Δώδεκα βιβλία για τον Νοέμβριο

Μελέτης Η. Μελετόπουλος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος – Ο πολιτικός, ο διανοούμενος και η εποχή του, εκδ. Καπόν

Η περιπετειώδης ζωή ενός κορυφαίου Έλληνα πολιτικού και διανοούμενου, που διατρέχει ολόκληρη την ταραγμένη πορεία της Ελλάδας τον 20ό αιώνα, με αποκαλυπτικά στιγμιότυπα και άγνωστα παρασκήνια. Ακολουθώντας τον πρωταγωνιστή, ο αναγνώστης θα ξεκινήσει από την Πάτρα της Belle Époque, θα ταξιδέψει στη Χαϊδελβέργη των φιλοσόφων και των ποιητών και θα επιστρέψει μαζί με τον νεαρό κοινωνιολόγο στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου, των σφοδρών ιδεολογικών συγκρούσεων και της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου. Θα ακολουθήσει τον Κανελλόπουλο στο μέτωπο του ελληνοϊταλικού πολέμου και θα διαφύγει μυστικά μαζί του στη Μέση Ανατολή, όπου αυτός συγκρότησε τον Ιερό Λόχο. Θα συμπορευτεί με τον πρωταγωνιστή στη δραματική μοναχική του πορεία μέσα στον εμφύλιο πόλεμο, που έθεσε επιτακτικά διλήμματα στις συνειδήσεις. Ακολουθεί η πολιτική καριέρα του Κανελλόπουλου, ως κορυφαίου στελέχους της Δεξιάς, στο πλευρό του Παπάγου και του Καραμανλή, ενώ η υπονόμευση της δημοκρατίας τη δεκαετία του ’60 περιγράφεται με αποκαλυπτικές λεπτομέρειες. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με τη σύλληψη του πρωταγωνιστή ως πρωθυπουργού την 21η Απριλίου 1967. Ακολουθεί ο επίλογος και η μοναδική για Έλληνα πολιτικό αυτοκριτική για τα γεγονότα της μεταπολεμικής εποχής. Το βιβλίο βασίζεται σε πολυετή έρευνα σε ελληνικά και ξένα αρχεία, ενώ συμπληρώνεται με σπάνιες, ανέκδοτες φωτογραφίες.

Μαρία Σαμπατακάκη, Οι Κομπάρσοι, εκδ. Κέδρος

Χαρακτήρες υπαρκτοί αλλά αθόρυβοι, το απρόσωπο πλήθος στις ιστορικές φωτογραφίες. Άνθρωποι που δεν διαδραμάτισαν κανέναν σπουδαίο ρόλο στις μεγάλες και κομβικές στιγμές της νεότερης Ιστορίας αλλά αφηγούνται το αποτύπωμα που αυτή άφησε στις ζωές τους. Αντιήρωες, προσηλωμένοι στις καθημερινές ανάγκες. Οι μαρτυρίες τους ξεδιπλώνουν κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές πτυχές του ελληνικού δημόσιου βίου από τον Μεσοπόλεμο έως την απριλιανή δικτατορία, ιδωμένες υπό το πιο ταπεινό πρίσμα. Οι «Κομπάρσοι» δεν είναι παρά μια ωδή στο μεγαλείο της ασημαντότητας.

Αντώνης Ζαΐρης, Όπου νάναι…, εκδ. Ηδυέπεια

Η αναζήτηση του πραγματικού νοήματος της ζωής, η κριτική στην πρόσκαιρη αλλά ευφάνταστη κοσμικότητα, η έντονη αίσθηση περατότητας του βίου και η αποσυμπίεση μιας αταίριαστης καθημερινότητας τροφοδοτούν και δίνουν χρώμα στα λόγια του συγγραφέα, βάζουν σε δοκιμασία την αδιέξοδη φαντασία που σμιλεύει το όνειρο και το τοποθετεί σε διαδικασία αναπαραγωγής για κάτι που δεν υπάρχει, για το μεγάλο κενό που παραμένει ασχημάτιστο και ακανόνιστο. Αυτό το κενό που εμπνέεται από την πραγματικότητα και τον ρεαλισμό της ζωής αποτυπώνει ποιητικά ο Αντώνης Ζαΐρης, κρατώντας αποστάσεις ασφαλείας από τη στεγνή απόλυτη αρμονία των αριθμών.

