Στην Αιθιοπία υπάρχουν Έλληνες και αυτό το ντοκιμαντέρ της Χριστίνας Βάζου το αποδεικνύει
Η Χριστίνα Βάζου φωτογράφος, με εξειδίκευση στο ρεπορτάζ και τη φωτογραφία ντοκουμέντο, σκηνοθετεί το ντοκιμαντέρ "Από την Αφρική με αγάπη - Ελληνοαιθιοπικά", που θα προβληθεί σε λίγες μέρες στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Θέμα του η Ελληνική κοινότητα της Αντίς Αμπέμπα. Ναι, στην Αιθιοπία υπάρχουν έλληνες. Η σκηνοθέτιδα μας περιγράφει πως ανακάλυψε αυτή την ιδιαίτερη ομάδα ανθρώπων, πως ένιωσε όταν τους άκουσε να τραγούδανε τον εθνικό ύμνο φορώντας φουστανέλες και πως είναι να έχεις δύο πατρίδες.
Μιλήστε μας για την ταινία;
Το ντοκιμαντέρ «Από την Αφρική με αγάπη – Ελληνοαιθιοπικά» αναφέρεται στην Ελληνική Κοινότητα της Αιθιοπίας και επικεντρώνεται στα ζητήματα που αφορούν τους Ελληνοαιθίοπες. Πρόκειται για ανθρώπους με Ελληνικές ρίζες, που ενώ μιλάνε Ελληνικά και έχουν Ελληνική παιδεία, όταν έρχονται στην Ελλάδα συχνά διαφοροποιούνται. Είναι απόγονοι Ελλήνων μεταναστών που έκαναν οικογένειες και παιδιά με Αιθιοπίδες. Οι πατεράδες, μην έχοντας σε πολλές περιπτώσεις την απαραίτητη πληροφόρηση, δεν μερίμνησαν να δηλώσουν τα παιδιά τους στην Ελληνική πρεσβεία με επακόλουθο να μην έχουν καταφέρει να αποκτήσουν την Ελληνική ιθαγένεια. Πέρα από αυτό δίνει στοιχεία για τον Ελληνισμό της Αιθιοπίας, αναδυκνείει θέματα ταυτότητας, δύναμης και διαπραγματεύεται την ερώτηση: «που ανήκω;».
Πως βρέθηκαν Έλληνες στην Αιθιοπία; Γνωρίζουμε τί έκαναν, αν επέστρεψαν, κλπ.
Η παρουσία των Ελλήνων στην Αιθιοπία ήταν σποραδική ήδη από τα τέλη του 17ου αιώνα. Μεταξύ του 1890 και του 1910 οι Έλληνες αποτελούσαν τη μεγαλύτερη ξένη κοινότητα της Αιθιοπίας. Η πλειοψηφία των παροίκων ασχολούνταν με το εμπόριο. Ένας σημαντικός αριθμός εργαζόταν στο χώρο των κατασκευών αλλά και στην επέκταση και τη συντήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου. Υπήρχαν και Έλληνες σύμβουλοι της αυτοκρατορικής αυλής.
Μέχρι τα τέλη του 1940 οι Έλληνες είχαν εγκατασταθεί στα περισσότερα σημεία της Αιθιοπίας και δημιουργήθηκαν Ελληνικές κοινότητες (Addis Ababa, Dire Dawa, Harrar, Debi Dolo, Jimma, Dila κα.). Δημιούργησαν εργοστάσια και καλλιέργειες και διακινούσαν κυρίως καφέ, κερί, μέλι, βοοειδή, δέρματα, ελεφαντόδοτο, ποτά, κά. Τις δεκαετίες του 1960 και 1970, η Ελληνική παροικία διένυσε μία εποχή οικονομικής άνθισης. Το 1963 σε ολόκληρη της Αιθιοπία ζούσαν 3.500 Έλληνες.
Η ανάληψη της εξουσίας από τον Meghistou και η εγκαθίδρυση του Derg απέβη καθοριστική για την Ελληνική παροικία. Από το 1974 η πλειοψηφία των Ελλήνων έχασε τις περιουσίες της, οι οποίες εθνικοποιήθηκαν. Το οικονομικό πλήγμα ήταν μη αναστρέψιμο για τους περισσότερους και ξεκίνησε η αποχώρηση από την χώρα. Η πολιτική αστάθεια και οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες επέτειναν τα προβλήματα όσων παρέμειναν στην Αιθιοπία. (Τα ιστορικά στοιχεία είναι από το βιβλίου του Αντώνη Χαλδαίου «Η Ελληνική παρουσία στο Κέρας της Αφρικής»).
Εκτιμάται ότι πάνω από 300 άνθρωποι Ελληνικής καταγωγής ζουν σήμερα στην Αιθιοπία. Πρόκειται κυρίως για Ελληνοαιθίοπες 2ης και 3ης γενιάς.
Ελληνικό σχολείο Αντίς Αμπέμπα, 2017. Φωτογραφία: Χριστίνα Βάζου
Εσείς πως μάθατε για την κοινότητα των Ελλήνων στην Αιθιοπία;
Το 1997 ταξίδεψα στην Αιθιοπία για να φωτογραφίσω αποστολή της οργάνωσης «Γιατροί Χωρίς Σύνορα». Εκείνη την εποχή ταξίδευα αρκετά και πάντα αναζητούσα και το Ελληνικό στοιχείο στις χώρες που επισκεπτόμουν. Ενημερώθηκα από το Υπουργείο Εξωτερικών για τις Ελληνικές κοινότητες στην Αντίς Αμπέμπα και την Ντίρε Ντάουα.
