Οι μετρήσεις του 2014 διαψεύδουν την αυτοθυματοποίηση του Τσίπρα

«Είμαι συνηθισμένος να χάνω στις δημοσκοπήσεις και να κερδίζω στις κάλπες». Με αυτόν τον τρόπο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας προσπάθησε στη συνέντευξη που έδωσε πριν από τέσσερις εβδομάδες, στις 16 Απριλίου, στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1 να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και το βαρύ κλίμα που έχει δημιουργηθεί στον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησής του, η δημοσκοπική διαφορά που καταγράφεται στις μετρήσεις υπέρ της ΝΔ δεν μειώνεται.

Την πρωθυπουργική διαβεβαίωση ακολούθησαν οι μετρήσεις που έγιναν πριν από το Πάσχα, οι οποίες επιβεβαίωσαν την τάση, αλλά και οι δύο μετρήσεις οι οποίες δημοσιοποιήθηκαν αυτή την εβδομάδα –της MRB για το Star και της ALCO για το Open–, οι οποίες έδειξαν μια διαφορά που στην καλύτερη περίπτωση υπερβαίνει κατά πολύ τις 5,5 μονάδες.

Υπενθυμίζεται ότι στις ευρωεκλογές του 2014 στη δήλωση που είχε κάνει ο κ. Τσίπρας αμέσως μετά το κλείσιμο της κάλπης είχε πει ότι «ο σεβασμός στη δημοκρατία επιβάλλει την προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία το συντομότερο δυνατό».

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του 2014 είχε δείξει τον ΣΥΡΙΖΑ στο 26,57% και τη ΝΔ στο 22,72%, δηλαδή μια διαφορά 3,85 εκατοστιαίων μονάδων.

Με βάση αυτό που είπε ο κ. Τσίπρας στον ΑΝΤ1, το συμπέρασμα θα ήταν ότι οι μετρήσεις της κοινής γνώμης δεν είχαν προβλέψει τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ αλλά, αντίθετα, είχαν προβλέψει την ήττα του τότε κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Όμως δεν ήταν έτσι.

Σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή», την προηγούμενη εβδομάδα, ο διευθυντής Ερευνών της εταιρείας Pulse, Γιώργος Αράπογλου, επικαλέστηκε τις έρευνες που είχε κάνει η δική του εταιρεία στις 19 και στις 23 Μαΐου του 2014, δηλαδή έξι και δύο ημέρες αντίστοιχα πριν από τις κάλπες της 25ης Μαΐου για τις ευρωεκλογές, στην πρώτη από τις οποίες η απόκλιση από το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ ήταν 0,6% και στη δεύτερη 0,1%, ενώ για τη ΝΔ τα ποσοστά απόκλισης ήταν 0,8% και 0,3%.

Ο κ. Αράπογλου μάλιστα διαψεύδει την εντύπωση ότι παλαιότερα υπήρχε μια «χρυσή» εποχή των δημοσκοπήσεων και χαρακτηρίζει «εσφαλμένη» την πεποίθηση ότι οι δημοσκοπήσεις γίνονται χειρότερες.

Όμως πριν από τον κ. Αράπογλου μια ανάλυση των προβλέψεων πριν από τις ευρωεκλογές του 2014 είχε κάνει και ο ιστότοπος TVXS, ο οποίος συνδεόταν τότε με τον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιο Κούλογλου και συνεργαζόταν με την εταιρεία ερευνών Palmos Analysis με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

Σε ανάλυση των μετρήσεων της προεκλογικής περιόδου, η οποία δημοσιεύτηκε στις 27 Μαΐου, η εταιρεία επικαλείται δική της έρευνα, δύο ημέρες πριν από τις εκλογές, στην οποία καταγραφόταν διαφορά 4,3 μονάδων υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή μια διαφορά στα όρια του μικρού στατιστικού σφάλματος.

Σε ό,τι αφορά το σφάλμα, ο κ. Αράπογλου επικαλέστηκε μια έρευνα που έκαναν το 2018 οι Γουίλ Τζένινγκς και Κρίστοφερ Βλζεν με βάση ένα σύνολο δεδομένων από περίπου 27.000 δημοσκοπήσεις για 338 εκλογές σε 45 χώρες (και την Ελλάδα) για πάνω από 70 χρόνια (και το 2015), από την οποία προέκυψε, όπως επισημαίνει, ότι το μέσο επίπεδο σφάλματος στις δημοσκοπήσεις έχει παραμείνει αξιοσημείωτα σταθερό με την πάροδο του χρόνου.