Πόλα Μακλέιν, Σε γη και ουρανό, μτφρ. Φωτεινή Πίπη, εκδ. Ψυχογιός

Η οικογένεια Μάρκαμ ονειρεύεται μια νέα ζωή σε μια αφρικανική φάρμα κι έτσι αφήνει τις ανέσεις του σπιτιού της στην Αγγλία και πηγαίνει στην Κένυα. Εκεί, η Μπέριλ, η κόρη των Μάρκαμ, μεγαλώνει με τρόπο αντισυμβατικό, διαμορφώνοντας μια ισχυρή προσωπικότητα αλλά και μια μεγάλη αγάπη για οτιδήποτε άγριο. Όταν διαλύονται όλα όσα γνωρίζει και εμπιστεύεται, η ξεροκέφαλη νεαρή Μπέριλ ρίχνεται σε μια σειρά από καταστροφικές σχέσεις, πριν μπλεχτεί σε ένα παθιασμένο ερωτικό τρίγωνο με τον ακαταμάχητο κυνηγό σαφάρι Ντένις Φιντς Χάτον και τη συγγραφέα βαρόνη Κάρεν Μπλίξεν. Γενναία, τολμηρή και αντιφατική, η Μπέριλ θα διακινδυνεύσει τα πάντα για να κατακτήσει τον Ντένις, προτού συνειδητοποιήσει ότι το πεπρωμένο της είναι ένα και μοναδικό: να πετάει.

Ένα δυνατό μυθιστόρημα που ταξιδεύει τον αναγνώστη στον μαγευτικό κόσμο του «Πέρα από την Αφρική», την Κένυα της δεκαετίας του 1920, και αποκαλύπτει τις συναρπαστικές περιπέτειες της Μπέριλ Μάρκαμ, μιας γυναίκας πολύ πιο μπροστά από την εποχή της.

Καρολίνα ντε Ρομπέρτις, Καντόρας – Οι γυναίκες που τραγουδούσαν, μτφρ. Τατιάνα Μπολάνη, εκδ. Διάπλαση

Ουρουγουάη 1977: το στρατιωτικό πραξικόπημα καταστέλλει τους πολιτικά διαφωνούντες χρησιμοποιώντας αμείλικτη βία. Σε ένα καθεστώς όπου οι απαγωγές, οι βιασμοί και τα βασανιστήρια βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη, η ομοφυλοφιλία θεωρείται επικίνδυνο και τιμωρητέο παράπτωμα. Ωστόσο, η Ρομίνα, η Φλακά, η Ανίτα-Αφροδίτη, η Πας και η Μαλένα –πέντε καντόρας, δηλαδή γυναίκες που «τραγουδούν»– σαν από θαύμα βρίσκουν η μία την άλλη και ανακαλύπτουν το Κάβο Πολόνιο, ένα απομονωμένο, σχεδόν ακατοίκητο ακρωτήριο, το οποίο διεκδικούν ως μυστικό τους καταφύγιο. Για τα επόμενα 35 χρόνια οι ζωές τους θα εκτυλίσσονται ανάμεσα στο Κάβο Πολόνιο και στο Μοντεβιδέο, την «εχθρική» πλέον πόλη, που όμως δεν παύει να είναι το σπίτι τους, καθώς συνεχώς ξαναγυρίζουν εκεί, μαζί ή μόνες. Στην πορεία αυτών των ετών οι πέντε γυναίκες θα δοκιμαστούν πολλές φορές –από τις οικογένειές τους, τις σχέσεις τους, την κοινωνία, αλλά και μεταξύ τους–, καθώς αγωνίζονται να ζήσουν μια ζωή αληθινή και αυθεντική.

Έργο ρηξικέλευθο και διαχρονικό, το «Καντόρας» είναι ένας ύμνος στην αγάπη, στην κοινότητα, στη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος και στη διατήρηση της μνήμης. Η Ντε Ρομπέρτις μάς παραδίδει το αριστούργημά της: μια ιστορία για τη φλόγα που όλοι έχουμε στην ψυχή και για εκείνους που την κρατούν αναμμένη.

Θοδωρής Παπαϊωάννου, Από την αρχή, εκδ. Ίκαρος

Ο πολυβραβευμένος συγγραφέας παιδικών βιβλίων Θοδωρής Παπαϊωάννου παρουσιάζει το πρώτο του μυθιστόρημα που απευθύνεται σε ενήλικους αναγνώστες. Ένα βιβλίο για τις δεύτερες ευκαιρίες και τις αποφάσεις που μας κάνουν να ξεκινήσουμε από την αρχή. Μια προσωπική αναζήτηση, που μας ταξιδεύει στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ’60 ως τις μέρες μας.

