Η πολιτική θέλει να διοικήσει τα ΑΕΙ

Χωρίς πολιτικά προβλήματα για την κυβέρνηση και την υπουργό Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, προχωρά η διαδικασία για την εκλογή των Συμβουλίων Διοίκησης των δέκα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων που πρέπει να ολοκληρώσουν την εκλογή εντός του 2022.

Εντύπωση όμως έχουν προκαλέσει οι high profile υποψηφιότητες για την κάλυψη των πέντε θέσεων εξωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης στα περισσότερα από αυτά τα πανεπιστήμια.

Τα Συμβούλια Διοίκησης, δηλαδή το διοικητικό όργανο που διοικεί το πανεπιστήμιο, είχαν εισαχθεί για πρώτη φορά με διαφορετικό εύρος αρμοδιοτήτων με τον νόμο Διαμαντοπούλου, αλλά ουσιαστικά δεν εφαρμόστηκαν τότε, καθώς το 2012 η διαδικασία που προέβλεπε για την εκλογή των εσωτερικών μελών προσέκρουσε σε αντιδράσεις και καταλήψεις.

Τα νέα Συμβούλια Διοίκησης

Στην εκδοχή Κεραμέως, ο νόμος προβλέπει τη θεσμοθέτηση 11μελούς Συμβουλίου Διοίκησης, το οποίο αποτελείται από 6 πανεπιστημιακούς εκλεγμένους από την κοινότητα του ΑΕΙ και 5 εξωτερικά μέλη που επιλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία από τα 6 μέλη, κατόπιν διεθνούς πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος.

Στην τελική φάση, το συμβούλιο των 11 επιλέγει τον πρύτανη μεταξύ των 6 εσωτερικών μελών.

Σε αντίθεση με το 2012, η διαδικασία φέτος έγινε ψηφιακά με καθολική συμμετοχή και χωρίς αμφισβητήσεις. Σε τρία πανεπιστήμια ολοκληρώθηκε ήδη η διαδικασία για την εκλογή των εσωτερικών μελών. Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, για την επιλογή των 6 εσωτερικών μελών του Διδακτικού Επιστημονικού Προσωπικού του ιδρύματος, δεν συμμετείχε μόνο ένας από τους 202 πανεπιστημιακούς, ενώ παρόμοια είναι τα στοιχεία απ’ όσα πανεπιστήμια έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία.

Παράλληλα, και τα 10 πανεπιστήμια έχουν προκηρύξει την εκδήλωση ενδιαφέροντος για την κάλυψη των θέσεων των εξωτερικών μελών.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο ότι υπάρχουν ορισμένοι υποψήφιοι που έχουν κάνει αίτηση σε πολύ περισσότερα του ενός πανεπιστήμια, αλλά και η εκδήλωση ενδιαφέροντος πολιτικών προσώπων να διοικήσουν πανεπιστήμια, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας, ο οποίος υπέβαλε αίτηση για να είναι ένα από τα 5 εξωτερικά μέλη της διοίκησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, όπου δεν έχουν εκλεγεί ακόμη τα εσωτερικά μέλη. Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον η πρώην βουλευτής και πρώην εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ, Ελένη Παναρίτη, και η ομότιμη πλέον καθηγήτρια Τόνι Νοτοπούλου.

Τα εξωτερικά μέλη

Η επιλογή των πέντε γίνεται με μυστική ψηφοφορία σε δύο φάσεις, σε δύο διαδοχικές ημέρες. Στην πρώτη, για την εκλογή απαιτείται η θετική ψήφος των πέντε από τα έξι εσωτερικά μέλη και στη δεύτερη, για όσες θέσεις δεν έχουν καλυφθεί, η θετική ψήφος των τεσσάρων από τα έξι μέλη.

