Καμένο χαρτί

Μία ακόμη μεγάλη κρίση, αυτή των πυρκαγιών, για την παρούσα Κυβέρνηση και μία ακόμη φορά κατά την οποία ο Πρωθυπουργός επέδειξε αυτό το ασυνήθιστο πολιτικό μέταλλο από το οποίο είναι φτιαγμένος. Αμφιβάλλω αν ακόμη και στο κόμμα του έχουν κατανοήσει με ποιον ακριβώς έχουν να κάνουν.

Στο ελληνικό πολιτειακό σύστημα η κορυφή της διοικητικής πυραμίδας είναι –κακώς μεν, αλλά- πολιτική. Τούτο σημαίνει ότι η Κυβέρνηση φέρει την αντικειμενική ευθύνη για το όποιο αποτέλεσμα της κρατικής δραστηριότητας, πολύ περισσότερο για το αποτέλεσμα των πυρκαγιών. Αντικειμενική ευθύνη σημαίνει ότι δεν απαιτείται υπαιτιότητα.

Ο κ. Μητσοτάκης φαίνεται να το έχει κατανοήσει καλά το τελευταίο. Ο αρμόδιος υφυπουργός του έκανε τακτικές ενημερώσεις, δίνοντας το υλικό και την ευκαιρία, σε όποιον επιθυμούσε, να ελέγξει και να κρίνει τη στοχοθεσία, τις επιλογές και τα αποτελέσματα. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός απεύθυνε μηνύματα στους πολίτες, δίνοντας τον τόνο. Με απλά λόγια, στη διάρκεια της κρίσης η κυβέρνηση παρέμεινε στο προσκήνιο και δεν κρύφτηκε πίσω από κανέναν. Η συνέντευξη του Πρωθυπουργού, ως κατακλείδα, επιβεβαίωσε και πάλι, ότι ο ίδιος βρίσκεται μπροστά και όλοι οι άλλοι πίσω του. Οι συγκρίσεις με το πρόσφατο παρελθόν (και δεν αναφέρομαι στο Μάτι, ούτε μόνο στην προηγούμενη Κυβέρνηση) είναι καταλυτικές. Το πολίτευμά μας είναι πρωθυπουργοκεντρικό. Ο πρωθυπουργός είναι ο παντοδύναμος, αυτός οφείλει να βρίσκεται μπροστά και να μην κρύβεται πίσω από τους υπουργούς. Καθόλου τυχαία, οι υπουργοί του Μητσοτάκη δεν αποπέμπονται για να δημιουργηθεί άλλοθι για τον ίδιο.

Με αυτό τον τρόπο, η κυβέρνηση καθόρισε και το περιεχόμενο της πολιτικής αντιπαράθεσης. Η όποια κριτική σηκώθηκε, αφορούσε στην ορθή εφαρμογή όσων η ίδια η κυβέρνηση εξήγγειλε. Σοβαρές εναλλακτικές επιλογές δεν ακούστηκαν. Στην πραγματικότητα, η επίσημη αξιωματική αντιπολίτευση απέφυγε να σηκώσει τους τόνους. Η διακήρυξη της κυβέρνησης ότι στοχεύει σε μηδενικές ανθρώπινες απώλειες, άρα εκκενώνει χωρίς δισταγμό, δεν είναι, πρακτικά, αμφισβητήσιμη επιλογή. Το Μάτι είναι πρόσφατο, η δε Ηλεία, όπου μια αποτυχημένη και ανοργάνωτη προσπάθεια εκκένωσης έφερε δεκάδες νεκρούς καθόρισαν τη στάση, σχεδόν όλων.

Είναι αυτονόητο ότι στο τέλος της κρίσης των πυρκαγιών, οι επιλογές και οι τακτικές που ακολουθήθηκαν πρέπει να επανεξεταστούν, με στόχο να εντοπιστούν αδύνατα σημεία και να βελτιωθούν οι επιδόσεις στο μέλλον. Τούτο επιβάλλεται να γίνει δημόσια και με πλήρη παροχή στοιχείων από την Κυβέρνηση. Έχουμε ως δεδομένο πως ότι συνέβη στη χώρα μας, συνέβη σχεδόν σε όλο τον κόσμο και πως ο καύσωνας ήταν ισχυρός. Αυτά δεν αναιρούν την ανάγκη συνεχούς επαγρύπνησης, προετοιμασίας και αυτοελέγχου, πάντα με στόχο τη βελτίωση προσώπων και διαδικασιών. Οι ακραίες περιπτώσεις αναγκαστικά αναθεωρούν το υπόδειγμα δράσης.

