6 βιβλία που θα μας κάνουν σοφότερους

Βασίλης Πισιμίσης, «Τρούμπα, Βούρλα, Λιμάνι», εκδόσεις Μωβ

Ο συγγραφέας συνεχίζει την έρευνα των ξεχασμένων πειραϊκών μνημονικών τόπων, καταθέτοντας ένα πλήθος νέων τεκμηρίων. Παράλληλα, δίνει τον πρώτο λόγο στα υποκείμενα που έζησαν και διαμόρφωσαν το ιστορικό παρελθόν. Μέσα από συναρπαστικές βιωματικές αφηγήσεις, το βιβλίο χαρτογραφεί την ανθρωπογεωγραφία του κοινωνικού περιθωρίου του περασμένου αιώνα με τις διαδρομές των γυναικών και των ανδρών που το πλαισίωσαν. Οι μαρτυρίες τους αποτελούν πολύτιμες πηγές συλλογικής μνήμης για το περιβάλλον της μαγκιάς, τις πτυχές της ερωτικής εργασίας, την ταξική της διαστρωμάτωση, τις έμφυλες σχέσεις και τις πολιτισμικές εκφάνσεις μίας εποχής που ανασύρεται από τη λήθη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.)

Δρ Θεόδωρος Παπακώστας (Archaeostoryteller), «Αρχαιολογία αγάπη μου… έλα πάρε με από δω», εκδόσεις Key Books

Το νέο βιβλίο του Θεόδωρου Παπακώστα (aka Archaeostoryteller) είναι ένα ταξίδι που σαν roller coaster πετάγεται από τη μία άκρη της αρχαιότητας στην άλλη. Οι εβδομήντα εννιά ιστορίες που απλώνονται στα πέντε κεφάλαια του βιβλίου αποτελούν μία συναρπαστική εναλλαγή συναισθημάτων και εικόνων. Κάθε κεφάλαιο κι ένα στάδιο μέχρι την αποδοχή, γιατί αυτά που βιώνουμε για να αποδεχτούμε το ατομικό παρελθόν ίσως είναι το κλειδί και για το συλλογικό μας παρελθόν. Μέσα από τις αφηγήσεις του Archaeostoryteller για διάσημους και παντελώς άγνωστους ανθρώπους, συνειδητοποιούμε ότι, όσο άγνωστοι κι αν είμαστε μεταξύ μας, μας συνδέει η ανθρώπινη εμπειρία. Είχε αγαπημένο εργολάβο ο Περικλής; Υπήρχε «Σπάρτακος» λίγο πριν από τον Σπάρτακο; Υπήρχε «Όμηρος» πολύ πριν από τον Όμηρο; Πότε άρχισαν να κυκλοφορούν γυμνόστηθες οι Μινωίτισσες στην Κνωσό; Πώς βίωσε το body shaming ο Ηρακλής; Είχε η αρχαία Αθήνα στοιχειωμένα σπίτια; Ένας παράνομος έρωτας στη Σπάρτη, ένας γάιδαρος σομελιέ στη Χαλκιδική κι ένα φλεγόμενο βέλος που πετάχτηκε μέσα στο Αιγαίο, έσκισε το σκοτάδι και έσωσε ζωές.

Γεώργιος Διον. Πουκαμισάς, «Γεωπολιτικά διλήμματα της Ελλάδος στις αρχές του 20ού αιώνα», εκδόσεις Παπαζήσης

Ήταν ορθή η επιλογή της τότε ηγεσίας της χώρας να ρίξει το βάρος της προσπάθειας στη Μικρά Ασία αντί στη Θράκη; Η Συνθήκη των Σεβρών (Αύγουστος 1920) επεδίκασε κατά πλήρη κυριαρχία τη Θράκη στην Ελλάδα, ενώ ως προς τη Σμύρνη και την ενδοχώρα της, ζώνη εκτάσεως 15.000 τ. χλμ., ανέθεσε μόνο πενταετούς διάρκειας διοίκηση, με το πέρας της οποίας θα διεξαγόταν δημοψήφισμα για την οριστική τύχη αυτής. Δεν μπορέσαμε να διαβάσουμε σωστά τη γεωγραφία, δηλαδή το επισφαλές της ενσφηνώσεως στη μικρασιατική υποήπειρο, έναντι της ένταξης του συνόλου της νότιας Θράκης στον εθνικό κορμό, στα όρια της Τσατάλτζας, με εξώστη στον Εύξεινο. (Από το προοίμιο του βιβλίου.)