Για την κάλυψη των θέσεων των εξωτερικών μελών, σύμφωνα με τον νόμο, πρέπει να κατατεθούν υποψηφιότητες από πρόσωπα που:

• Είτε έχουν την ιδιότητα Καθηγητή Πανεπιστημίου της αλλοδαπής ή Ομότιμου Καθηγητή ή αφυπηρετήσαντος μέλους ΔΕΠ άλλου ΑΕΙ της ημεδαπής.
• Είτε διαθέτουν ευρεία αναγνώριση ή συμβολή στον πολιτισμό, τις τέχνες, τα γράμματα ή τις επιστήμες, την οικονομία ή την κοινωνία.
• Είτε είναι εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών ή κοινωνικών εταίρων.

Αν, όμως, η επιτυχία στην ολοκλήρωση της εκλογής των εσωτερικών μελών έχει κάθε λόγο να δημιουργεί ευφορία στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, η high profile ανταπόκριση στις υποψηφιότητες για τα εξωτερικά μέλη θα μπορούσε να δικαιώνει πλήρως τις προσδοκίες της από τη λειτουργία του θεσμού.

Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας οι 6 εκλεγέντες έχουν κληθεί στις 4 Νοεμβρίου να συνεδριάσουν για να επιλέξουν τα πέντε εξωτερικά μέλη, στην πρόσκληση για τα οποία ανταποκριθήκαν 19 άτομα, παρά το γεγονός ότι η πρόσκληση δεν έτυχε δημοσιότητας ικανής πρώτα να προσεγγίσει κι ύστερα να συγκινήσει τους πιθανούς υποψηφίους.

«Δεν τo ήξερα, μου πρότεινε ένας φίλος να συμμετάσχω, διάβασα τις υποχρεώσεις που θα έχω αν εκλεγώ κι ανταποκρίθηκα», είπε ένας από τους υποψηφίους που ρωτήθηκε σχετικά.

Στους 19 υποψηφίους του ΠΑΜΑΚ συγκαταλέγονται:

• Τέσσερις διδάσκοντες ξένων πανεπιστημίων, μία από τους οποίους έχει υποβάλει υποψηφιότητα για εξωτερικό μέλος και σε τουλάχιστον ένα ακόμη πανεπιστήμιο.
• Τέσσερις διδάσκοντες νυν και ομότιμοι σε ελληνικά πανεπιστήμια.
• Ο πρόεδρος του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου.
• Ο πρόεδρος των Εταιρειών Πληροφορικής.
• Ο επικεφαλής μεγάλης εταιρείας εισηγμένης στο Χρηματιστήριο.
• Δύο ισχυροί επιχειρηματίες.
• Ο πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών κι Επιχειρήσεων.
• 80χρονος πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης.
• Ένας απόστρατος υψηλόβαθμος αξιωματικός.

Το υψηλό προφίλ που αναδεικνύει η λίστα προκαλεί ευλόγως το ερώτημα πώς δημιουργήθηκε το ενδιαφέρον για συμμετοχή στη διοίκηση ενός μικρού σχετικά πανεπιστημίου με 14.612 προπτυχιακούς φοιτητές και 4.006 μεταπτυχιακούς.

Η μόνη λογική ερμηνεία είναι ότι οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι για την εκλογή τους ως πρυτάνεις προσπαθούν προκαταβολικά να δημιουργήσουν ένα φιλικό Συμβούλιο Διοικησης.

Σε αυτό το πλαίσιο, δεν προκαλεί έκπληξη ότι ένας άλλος υποψήφιος για εξωτερικό μέλος δήλωσε έκπληκτος όταν έμαθε τους άλλους συνυποψηφίους για μια θέση στο Συμβούλιο. Το ερώτημα κατά πόσο όσοι από τους προσκληθέντες δεν εκλεγούν (δεκατέσσερις στους 19 δηλαδή) εκδηλώσουν δυσαρέσκεια ή δυσφορία δημόσια, θα απαντηθεί μετά τις 5 Νοεμβρίου.

