Περιμένοντας μια περίπου λύση

Τι θα πει «ένα κείμενο με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και άλλο με το ΔΝΤ, που θα μοιάζουν αλλά δεν θα είναι ίδια» (Τσακαλώτος); Τι σημαίνει ότι το προσύμφωνο που η κυβέρνηση φιλοδοξεί να ολοκληρωθεί μέσα στο Σαββατοκύριακο δεν φέρνει δόση και πότε θα εκταμιευτεί η ποθητή δόση; Τελικά, πάει γι’ αργότερα η συζήτηση για το χρέος ή κάτι μικρό θα γίνει άμεσα, μετά την επί της αρχής συμφωνία Μέρκελ-Λαγκάρντ; Ισχύει ότι η κρίσιμη ψηφοφορία στη Βουλή θα γίνει Μεγάλη Τετάρτη ή μήπως μπορεί και νωρίτερα ή αργότερα; Το καθοριστικό θα είναι το Eurogroup της 22ας Απριλίου ή θα υπάρξει και έκτακτο στις 28 Απριλίου; Το εννοεί ο Κ. Μητσοτάκης όταν λέει «ο Τσίπρας είναι αδιόρθωτος και πρέπει να φύγει αμέσως» και, αν ναι, τι ακριβώς εννοεί, να φύγει και να κλείσει η ΝΔ την αξιολόγηση με κάποια άλλα, πιο ευχάριστα μέτρα ‒ που γιατί δεν μας τα λέει; 

Δεν είναι μόνο αυτά τα εύλογα ερωτήματα που μας ζαλίζουν μέσα στη γενικευμένη σύγχυση. Ακόμη δεν ξέρουμε το ακριβές περιεχόμενο της κυοφορούμενης συμφωνίας με τους πιστωτές, πώς ακριβώς θα εκφραστεί η διαφοροποίηση του ΔΝΤ που δεν θεωρεί τα υπό συζήτηση μέτρα επαρκή, από πότε θα ισχύσουν οι νέοι φόροι και οι νέες εισφορές, τι θα αποδώσουν και τι θα γίνει αν δεν αποδώσουν (που είναι το πιθανότερο). Δεν ξέρουμε επίσης πώς θα αντιδράσουν οι βουλευτές της συμπολίτευσης, για τους οποίους οι περισσότεροι εκτιμούν ότι θα ψηφίσουν με έναν πόνο, αλλά και κανείς δεν αποκλείει εκπλήξεις σε καιρούς που το αδιανόητο γίνεται πολλές φορές αυτονόητο. Σημαντικό είναι ακόμη ότι αγνοούμε τον κοινωνικό αντίκτυπο των μέτρων, αν η οργή θα μείνει βουβή, αν θα εκφραστεί με οργανωμένο, μαζικό τρόπο ή αποσπασματικά και ασύντακτα, αν δηλαδή θα επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις και προς ποια κατεύθυνση.

Στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν εγκαταλείψει κάθε σκέψη για εκλογές και θεωρούν δεδομένη την ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέχρι το τέλος του μήνα. Η αισιοδοξία τους βασίζεται στην εκφρασμένη βούληση Βερολίνου και Βρυξελλών να αποφευχθεί με κάθε τρόπο ένα ελληνικό ατύχημα πριν από το δημοψήφισμα στη Βρετανία στις 23 Ιουνίου.

Όμως όλα δείχνουν ότι πάμε σε μια μικρή και όχι σε μια μεγάλη λύση, που θα επανεξεταστεί το φθινόπωρο στη βάση των δεδομένων που θα έχουν διαμορφωθεί τότε σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επειδή τέταρτο πακέτο δεν πρόκειται να εγκριθεί από εθνικά Κοινοβούλια της Ευρωζώνης, κατά συγκλίνουσες εκτιμήσεις, τα ενδεχόμενα είναι μόνο δύο: είτε τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο θα παρθούν πολύ σκληρές αποφάσεις για μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική εξυγίανση είτε «άντε γεια».

Στο μεταξύ, στο εσωτερικό θα επικρατούν συνθήκες παροξυσμού. Η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται όλο και πιο άγρια, ενώ κατεβαίνει σε όλο και χαμηλότερο επίπεδο, το προσφυγικό αποκτά όλο και πιο ανεξέλεγκτη δυναμική, άκρη δεν βγαίνει με τους κομματικοδικαστικούς καβγάδες, τα δικαστήρια δεν λειτουργούν λόγω αποχής των δικηγόρων, παρέλυσε και το αεροδρόμιο την Πέμπτη, ημέρα απεργίας της ΑΔΕΔΥ, οι κινητοποιήσεις θα κλιμακωθούν, μέχρι και οι λογιστές λένε ότι δεν θα υποβάλουν φορολογικές δηλώσεις.

Όλα αυτά μαζί δημιουργούν μια εικόνα διάλυσης που δεν γίνεται προσπάθεια να διορθωθεί. Μέσα σε όλα έσκασε και θέμα υποκλοπής της συνομιλίας Τόμσεν-Βελκουλέσκου, με αποτέλεσμα να επιστρέψουν τα σενάρια Grexit στις αναλύσεις ξένων τραπεζών και εφημερίδων, ενώ εμπεδώθηκε διεθνώς η αίσθηση ότι εδώ δεν είναι ακριβώς Ευρώπη.

