήσαν λιτοδίαιτοι…
Σουσού: Εξ ου και απέθαναν όλοι!!!

Η Μαντάμ Σουσού στο δικαστήριο:
Τον εμπατάρισα εγώ καλά τον κύριο Πρόεδρο που δεν ήξευρε να ομιλήσει εις τους πληθυντικούς εις μίαν κυρίαν καθώς πρέπει…
- Σαβουάρ βιρ (!), του λέω, κύριε Πρόεδρε. Ένας κύριος καθώς πρέπει δεν ερωτά ηλικίας κυριών… Γι’ αυτό και εγώ του έριξα κατακεφαλιά τη μεγάλη φιλία μου με τον… κύριο Άρειο Πάγο (!) και κόντεψε να ξεραθεί!!!

Ο καθηγητής των γαλλικών καταφθάνει στα ανάκτορα της Σουσούς για το μάθημα:
- Κάθισε, πτωχέ άνθρωπε! Παρλέ βου φρανσαί, μουσιού;
- Παρντόν;
- Παρλέ! Μην εντρέπεσθε, κύριε καθηγητή! Δεν ημπορώ να σας παραλάβω και να πλερώνω τα ωραία μου λεπτά και να είσθε κουμπούρας!!! Παρλέ εν πε! Πουρκουά θέλω να ελέγξω τα γαλλικούλια σας αν είναι εκ Παρισίων ή μήπως είναι τίποτις γαλλικούλια που εξεμάθατε από τα γκαρσόνια του Τζι-Μπι και του Ζόναρς… Αλόρ! Κουράζ, πωβρ χομ!
- «Ομ», μαντάμ, γιατί το «ας» δεν προφέρεται…
- Είσθε και αναιδής βλέπω! Σιλάνς! Ορίστε μας! Ψωμί δεν έχει να φάει και έχει την αξίωσις να έχει προφορά καλύτερη από μένα που έχω εκατομμύρια!!!

Το ημερολόγιο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μαρία Δ. Ψαθά».