Εκλογές με φόντο τις εντατικές στα Σκόπια

Σε κλίμα πλήρους αβεβαιότητας, πολιτικής και οικονομικής, βαδίζει η Βόρεια Μακεδονία, όπου, παρά τη δραματική επιδείνωση των αριθμών για την εξάπλωση της πανδημίας, τα πολιτικά κόμματα συμφώνησαν να προχωρήσουν σε εκλογές στις 15 Ιουλίου.

Το ραντεβού στις κάλπες είχε δοθεί για τις 12 Απριλίου, αλλά στις 22 Μαρτίου τα πολιτικά κόμματα αποφάσισαν να αναβάλουν την εκλογική μάχη λόγω της πανδημίας, ενώ η χώρα μετρούσε συνολικά 113 ενεργά κρούσματα και έναν θάνατο.

Η αντίστροφη μέτρηση για την προσφυγή στις κάλπες ξεκίνησε στις 27 Μαΐου, όταν η υπό τον Όλιβερ Σπάσοφσκι υπηρεσιακή κυβέρνηση, στην οποία κυριαρχούν οι Σοσιαλδημοκράτες του Ζόραν Ζάεφ, αποφάσισε να δώσει το σήμα για την επανεκκίνηση της οικονομίας της χώρας, η οποία πλέον μετρούσε 450 ενεργά κρούσματα και 119 θανάτους.

Με την επανεκκίνηση της οικονομίας, η πίεση των Σοσιαλδημοκρατών για κάλπες εντάθηκε και στις 15 Ιουνίου η κεντροδεξιά αντιπολίτευση του VMRO δέχτηκε να οριστούν οι εκλογές για τις 15 Ιουλίου, ενώ η χώρα είχε 2.241 ενεργά κρούσματα, δηλαδή πενταπλάσια σε σχέση με τρεις εβδομάδες νωρίτερα, και 193 θανάτους.

«Πρέπει να προστατέψουμε τη χώρα απ’ οποιονδήποτε κίνδυνο επιδείνωσης της κατάστασης. Χωρίς κοινοβούλιο και κυβέρνηση, η χώρα δεν θα μπορέσει να αντέξει μια μεγαλύτερη κρίση από αυτήν» είπε ο Ζάεφ, ενώ ο κύριος αντίπαλός του, ο πρόεδρος του VMRO, Κρίστιαν Μίτσκοσκι, είπε ότι το κόμμα του θα πάρει μέρος στις εκλογές και μαζί με τον λαό θα νικήσει «την αιτία της κρίσης, τον Ζόραν Ζάεφ και τους Σοσιαλδημοκράτες».

Και όλα αυτά ενώ η χώρα μετρά έναν νεκρό για κάθε 9.600 κατοίκους, δηλαδή πάνω από 100 στο εκατομμύριο, με μέσο όρο παγκοσμίως τους 58 και την Ελλάδα να είναι στους 18.

Η προετοιμασία για τις κάλπες

Λίγες ώρες αργότερα, ο Πρόεδρος Πενταρόφσκι κήρυξε οκταήμερη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ώστε οι αρχές να κάνουν τις αναγκαίες προετοιμασίες για να διασφαλίσουν ότι η δημόσια υγεία θα προστατεύεται κατά τη διάρκεια της εκστρατείας εν μέσω πανδημίας. Μόλις δύο ημέρες μετά, τα κρούσματα και οι θάνατοι κατέγραψαν αύξηση 10%.

Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής διαθέσιμες πληροφορίες, έχει ήδη αποφασιστεί οι κάλπες να μείνουν ανοιχτές περισσότερες ώρες, ενώ τις εκλογές θα επιτηρήσει αντιπροσωπεία του ΟΑΣΕ.

Ο πληθυσμός της γειτονικής χώρας είναι λίγο πάνω από 2,08 εκατομμύρια, οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι είναι 1,8 εκατομμύρια, στις βουλευτικές του 2016 είχαν ψηφίσει περίπου 1,2 εκατομμύρια, στις προεδρικές του 2019 είχαν ψηφίσει 750.000 και στο δημοψήφισμα για τη Συμφωνία των Πρεσπών περίπου 650.000.

Στις τελευταίες εκλογές, τον Δεκέμβριο του 2016, το VMRO είχε κερδίσει με περίπου 39,4%, αλλά κυβέρνηση έκαναν οι Σοσιαλδημοκράτες, που είχαν πάρει 1,5 μονάδες λιγότερες, εξασφάλισαν όμως την πλειοψηφία σε συνεργασία με τα αλβανικά κόμματα, τα οποία παίρνουν συνολικά περίπου 18%-20% των ψήφων και των εδρών.