Την Τρίτη, στη Βουλή, προγραμματίζεται η κατάθεση της πρότασης της κυβέρνησης για εξεταστική επιτροπή που θα διερευνήσει τα δανεικά κι αγύριστα σε ΜΜΕ και κόμματα (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ). Κάπως έτσι θα ξανανοίξουν τα ντουλάπια με τους σκελετούς, ενώ, δύο μέρες μετά, στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ, θα ξεκινήσουν συζητήσεις για το ζήτημα του χρέους, που ήδη έχουν προετοιμαστεί, κατά την πρόσφατη συνάντηση Μέρκελ-Λαγκάρντ. Με άλλα λόγια, οι μεγάλοι θα αποφασίζουν για εμάς χωρίς εμάς, που θα βράζουμε στο ζουμί μας.

Ως προς το φορολογικό φαίνεται πως έχει διανυθεί η μεγαλύτερη απόσταση, με τους δανειστές να επιμένουν στη μεγαλύτερη μείωση του αφορολόγητου ορίου. Ως προς τα μέτρα 1% του ΑΕΠ (1,8 δισ.) έρχεται καταιγίδα έμμεσων φόρων, από την αμόλυβδη βενζίνη, το φυσικό αέριο (κυρίως για τη βιομηχανία) και το υγραέριο μέχρι τη συνδρομητική τηλεόραση, την κινητή τηλεφωνία ή τη χρήση διαδικτύου, τα τσιγάρα και τα εισαγόμενα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα. Προβλέπεται αύξηση της επιβάρυνσης του ΕΝΦΙΑ στη μεγάλη ακίνητη περιουσία, κάποια μείωση των αμυντικών δαπανών (όση επιτρέψει ο ΥΠΑΜ Π. Καμμένος), διατήρηση του κανόνα της μίας πρόσληψης για κάθε πέντε αποχωρήσεις στο Δημόσιο.

Στο ασφαλιστικό υπάρχουν συγκλίσεις ως προς την εθνική σύνταξη (διατηρείται στο ύψος των 384 ευρώ για 20 χρόνια ασφάλισης και 345,6 ευρώ για 15 χρόνια ασφάλισης) και τα ποσοστά αναπλήρωσης (θα ξεκινούν από το 0,77% για την πρώτη 15ετία και θα καταλήγουν στο 2% για 40 χρόνια ασφάλισης).

Ως προς τις περικοπές στις επικουρικές συντάξεις η συζήτηση είναι ανοιχτή, αφού ακόμη παίζεται η ελληνική πρόταση για αύξηση των εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα για τρία χρόνια. Βέβαιο θεωρείται ότι από τις περικοπές θα γλιτώσουν οι συνταξιούχοι με άθροισμα κύριας και επικουρικής έως 1.400 ευρώ, ενώ το ποσοστό μείωσης για τους υψηλοσυνταξιούχους δεν θα υπερβεί το 40%. Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, από τους 1,2 εκατομμύρια συνταξιούχους του Ενιαίου Επικουρικού Ταμείου, μόνο 125.000 με υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης θα θιγούν από τη μείωση των επικουρικών. Πρόκειται για συνταξιούχους της τοπικής αυτοδιοίκησης, των ασφαλιστικών ταμείων, των εμπορικών καταστημάτων, της ΔΕΗ, της ΕΡΤ, των τραπεζών (Εθνικής, Alpha και πρώην ΕΤΒΑ), των ναυτικών και τουριστικών πρακτόρων, των ιδιωτικών εκπαιδευτικών κ.ά. Τα εφάπαξ θα μειωθούν έως και 20% (μεσοσταθμικά 10%) στους νέους συνταξιούχους αλλά και σε όσους αποχώρησαν μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2013 και περιμένουν ακόμα να εισπράξουν την παροχή (62.000 εκκρεμείς αιτήσεις). Κατά τα άλλα, προωθείται η προσάρτηση των 37 κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας στο Ενιαίο Επικουρικό Ταμείο (ΕΤΕΑ) και όχι στο νέο ταμείο κύριας ασφάλισης (ΕΦΚΑ), καθώς και οι δύο παροχές στο εξής θα διέπονται από το ασφαλιστικό δόγμα « ό,τι έχεις δίνεις». Δεκτό έγινε από τους δανειστές και το σχέδιο ελάφρυνσης των εισφορών για τους νέους επαγγελματίες, η δυνατότητα μόνιμης εισφοράς στο 16% για τους αγρότες και οι εκπτώσεις μέχρι 50% για την τριετία 2017-2019 για τους αυτοαπασχολούμενους. Σε εκκρεμότητα παραμένουν τυχόν παρεμβάσεις στα οικογενειακά και αναπηρικά επιδόματα, ενώ οι εκπρόσωποι των δανειστών έθεσαν αιφνιδιαστικά θέμα ορίου ηλικίας στη χορήγηση των συντάξεων χηρείας. Για τις μελλοντικές συντάξεις χηρείας οι δανειστές ζητούν να τεθεί ως όριο ηλικίας το 57ο-58ο έτος της ηλικίας, όπως συμβαίνει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, θα υπάρχει σχετική πρόβλεψη για όσους έχουν ανήλικα τέκνα, οι οποίοι θα λαμβάνουν κανονικά τη σύνταξη χηρείας για μία τριετία.