«Θα είναι άκομψο να μην εκλεγούν, γιατί πρόκειται για σημαντικές προσωπικότητες, αν ήμουν στη θέση των υποψήφιων πρυτάνεων, και μόνο για λόγους απλής αστικής ευγένειας, θα έλεγα ότι πρέπει να ειδοποιηθούν αυτοί που δεν θα στηριχτούν προς εκλογή ώστε να αποσύρουν την υποψηφιότητά τους», έλεγε καθηγητής πρώτης βαθμίδας άλλου πανεπιστημίου, σχολιάζοντας το ότι οι υποψηφιότητες για εξωτερικά μέλη υποβλήθηκαν ουσιαστικά με προτροπή των υποψήφιων πρυτάνεων.

«Δεν ξέρω τι άλλο θα μπορούσαν να προσφέρουν πλην της συμμετοχής τους στη συνεδρίαση του ΔΣ κάθε δεκαπέντε ημέρες», προσέθεσε, προβλέποντας ότι με τόσο high profile υποψηφιότητες, η ιεραρχική δομή γύρω από τον πρύτανη θα διατηρηθεί και μετά τα Συμβούλια Διοίκησης.

Ενδιαφέρον δημιουργεί η ταυτόχρονη παρουσία στη λίστα των υποψηφίων του ΠΑΜΑΚ του πρώην προέδρου του Συνδέσμου Βιομηχανιών κι Επιχειρήσεων, Θάνου Σαββάκη, και του πρώην δημάρχου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος φέρεται να έχει δηλώσει ότι αν είναι υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης ο κ. Σαββάκης, ο ίδιος θα είναι υποψήφιος σύμβουλος για να «τελειώνουμε με τον (νυν δήμαρχο Κωνσταντίνο) Ζέρβα».

Όσο όμως ο κ. Ζέρβας απολαμβάνει εμμέσως της στήριξης Μητσοτάκη, είναι προφανές ότι αυτή η κίνηση δεν μπορεί παρά να προσδοκά στη στήριξη της αντιπολίτευσης.

Κάποια στελέχη της ΝΔ αποδίδουν στην ανάγκη να δοθούν στην ηγεσία του κόμματος, διευκρινίσεις για τις στοχεύσεις της κίνησης, τη δημόσια συνάντηση που ένας εκ των βασικών πυλώνων (της κίνησης) είχε με τον υφυπουργό στον πρωθυπουργό, Ιωαννη Μπρατάκο, ο οποίος βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για την Agrotica.

Στο ΕΛΜΕΠΑ

Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά το ενδιαφέρον για συμμετοχή στη διοίκηση του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, η εικόνα έχει ως εξής, καθώς σε σχέση με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας καταγράφονται:

• Δύο κοινές υποψηφιότητες, δηλαδή δύο υποψήφιοι που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τα Συμβούλια Διοίκησης και των δύο πανεπιστημίων.
• Το ενδιαφέρον του προέδρου του τοπικού παραρτήματος του Τεχνικού Επιμελητηρίου.
• Μικρή συμμετοχή επιχειρηματιών.
• Πιο high profile επιστημονική συμμετοχή με την εκδήλωση ενδιαφέροντος δύο πανεπιστημιακών του εξωτερικού χωρίς άμεση ή έμμεση σχέση καταγωγής από την Ελλάδα. Στο ΕΛΜΕΠΑ φοιτούν 12.000 φοιτητές και η συμμετοχή των μελών ΔΕΠ στην ψηφιακή ψηφοφορία για την εκλογή των εσωτερικών μελών ήταν σχεδόν καθολική.

Για μια θέση στο Συμβούλιο Διοίκησής κατατέθηκαν 16 υποψηφιότητες, ανάμεσα στις οποίες και μία από γειτονική βαλκανική χώρα, και το ίδρυμα ανάρτησε στο διαδίκτυο τις αιτήσεις όπως κατατέθηκαν.

Στην εκλογή των εσωτερικών μελών υπερίσχυσε ο απερχόμενος πρύτανης, ο οποίος μάλλον θα έχει και την πλήρη συνεργασία των έξι εσωτερικών μελών του Συμβουλίου Διοίκησης, άρα πρέπει να θεωρείται βέβαιη η επανεκλογή του στην κορυφαία θέση διοίκησης του ιδρύματος.