Όμως η Palmos Analysis στο άρθρο του 2014 διαψεύδει κατηγορηματικά τον κ. Τσίπρα, καθώς έχει καταγράψει τις μέσες διαφορές τις οποίες έδιναν οι εταιρείες δημοσκοπήσεων σε όλη την προεκλογική περίοδο των ευρωεκλογών του 2014.

Από την καταγραφή, η οποία αφορά 12 εταιρείες, προκύπτει ότι οι 11 είχαν προβλέψει τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτές, η Palmos και η VPRC είχαν προβλέψει μέσο όρο διαφοράς πάνω από 3 μονάδες (3,3), ενώ κοντά στις 3 μονάδες (2,9 και 2,8 αντίστοιχα) ήταν η RASS και η MARC. Σταθερή διαφορά πάνω από 1 μονάδα έδιναν ALCO, Metron Analysis, GPO, Public Issue και Pulse, ενώ διαφορά μικρότερη της μονάδας υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ προέβλεπαν η MRB (0,8) και η Κάπα Research (0,3). H μόνη εταιρεία που έδινε σε μέσο όρο νίκη της ΝΔ με διαφορά 0,6 ήταν η εταιρεία e-voice.

Ουσιαστικά, δηλαδή, η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είχε προεξοφληθεί και θα ήταν οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα που θα διέψευδε τις μετρήσεις.

Ο κ. Αράπογλου δίνει μάλιστα και τα αίτια στα οποία η διεθνής βιβλιογραφία αποδίδει τα σφάλματα των δημοσκοπήσεων, στα οποία υποστηρίζει ότι υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι οι «αστοχίες» οφείλονται σε ερωτώμενους που λένε ψέματα για το τι θα ψηφίσουν. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, τα σφάλματα προκαλούνται:

• • Από προβλήματα αντιπροσωπευτικότητας του δείγματος ή στάθμισης.
• • Από το αν μεγάλος αριθμός αναποφάσιστων (και γενικότερα της «γκρίζας ζώνης») αποφασίσει να κινηθεί τις τελευταίες ημέρες ομαδικά προς μια κατεύθυνση.
• • Από προβληματικούς (κάποιες φορές) υπολογισμούς συμμετοχής και αποχής.
• • Από «αλλαγές στο παρά πέντε», όταν ψηφοφόροι αλλάζουν γνώμη για το τι θα ψηφίσουν την τελευταία στιγμή, ακόμα και την ίδια την ημέρα των εκλογών.

Σε ό,τι αφορά τα προβλήματα αντιπροσωπευτικότητας του δείγματος, ο διευθυντής Ερευνών της εταιρείας Interview, Δημήτρης Βασιλειάδης, επισημαίνει ότι ενδέχεται να υπάρχει μειωμένη συμμετοχή των νέων ψηφοφόρων ηλικίας 17 έως 21 ετών, οι οποίοι ψηφίζουν για πρώτη φορά.

Σύμφωνα με τον κ. Βασιλειάδη, δεν αποκλείεται η αναντιστοιχία αυτή να προκαλεί πρόβλημα στην αποτύπωση της πραγματικής εικόνας που έχει, για παράδειγμα, η υποψήφια του ΣΥΡΙΖΑ για τον Δήμο Θεσσαλονίκης, κυρία Νοτοπούλου, η οποία, καθώς έχει μικρές δημοσκοπικά διαφορές με τον κ. Ορφανό, δεν αποκλείεται να περάσει στον δεύτερο γύρο, αν επιβεβαιωθεί η τάση αυτής της ηλικιακής ομάδας να ψηφίζει ΣΥΡΙΖΑ.

Τα προβλήματα στη δειγματοληψία μέσω τηλεφώνου επισημαίνει και ο κ. Αράπογλου, σύμφωνα με τον οποίο και στη χώρα μας το ποσοστό του πληθυσμού με σταθερό τηλέφωνο μειώνεται και αυξάνονται τα νοικοκυριά «μόνο με κινητό», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει άλλη δυνατότητα προσέγγισης του δείγματος. Πόσοι ανοίγουν εύκολα την πόρτα τους σε (άγνωστους) ερευνητές πλέον; αναρωτιέται ο κ. Αράπογλου, ο οποίος διαβεβαιώνει ότι κάθε εκλογική αναμέτρηση αποτελεί νέο μάθημα και προσφέρει πολύτιμη εμπειρία στους ερευνητές.

Να δούμε τι θα αφήσει η φετινή των ευρωεκλογών.