Πρόσφυγες: Τζίρος 1 δισ. ευρώ αλλά οι άνθρωποι στις λάσπες

Τις τεράστιες ενδοκυβερνητικές κόντρες στα ζητήματα της διαχείρισης των προσφύγων, οι οποίες οδήγησαν το θέμα σε τέλμα με απροσδιόριστες συνέπειες για τον χειμώνα που έρχεται, έφερε στο προσκήνιο η παραίτηση του γενικού γραμματέα Πρώτης Υποδοχής, Οδυσσέα Βουδούρη, ο οποίος «έφυγε» καταγγέλλοντας ότι δεν… υπήρξε ποτέ, διότι ποτέ δεν του μεταβιβάστηκαν οι αρμοδιότητες που περιγράφονται για τη θέση στον «επείγοντα» νόμο για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.

Ουσιαστικά, τα ζητήματα που έχουν προκύψει όλο το τελευταίο διάστημα, συμπεριλαμβανομένης της περίφημης υπόθεσης του σχολείου του Ωραιοκάστρου, αποτελούν ψηφίδες στο παζλ που αποτυπώνει τον τραγικό τρόπο με τον οποίο έγινε η προσέγγιση του θέματος.

Οι ακριβείς –μέχρις ατόμου– μετρήσεις των καθημερινών παρουσιών στα στρατόπεδα κάθε άλλο παρά ακριβείς είναι. Κυκλοφορεί η φήμη ότι στους συντονιστές των καταυλισμών είχε δοθεί η κατεύθυνση να καταγράφουν ως αριθμό παρόντων περίπου το σύνολο των αντοχών της μονάδας. «Για να μη σας στείλουν κι άλλους», όπως τους είχε ειπωθεί ανεπισήμως.

Όμως η πρώτη καταγραφή, που έγινε το καλοκαίρι, έδειξε αριθμούς οι οποίοι απείχαν πολύ από τα δελτία παρουσιών. Αυτοί που γνωρίζουν παρατηρούν ότι συνολικά καταγράφηκαν 27.000 άτομα, τα οποία, μαζί με όσους είναι στα hot spots των νησιών και όσους διαμένουν σε σπίτια, είναι αδύνατο να ξεπερνούν τις 45.000, ενώ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία είναι 60.000.

Λέγεται χαρακτηριστικά ότι σε μονάδα που φερόταν να φιλοξενεί περίπου 3.000 άτομα καταγράφηκαν 1.700 και στελέχη των υπηρεσιών σε ιδιωτικές συζητήσεις ισχυρίζονται ότι ο αριθμός είναι ακόμη πιο μικρός.

Η εσφαλμένη προσέγγιση στον αριθμό των φιλοξενουμένων έχει δημιουργήσει μια τρύπα σε ό,τι αφορά τις προμήθειες. Διότι, όπως γίνεται σαφές, είναι διαφορετικής τάξης θέμα να γίνεται προμήθεια μεγαλύτερης ποσότητας φαγητού, το οποίο να καταλήγει στα συμπαθή τετράποδα της περιοχής, και άλλο να μη γίνεται προμήθεια, διότι όλοι ξέρουν ότι χρειάζεται λιγότερο φαγητό, αλλά να καταβάλλεται αντίτιμο με βάση τα δελτία παρουσίας. «Αν λείπουν 10.000 άτομα την ημέρα και δαπανούμε γι’ αυτούς 4 ευρώ την ημέρα, σημαίνει ότι χάνονται περίπου 1.200.000 ευρώ τον μήνα. Κι αυτή η κατάσταση πάει τουλάχιστον 7-8 μήνες», λένε αυτοί που ξέρουν.

Βεβαίως, όσο κι αν έχουν επανειλημμένα ακουστεί τα γνωστά παράπονα για το φαγητό, κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η ημερήσια δαπάνη για έναν πρόσφυγα είναι απλώς διπλάσια από το κόστος της σίτισης των φοιτητών του ΑΠΘ, που είναι στο 1,8 ευρώ.

Σύμφωνα με κάποιες πηγές, ο υπολογισμός του πραγματικού αριθμού των προσφύγων προσκρούει σε κοινά συμφέροντα που έχουν δημιουργηθεί ανάμεσα σε προμηθευτές και υπηρεσίες, μετακλητές ή μη. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι καταγγελία βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ στη Βόρεια Ελλάδα ότι σε καταυλισμό του νομού όπου εκλέγεται οι προμήθειες είχαν ανατεθεί σε στενό συγγενικό πρόσωπο του συντονιστή, ο οποίος ήταν κομματικό στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος. Η συγκεκριμένη επιλογή προσώπων χρεώθηκε σε συνεργάτη του κ. Μουζάλα, ο οποίος έχει ατύπως την ευθύνη για όλες τις δομές πάνω από τη Λάρισα και ο οποίος υπογράφει ανακοινώσεις και δελτία Τύπου. Στελέχη μεγάλων διεθνών ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη Βόρεια Ελλάδα θεωρούν αδιανόητο να κάνουν οποιαδήποτε σοβαρή κίνηση χωρίς να διαβουλευτούν μαζί του. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο μετακλητός συνεργάτης του κ. Μουζάλα, ο οποίος υπέγραψε την απάντηση στη γερμανική μη κυβερνητική οργάνωση ASB απορρίπτοντας την προσφορά τους να κατασκευάσουν έναν οικισμό με οικίσκους από κοντέινερ στη μονάδα της SOFTEX, δεν συγκαταλέγεται πλέον στο προσωπικό της υπηρεσίας στη Θεσσαλονίκη.