Deborah Feldman, Unorthodox – Το τίμημα της προσωπικής μου ελευθερίας, μτφρ. Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, εκδ Παπαδόπουλος

Ως μέλος της αυστηρής θρησκευτικής σέκτας των χασιδιστών Εβραίων του Σάτμαρ που δημιουργήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ντέμπορα Φέλντμαν μεγάλωσε υπό έναν κώδικα επιβεβλημένων εθίμων που διέπει κάθε λεπτό της μέρας και υπαγορεύει από το τι μπορεί κανείς να φορέσει και σε ποιον μπορεί να μιλήσει μέχρι το τι επιτρέπεται να διαβάσει, τι (και πώς) να φάει και, φυσικά, ποιον να παντρευτεί.

Κι όμως, η νεαρή Φέλντμαν καταφέρνει να φανταστεί μια διαφορετική ζωή, διαβάζοντας κρυφά λογοτεχνία και βρίσκοντας έμπνευση στους δυνατούς γυναικείους χαρακτήρες της Τζέιν Όστεν και της Λουίζα Μέι Άλκοτ. Στα δεκαεπτά της αναγκάζεται να παντρευτεί έναν άγνωστο σε αυτήν νεαρό άνδρα. Παγιδεύεται έτσι σε έναν σεξουαλικά και συναισθηματικά δυσλειτουργικό γάμο, όπου η αδυναμία του ζευγαριού να συλλάβει παιδί (και άρα να αναπληρώσει τους νεκρούς του Ολοκαυτώματος) γίνεται εφιάλτης και για τους δύο.

Αφού τελικά μείνει έγκυος, η 19χρονη συνειδητοποιεί ότι οφείλει να χαράξει έναν άλλον δρόμο για την ίδια και για το παιδί της και σχεδιάζει την απόδρασή της. Μετά τη βασανιστική αποχώρησή της από την κοινότητα, η Φέλντμαν θα δημοσιεύσει την ιστορία της το 2012, υπό τον τίτλο «Unorthodox». Και παρ’ όλο τον φόβο της στην ιδέα και μόνο της Γερμανίας, θα μετακομίσει το 2014 στο Βερολίνο, σε αναζήτηση της ελευθερίας, όπου και θα συναντηθεί με τους δημιουργούς της ομώνυμης σειράς του Netflix.

Ζωή Ράπτη, Τα δάκρυα της αγαπημένης, εκδ. Ψυχογιός Bookoo

Η Σοφία δεν είδε την τροχιά της πέτρας, άκουσε όμως το «ωχ» κι έτρεξε να συνεφέρει τον πεσμένο κηπουρό. Εκείνος για να την ευχαριστήσει της εμπιστεύεται ένα τρομερό μυστικό που αφορά τον γιατρό σύντροφό της. Από κει κι ύστερα η νεαρή δασκάλα μπαίνει σε πνευματική και ψυχική περιδίνηση. Αρχικά αρνείται να πιστέψει όλα όσα της εκμυστηρεύτηκε ο κηπουρός με το ταλαιπωρημένο βλέμμα, που σύντομα ανακαλύπτει ότι επρόκειτο για τον άλλοτε διάσημο ηθοποιό Αλέξη Γκόλφη. Σκέφτηκε ότι θα ήταν μεθυσμένος και μέσα στην παραζάλη του ποτού ονειρεύτηκε τη σκηνή του φόνου, εκείνη τη νύχτα κάποιου μακρινού χειμώνα. Πάραυτα αρχίζει να ψάχνει κρυφά την αλήθεια. Όσο όμως οι έρευνες προχωρούν, τόσο η αγωνία μεγαλώνει. Οι ενδείξεις στρέφονται εναντίον του αγαπημένου της και η καθημερινότητα της Σοφίας γεμίζει εφιάλτες. Από τη μια το πάθος της για τον μοναδικό άντρα που αγάπησε, από την άλλη ένας φόνος που ζητά δικαίωση… Η νεαρή δασκάλα θα καταγγείλει τον σύντροφό της ή θα φροντίσει να καλύψει τα ίχνη της υπόθεσης; Ερωτικές αντιζηλίες, ίντριγκες, απάτη, μίση και πάθη ξεδιπλώνονται σε αυτή την ερωτική περιπέτεια.