Neil deGrasse Tyson, «Επιστολές από έναν αστροφυσικό», πρόλογος Παύλος Καστανάς, δημιουργός του καναλιού ASTRONIO, εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ

Ο αστροφυσικός Neil deGrasse Tyson έχει προσελκύσει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς διαδικτυακών ακολούθων στον κόσμο, χάρη στον μεταδοτικό τρόπο με τον οποίο μιλά για την επιστήμη και το σύμπαν μας. Το μπεστ-σέλερ του «Αστροφυσική για βιαστικούς» (2017) πρόσφερε σε περισσότερο από ένα εκατομμύριο αναγνώστες μια εύστοχη και προσιτή κατανόηση του σύμπαντος. Τώρα ο Tyson μάς αποκαλύπτει την αλληλογραφία του με ανθρώπους από όλο τον κόσμο που τον προσέγγισαν αναζητώντας απαντήσεις σε μικρά ή μεγάλα ερωτήματα σχετικά με την επιστήμη, την πίστη, τη φιλοσοφία, τη ζωή και –φυσικά– τον Πλούτωνα. Οι εύστοχες, ενθουσιώδεις και συχνά χιουμοριστικές απαντήσεις του αντικατοπτρίζουν τη δημοτικότητά του και την ικανότητά του να μας διδάσκει με κατανοητό τρόπο τα μυστικά του σύμπαντος. Το πιο ειλικρινές και εγκάρδιο έργο του μέχρι σήμερα, «Επιστολές από έναν αστροφυσικό», μας εισάγει σε μια νέα, προσωπική διάσταση της αναζήτησής του ως προς τη θέση μας στο σύμπαν.

Άρης Χατζηστεφάνου, «Προπαγάνδα & παραπληροφόρηση (Πώς τις εντοπίζουμε)», εκδόσεις Τόπος  

Μπορεί ένα γράφημα, ένα βίντεο ή μια φωτογραφία να μας παραπλανά χωρίς να λέει ψέματα; Με ποιους μηχανισμούς προωθούνται οι διαρροές της αστυνομίας, της κυβέρνησης και των επιχειρήσεων; Πώς «ξεπλένονται» τα εγκλήματα εταιρειών και ολόκληρων κρατών με τεχνικές όπως το whitewashing, το green-washing και το pinkwashing; Μπορούν τα μέσα ενημέρωσης να καθοδηγήσουν τον αναγνώστη αλλάζοντας τη σύνταξη μιας πρότασης ή να αλλοιώσουν μια δημοσκόπηση μεταβάλλοντας απλώς τη σειρά των ερωτήσεων; Ο δημοσιογράφος Άρης Χατζηστεφάνου παρουσιάζει έναν πρακτικό οδηγό που μας βοηθά να εντοπίζουμε τεχνικές παραπληροφόρησης και προπαγάνδας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στα social media αλλά και στον καθημερινό λόγο πολιτικών, διαφημιστών και συμβούλων επικοινωνίας. Μέσα από προσωπικές εμπειρίες σχεδόν τριών δεκαετιών σε διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ, μας εξηγεί με συγκεκριμένα παραδείγματα πώς να διαβάζουμε ανάμεσα στις γραμμές των εφημερίδων και των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης.

Το βιβλίο περιλαμβάνει σε κάθε κεφάλαιο QR-code που οδηγούν σε βίντεο, φωτογραφίες, podcast και ενεργά link για όλες τις πηγές και τη βιβλιογραφία.

Oded Galor, «Το ταξίδι της ανθρωπότητας», μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός, εκδόσεις Ψυχογιός

Ένα ριζοσπαστικό μανιφέστο για την ανθρώπινη πρόοδο που ξαφνιάζει με την αισιοδοξία του. Η επιτομή του έργου ζωής ενός κορυφαίου διανοητή, μια καινοτόμος προσέγγιση της δύναμης της πολυπολιτισμικότητας αλλά και της δυνατότητάς μας να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή.

Ποια είναι τα κλειδιά για την ανθρώπινη πρόοδο; Γιατί οι συνθήκες διαβίωσης διαφέρουν τόσο πολύ στα διάφορα σημεία του πλανήτη; Πώς μπορούν όλοι οι άνθρωποι να επιβιώσουν και να ευημερήσουν;

Στο «Ταξίδι της Ανθρωπότητας», ο Oded Galor μάς προσφέρει μια αποκαλυπτική εξήγηση των λόγων για τους οποίους ο άνθρωπος είναι το μοναδικό είδος που κατάφερε να ξεφύγει από τον αγώνα για επιβίωση, απολαμβάνοντας ασύλληπτο έως πρόσφατα πλούτο και μακροζωία. Αποκαλύπτει επίσης γιατί αυτή η διαδικασία ήταν τόσο άνιση σε διάφορα σημεία του πλανήτη, με αποτέλεσμα την ύπαρξη μεγάλων διαφορών μεταξύ των χωρών. Μας δείχνει επίσης γιατί οι προσπάθειές μας για τη συνολική βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης έχουν αποτύχει και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να επιτύχουν.