Η κατασκευή οικίσκων, δηλαδή ουσιαστικά η αντικατάσταση των σκηνών με κοντέινερ για κοινωνικούς και υγειονομικούς λόγους, δεν έχει προχωρήσει. Σε κάποιες από τις μεγάλες ΜΚΟ ανατέθηκε η κατασκευή κάποιων οικίσκων για τη στέγαση υπηρεσιών και γραφείων. Όμως το μεγάλο σχέδιο για τους 250 οικίσκους για ευπαθείς ομάδες δεν προχώρησε ποτέ, ενώ είναι άγνωστο αν η ASB κατάφερε να διαθέσει τα αρκετά εκατομμύρια που είχε στα ταμεία της για έργα στην Ελλάδα. Έργα χωρίς έγκριση δεν γίνονται και τα χρήματα δεν διατέθηκαν γιατί η ASB, όπως προκύπτει από αλληλογραφία που έχει δημοσιεύσει η «Free Sunday», ισχυριζόταν ότι μπορούσε να φτιάξει τον οικισμό με 2,5 εκατ. ευρώ, ενώ οι υπηρεσίες του υπουργείου τον κοστολογούσαν στα 8,5 εκατ. ευρώ.

Η άλλη πλευρά του ζητήματος «οικίσκοι» είναι το καλοκαίρι που τελειώνει. Η μονάδα της SOFTEX είναι ένα παλιό εργοστάσιο, η τιμή ενοικίασης του οποίου είναι απόρρητη, αλλά έχει περιβάλλοντα χώρο δεκάδων στρεμμάτων, που στην πρώτη βροχή θα μετατραπούν σε λάσπες και θα παραπέμπουν σε Ειδομένη. «Μοιάζει αδύνατο να τηρήσουμε την υπόσχεση ότι τον χειμώνα κανένας δεν θα είναι σε σκηνή», λένε στις υπηρεσίες, επισημαίνοντας ότι, εκτός από αυτούς που μένουν σε σπίτια, ίσως μόνο αυτοί στον καταυλισμό της Θέρμης είναι σε καλύτερη κατάσταση, διότι οι σκηνές έχουν στηθεί σε κλειστό χώρο, εικόνα που παραπέμπει στο κατάλυμα που βρήκε ο Ιωσήφ για τη γέννηση του παιδιού του στη Βηθλεέμ πριν από 2.000 χρόνια.

Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά αποτελούν την πιο ευπαθή ομάδα. Άνθρωποι που γνωρίζουν χαρακτηρίζουν υπερβολική την εκτίμηση του υπουργείου Παιδείας ότι στους πρόσφυγες συγκαταλέγονται 22.000 μαθητές 6-17 ετών, αποδίδοντας τον αριθμό στην εκτίμηση ότι το 40% των προσφύγων είναι παιδιά, άρα στους περίπου 55.000 που είχαν υπολογιστεί στο τέλος Ιουλίου αντιστοιχούσαν 22.000 παιδιά. Ο αριθμός δεν μπορεί να αποδειχθεί, διότι δεν έχει γίνει ποτέ καταγραφή, όπως δεν μπορεί να γίνει ακριβής αποτύπωση της υγείας και της ανάπτυξής τους, διότι έγγραφα, ακόμη κι όταν υπήρχαν, δεν ζητήθηκαν ποτέ. Όπως δεν αναζητήθηκαν ποτέ ούτε πρόσφυγες εκπαιδευτικοί για να κάνουν μαθήματα στα παιδιά, ούτε οι συμπτώσεις του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος με τα αντίστοιχα στις πατρίδες των προσφύγων, για να καταγραφεί τι ξέρουν και τι πρέπει να μάθουν αυτά τα παιδιά. Άλλωστε, όπως προκύπτει από τα σχετικά έγγραφα, το υπουργείο Παιδείας είναι αποφασισμένο να διατηρήσει το απόλυτο δικαίωμα του ορισμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Και θέλει να την κάνει με δικό του προσωπικό. Απλές προσλήψεις δηλαδή. Όπως αυτές που κάποιες ΜΚΟ έχουν αρχίσει να κάνουν για να στελεχώσουν παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία μέσα στους καταυλισμούς. Σε κάθε περίπτωση, όπως επισημαίνουν όσοι ξέρουν, από τα αρχικά 800 εκατ. ευρώ της ευρωπαϊκής βοήθειας, περίπου 450 έχουν ήδη μπει στη χώρα, άρα υπάρχουν τουλάχιστον άλλα 350 διαθέσιμα. Και μπορεί να αγγίξουν και το 1 δισ.