Γιώργος Σαραντάρης, Ποιήματα, εισαγωγή: Αγγελική Μαυρουδή, εκδ. Ζήτρος

Ο Γιώργος Σαραντάρης κατατάσσεται στους διανοούμενους της Γενιάς του ’30. Το έργο του είναι γραμμένο τη δεκαετία 1931-1940. Η ποίησή του, βαθιά φιλοσοφημένη, έχει αδρά τα γνωρίσματα της ελληνικής γης και παράδοσης. Τα στοιχεία του έργου του, πεζού και ποιητικού, είναι η ευπρέπεια, η ευγένεια, ο ρομαντισμός και ο λυρισμός, πάντα γύρω από έναν εξαρχής δεδομένο ηθικοπλαστικό άξονα. Δανείζεται όλες τις λέξεις της καθημερινότητας για να τις μετουσιώσει και να τους δώσει μια άλλη διάσταση, τη διάσταση των δικών του νοημάτων.

Αγγελική Νικολούλη, Θα γίνω σκιά σου, εκδ. Καστανιώτη

Αθήνα, μέρες Αποκριάς. Η Κατερίνα Ασλάνη, μια κοπέλα με μεγάλα όνειρα και πάθος για ζωή, εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Τα ερωτήματα για τους δικούς της, βασανιστικά. Εγκατέλειψε τα πάντα κι έφυγε σε άλλη χώρα; Είδε κάτι τρομερό, την απειλούν και κρύβεται; Έπεσε θύμα δολοφονικής ενέργειας; Για τη ρεπόρτερ που αναλαμβάνει την έρευνα αρχίζει ένα ταξίδι υψηλού ρίσκου, από την Πλάκα και το Κολωνάκι ως το Παρίσι και από την Πάρο μέχρι τα Γιάννενα και τη Θεσσαλονίκη. Η αναζήτηση ξεκινά από τα νεανικά στέκια, περνά από ατελιέ καλλιτεχνών και καταλήγει στα σαλόνια της υψηλής κοινωνίας. Τρία πρόσωπα που εμπλέκονται δυσκολεύουν την έρευνα. Υπόθεση νεφελώδης, σε αχαρτογράφητα νερά. Επτασφράγιστα μυστικά και σβησμένα ίχνη. Μοιραία πάθη, επιπόλαια λάθη, οικογενειακά και κοινωνικά τραύματα έρχονται σταδιακά στην επιφάνεια. Μια επικίνδυνη αναμέτρηση με τις σκιές. Μια άγρια μάχη στο σκοτάδι μέχρι να φανεί το φως. Ένα τέλος απρόβλεπτο…

Ιόλη Ανδρεάδη, Performance – Από τη θεωρία στην πράξη, ΚΑΠΑ Εκδοτική

Το βιβλίο επιχειρεί μια διερεύνηση του διαλόγου της επιτέλεσης ή performance με άλλες πολιτισμικές εκφάνσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται η τελετουργία, το θέατρο, ο φιλοσοφικός στοχασμός και η πολιτισμική θεωρία. Από την άλλη, ερευνώνται οι δυνατότητες που αυτός ο διάλογος δημιουργεί, οδηγώντας στην καλλιτεχνική πράξη. Στόχος, λοιπόν, είναι η συνδυαστική προσέγγιση από τη μια της επιτέλεσης/performance και από την άλλη ενός πολυφωνικού θεωρητικού και καλλιτεχνικού φάσματος με στόχο τη συμβολή στην πράξη όσων θα ήθελαν να ερευνήσουν την performance ή να τη δουν από την πλευρά της δημιουργίας. Σε καθένα από τα κεφάλαια, το εισαγωγικό και αυτό για τις πολιτισμικές σπουδές, τα δύο επόμενα για την τελετουργία, το κεφάλαιο για το θέατρο, το κεφάλαιο για τη φιλοσοφία και, τέλος, αυτό για το πέρασμα από την ιδέα στην πράξη –μια μετάβαση που αποτελεί ζητούμενο ολόκληρου του βιβλίου–, προτείνονται μια σειρά πηγών, μεθόδων και εργαλείων που προορίζονται για καλλιτεχνική χρήση.

Το βιβλίο αυτό ενδιαφέρει εξίσου τόσο τους ερευνητές και τους δημιουργούς όσο κι εκείνους που ασκούν την πολύτιμη τέχνη του αναγνώστη και του θεατή.

Σοφία Γιαλουράκη, Κυκλαδικά Ειδώλια, εικονογράφηση: Stephen Livanos, εκδ. Μέλισσα

Το βιβλίο παρουσιάζει 27 κυκλαδικά ειδώλια και αντικείμενα από τις Κυκλάδες και την Αττική, έργα τέχνης περιόδων από το 3200 μέχρι το 2000 π.Χ. Προέρχονται κυρίως από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αλλά και από το Αρχαιολογικό Μουσείο Νάξου ή το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. Δεν είναι μόνο εκθέματα στο μουσείο, είναι ζωντανά και μας μιλούν για τον πολιτισμό της εποχής τους.