Στα δυόμισι χρόνια που κυβέρνησε, ο Ζάεφ κατάφερε να περάσει από τη Βουλή με πλειοψηφία 2/3 τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά δεν άντεξε τις καταγγελίες για διαφθορά και την αποτυχία του να πάρει ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για ένταξη στην Ε.Ε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συμφωνήσει να παραδώσει σε μια υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία ανέλαβε στις 3 Ιανουαρίου, για να οδηγήσει τη χώρα στις 12 Απριλίου σε εκλογές, που αναβλήθηκαν λόγω της πανδημίας.

Η Πρέσπα στα επιχειρήματα του Ζάεφ

Για τον κ. Ζάεφ η συμφωνία αποτελεί ένα από τα βασικά προεκλογικά του επιχειρήματα. «Άξιζε τον κόπο, γιατί σήμερα έχουμε γείτονες που μας υποστηρίζουν ισχυρά. Στη διαδικασία να ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. η Ελλάδα όχι μόνο δεν μας εμποδίζει αλλά μας βοηθά στη γρήγορη ένταξή μας» έγραψε προχθές στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook με την αφορμή της συμπλήρωσης δύο χρόνων από την υπογραφή της συμφωνίας.

Μάλιστα, σε άλλη ανάρτησή του, προσπαθώντας να αποδομήσει τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης, έγραψε ότι «μια για πάντα οι Μακεδόνες και η μακεδονική γλώσσα είναι γραμμένα στο θησαυροφυλάκιο των παγκόσμιων εθνών και γλωσσών και κανείς δεν έχει διλήμματα πια, κανείς δεν το αμφισβητεί», αν και Έλληνες διπλωμάτες επισημαίνουν ότι πολλά σημεία της συμφωνίας δεν έχουν εφαρμοστεί.

Όμως η οικονομία έχει σοβαρά προβλήματα. Τον Μάρτιο η πτώση στα φορολογικά έσοδα ήταν 25% και για το 2020 συνολικά προβλέπεται υποχώρηση από 40% έως 65%, ενώ το εθνικό νόμισμα υποτιμήθηκε κατά 3%. Η κεντρική τράπεζα μείωσε το επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης, στο 1,75%, ενώ η κυβέρνησης με διάταγμα υποχρέωσε τις τράπεζες να διευκολύνουν όσους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους λόγω της πανδημίας. Παράλληλα, αποφάσισε να ενισχύσει όσους δεν δουλεύουν λόγω πανδημίας με 235 ευρώ τον μήνα για τους μήνες μέχρι και τον Ιούνιο, ποσό με το οποίο θα πληρωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου.

Η χώρα εναποθέτει τις ελπίδες της στα περίπου 66 εκατ. ευρώ που θα πάρει από την Ε.Ε. (4 εκατ. για την υγεία και 62 εκατ. για την οικονομική ανάκαμψη) και στα επιπλέον 16 εκατ. από τις ΗΠΑ.

Επίσης, θα έχει πρόσβαση στο Ταμείο Αλληλεγγύης της Ε.Ε. που θα διαθέσει συνολικά 800 εκατ. ευρώ σε υποψήφιες προς ένταξη χώρες, το ΔΝΤ ετοιμάζει ένα πακέτο 191,8 εκατ. δολαρίων για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας και η Παγκόσμια Τράπεζα θα χορηγήσει δάνειο 50 εκατ. ευρώ για τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας.

Σύνορα και τουρισμός

Από τις 15 Ιουνίου η χώρα έχει ανοίξει τα σύνορα με Αλβανία, Βουλγαρία και Σερβία και επιτρέπει την είσοδο σε ξένους μόνο εφόσον έχουν αρνητικό τεστ για Covid-19 τις τελευταίες τρεις ημέρες και στη συνέχεια αυτοαπομονώνονται για 14 ημέρες. Αν κάποιος είναι θετικός, μπαίνει σε καραντίνα υπό κρατικό έλεγχο.

Παράλληλα, σε μια προσπάθεια να διευκολύνει τους Σέρβους κυρίως τουρίστες, έδωσε τη δυνατότητα της διέλευσης χωρίς στάση από το Ταμπανόφτσε, στα σύνορα με τη Σερβία, μέχρι τους Ευζώνους, στα σύνορα με την Ελλάδα.

Η απόσταση είναι ένας αυτοκινητόδρομος 164 χιλιομέτρων και η άδεια διαρκεί για πέντε ώρες, με μόνη δυνατότητα στάσης τον ανεφοδιασμό σε καύσιμα. Όμως μέχρι στιγμής δεν έχει αποτιμηθεί η χρησιμότητα του διαδρόμου, καθώς η Ελλάδα έχει ανακοινώσει ότι θα ανοίξει τα επίγεια σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία την 1η Ιουλίου.

Όμως η Βουλγαρία έχει ανοίξει τα σύνορά της με τη Σερβία και οι Σέρβοι τουρίστες έρχονται στην Ελλάδα μέσω Βουλγαρίας, σε μια διαδρομή μεγαλύτερη κατά μόλις 30 χιλιόμετρα, που δεν είναι αυτοκινητόδρομος σε όλο το μήκος της.