Μέχρι εδώ, τα πράγματα θα μπορούσαν, πολιτικά, να χαρακτηριστούν ως και φυσιολογικά. Ακόμη και η αρχική αυτοσυγκράτηση της αντιπολίτευσης. Φυσιολογική θα πρέπει να θεωρηθεί και η χυδαιότητα που ξεπήδησε από την πρώτη μέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είτε με ύβρεις είτε με υπονόμευση του φρονήματος και της αξιοπιστίας του κρατικού μηχανισμού. Υπάρχει ένα χαμηλόβαθμο κομμάτι όλων των κομμάτων που επιλέγει να κυλιέται στο βούρκο. Δεν είναι όμως αντιπροσωπευτικό της κοινωνίας και δύσκολα θα καθορίσει πια, εξελίξεις. Είναι εξ ορισμού αναξιόπιστο.

Το ότι, εκ των υστέρων, η αξιωματική αντιπολίτευση, δια του αρχηγού της, θυμήθηκε να αμφισβητήσει την αναγκαιότητα των εκκενώσεων και να επαινέσει, όσους παραβίασαν την εντολή και «έσωσαν περιουσίες», υιοθετώντας εν μέρει τις θέσεις των υβριστών και των υπονομευτών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, έρχεται να επιβεβαιώσει για άλλη μια φορά ότι η πολιτική είναι δύσκολο παίγνιο και απαιτεί ικανότητες και αυτογνωσία. Απαιτεί και ικανότητα να διαβάζει κανείς τα μηνύματα.

Ο κίνδυνος των πυρκαγιών δεν έχει περάσει ακόμη και ουδείς εγγυάται ότι το φαινόμενο «Εύβοια» δεν θα επαναληφθεί ως το τέλος του καλοκαιριού. Η προτροπή αγνόησης των εντολών του κρατικού μηχανισμού για εκκένωση μπροστά σε ένα κίνδυνο, μπορεί να αποβεί μοιραία για όσους αφελείς την παρακάμψουν.

Ο Αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν φέρει ευθύνη για τους νεκρούς στο Μάτι. Φέρει όμως τεράστια προσωπική ευθύνη για ότι δεν έπραξε αμέσως μετά και για το ότι κρύφτηκε πίσω από τις ψεύτικες συνεντεύξεις του Νίκου Παππά. Ευθύνεται και για τον γνωστό αντιεμβολιαστή γιατρό που έχει δίπλα του, ο οποίος το απόγευμα που κάηκε το Μάτι έβριζε δημοσίως τον ΣΚΑΙ (το μόνο κανάλι που κάλυπτε από νωρίς τη φωτιά) γιατί δήθεν προκαλεί πανικό χωρίς λόγο, το βράδυ έκρυψε τους νεκρούς και την επομένη δήλωνε ότι οι νεκροί «θόλωσαν την εικόνα». Και τότε η Κυβέρνηση είχε την αντικειμενική ευθύνη και απλά δεν την άντεξε. Τα πολιτικά της πρόσωπα αποδείχθηκαν πολύ λίγα.

Με αυτά ως προίκα και την αντικειμενική ευθύνη 102 νεκρών, δεν είναι δυνατό να καλεί ο κ. Τσίπρας ουσιαστικά σε ανυπακοή προς τις εντολές εκκένωσης. Σε ανυπακοή είχε καλέσει και στο θέμα της πανδημίας, για χάρη των πορειών υπέρ του Κουφοντίνα. Κι εκεί θάνατοι ήταν το διακύβευμα.

Σε συνέντευξή του με αφορμή τα δύο χρόνια διακυβέρνησής του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε θέσει και ένα, υπαρκτό αλλά και ελαφρώς λαϊκίστικο πολιτικό δίλημμα για τις επόμενες εκλογές, οι οποίες και πάλι είπε ότι θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Οι πολίτες, είχε πει, θα έχουν να συγκρίνουν μια τετραετία Τσίπρα με μια τετραετία Μητσοτάκη. Ευθεία βολή, μόλις πριν ένα μήνα, και όποιος κατάλαβε.

Με αυτό ως διακηρυγμένο, από τον αντίπαλο, δίλημμα, οι της αντιπολίτευσης, φροντίζουν να εγκλωβίζονται συνεχώς σε αδιέξοδα. Το χειρότερο είναι ότι τα αδιέξοδα τα σηματοδοτεί ο ίδιος ο αρχηγός τους, συχνά σε θέματα ανθρωπισμού, και είναι στρατηγικά και μόνιμα πια.