Τα παιδιά των παιδιών των Ελλήνων της Αιθιοπίας αισθάνονται και αυτά και Έλληνες; Βλέπουμε στο τρέιλερ μικρά παιδιά να τραγουδούν τον ελληνικό εθνικό ύμνο…
Στην Αντίς Αμπέμπα λειτουργεί το Ελληνικό Κοινοτικό Σχολείο (ιδρύθηκε το 1917) καθώς και το αγγλόφωνο ιδιωτικό πολυπολιτισμικό Κοινοτικό Σχολείο (ιδρύθηκε το 1985).
Τα παιδιά δεύτερης και τρίτης γενιάς Ελλήνων που φοιτούν στο Ελληνικό Κοινοτικό Σχολείο ακολουθούν το εκπαιδευτικό προγραμμα του Ελληνικού Υπουργείου Παιδείας και το απολυτήριό τους είναι Ελληνικό. Οι δάσκαλοι και καθηγητές τους είναι Έλληνες, γιορτάζουν τις Ελληνικές εθνικές γιορτές, μαθαίνουν παραδοσιακά τραγούδια, φοράνε Ελληνικές παραδοσιακές στολές. Τις Κυριακές εκκλησιάζονται στην Ελληνική Εκκλησία του Αγίου Φρουμεντίου. Οι μαθητές του αγγλόφωνου ιδιωτικού Κοινοτικού Σχολείου διδάσκονται τα Ελληνικά στο δημοτικό ως ξένη γλώσσα.
Είναι αναπόφευκτο να αισθάντονται τα παιδιά μία έντονη σύνδεση με την πατρίδα των προγόνων τους. Το όνειρό τους είναι να σπουδάσουν μία μέρα στην Ελλάδα και να γνωρίσουν τον Ελληνικό τρόπο ζωής. Σίγουρα αισθάνονται και Έλληνες και εκπροσωπούν περήφανα την Ελλάδα στην Αιθιοπία.
Τί ήταν αυτό που σας συγκίνησε σε αυτούς τους ανθρώπους;
Συγκινήθηκα πάρα πολύ όταν άκουσα τους μαθητές να τραγούδανε Ελληνικά τραγούδια. Με συγκίνησε η αγάπη που νιώθουν για την Ελλάδα, το δέος που έχουν για τη χώρα των προγόνων τους καθώς και η προσπάθεια που κάνουν οι μαθητές για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του Ελληνικού σχολείου. Ένα άλλο στοιχείο που με άγγιξε είναι η αξιοπρέπειά και η διακριτικότητα που τους χαρακτηρίζει.
Η σκηνοθέτιδα Χριστίνα Βάζου είναι φωτογράφος. Έχει συνεργαστεί μεταξύ άλλων με τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα», τη «Συσπείρωση για τη ψυχιατρική μεταρρύθμιση» και το «Ιατρείο Πόνου και Παρηγορικής Αγωγής» του Αρεταίειου Νοσοκομείου.
Βρεθήκατε στην Αιθιοπία για τις ανάγκες της ταινίας;
Ταξίδεψα τον Απρίλιο του 2017 στην Αθιοπία για να μαζέψω υλικό για το ντοκιμαντέρ. Έχοντας ταξιδέψει 2 φορές στην Αιθιοπία 20 χρόνια πριν, μου ήταν όλα πολύ γνώριμα, αν και η Addis Ababa έχει αναπτυχτεί πάρα πολύ. Έψαξα βέβαια και για τις παλιές μου γνωριμίες. Κατάφερα να συναντήσω κάποια άτομα και ανακάλυψα στο Ελληνικό Νεκροταφείο πέντες τάφους ανθρώπων που είχα φωτογραφίσει στο παρελθόν.
Είστε και εσείς από δύο πατρίδες. Τι συναισθήματα σας δημιουργούνται στη μίξη των λαών;
Η μίξη των λαών είναι ένας πλούτος που αν τον συνειδητοποιήσεις νιώθεις ευλογημένος. Για μένα το γεγονός ότι είμαι από δύο πατρίδες (Ελλάδα- Γερμανία) λειτούργησε πολύ θετικά από τη στιγμή που πήρα την απόφαση να επιλέξω τα καλά στοιχεία των δύο λαών. Η μίξη των λαών με κάνει να αισθάνομαι ολόκληρη ως άνθρωπος και να κατανοώ καλύτερα τη ζωή.
"Από την Αφρική με αγάπη - Ελληνοαιθιοπικά"
Σκηνοθεσία, φωτογραφία, βίντεο, ηχοληψία: Χριστίνα Βάζου
Μοντάζ, διαμόρφωση ήχου, μιξάζ, υποτιτλισμός: Αναστασία Φραγκούλη
Επιστημονική επιμέλεια: Αθηνά Φραγκούλη
Χρωματική επεξεργασία: Γρηγόρης Αρβανίτης
DCP mastering:
Stefilm
Διακίνηση: ΚΟΙΝΣΕΠ Έκφραση,
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Διάρκεια: 47 λεπτά
Ιστοσελίδα: www.christinavazou.com
blog: www.christinavazou.wordpress.com
Δείτε το τρέιλερ:
