Το κράτος λειτουργεί… (υπό Κ.Σ.* μόνο)

Ο δημόσιος τομέας είναι φτιαγμένος φτηνά και οι πολιτικοί του εκπρόσωποι μπορούν να διοικήσουν μόνο υπό κανονικές συνθήκες.

Μια παραγγελία για αναζήτηση ποινικών ευθυνών, την οποία ανέθεσε ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης Λάμπρος Τσόγκας, και μια απόφαση για ένορκη διοικητική εξέταση, που θα κάνει ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ήταν τα κερασάκια στην τούρτα μιας εξαιρετικά δύσκολης εβδομάδας για τους κατοίκους του δεύτερου μεγαλύτερου δήμου της χώρας.

Ο κ. Τσόγκας ζητάει να δοθούν απαντήσεις σε πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα:

• Για ποιον λόγο δεν υπήρξε έγκαιρη αντιμετώπιση της δυσχέρειας στην κυκλοφορία στους δημόσιους δρόμους.
• Για ποιον λόγο δεν ελήφθησαν μέτρα προφύλαξης των συσκευών στη διανομή νερού και αερίου προς τα νοικοκυριά.
• Ποιοι ήταν οι αρμόδιοι για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων.
• Ποιοι ήταν επιφορτισμένοι με την εποπτεία των οργάνων για τη λήψη των προστατευτικών/προληπτικών μέτρων για τις παραπάνω καταστάσεις.
• Ποια μέτρα ελήφθησαν από την Υποδιεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης.

Παράλληλα, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ο οποίος παραδέχτηκε πως ο ίδιος είναι υπεύθυνος για το χάος που προκλήθηκε στην πόλη, είπε ότι θα κάνει μια ένορκη διοικητική εξέταση για να δει, όπως δήλωσε, «τι δεν πήγε καλά, πού κόλλησε η κατάσταση, εάν ήταν ένα θέμα το οποίο δεν μπορούσαμε να το προβλέψουμε ή να αντιδράσουμε για κάποιον λόγο».

Οι απαντήσεις και στις δύο διαδικασίες θα είχαν ένα ενδιαφέρον αν δίνονταν σύντομα και αν μπορούσαν να καταλογιστούν ευθύνες. Όμως για τους κατοίκους της πόλης όπου τώρα διεξάγεται η δίκη για την υπεξαίρεση της πάγιας προκαταβολής του Δήμου Θεσσαλονίκης, την οποία κατηγορείται ότι έκανε μια υπάλληλος πριν από δέκα χρόνια, δεν θα έχει καμία σημασία.

Η ζημιά η οποία προκλήθηκε στην πόλη με την επί τριήμερο κλειστή αγορά λόγω μιας χιονόπτωσης που ούτε σε διψήφιο αριθμό εκατοστών δεν έφτασε είναι υπολογίσιμη μεν, ανεπανόρθωτη δε. Για παράδειγμα, μπορεί υπολογιστεί το έλλειμμα στα έσοδα το οποίο είχαν τα καταστήματα της αγοράς, ακόμη και της αγοράς τροφίμων στο Καπάνι και στη Μοδιάνο, που έμειναν κλειστά. Άλλωστε ούτε τα delivery δούλεψαν στην πόλη, εκτός ενός, που διαφήμισε ότι αντικατέστησε τα μηχανάκια με… γουρούνες. Μπορούν να υπολογιστούν τα χαμένα μεροκάματα και διάφορα άλλα.

Οικονομίες κλίμακος

Η εύκολη απάντηση, την οποία υιοθέτησαν ως αφετηρία της έρευνας τόσο ο κ. Τσόγκας, όσο και ο κ. Μπουτάρης, είναι ότι υπάρχουν ελλείμματα στη λειτουργία του δημόσιου τομέα, τα οποία μπορούσαν να προληφθούν.

Η διαπίστωση θα μπορούσε να είναι σωστή, αν δεν έκλεινε το ιδιωτικό εμπορικό κέντρο Mediterranean Cosmos, κάποιοι πελάτες του οποίου, όπως και πολλοί εργαζόμενοι, δεν κατάφεραν να πάρουν ούτε καν τα αυτοκίνητά τους από το πάρκινγκ, το οποίο είναι αμειβόμενο και φροντίζει η εταιρεία διαχείρισης. Το εμπορικό κέντρο έκλεισε, διότι ήταν αδύνατη η πρόσβαση σε αυτό, όχι μόνο των πελατών αλλά και των εργαζομένων. Προφανώς δεν είχαν αγοράσει εκχιονιστικά μηχανήματα, διότι θα ήταν ένα περιττό έξοδο, καθώς, όπως λέει και το γνωστό τραγούδι, «δεν κάνει κρύο στην Ελλάδα».

Ο ιδιωτικός στη διαχείριση του ΟΑΣΘ δήλωσε αδυναμία να βγάλει πάνω από το 1/3 των 538 λεωφορείων του, από το οποίο 1/3, όμως, μόνο 44 οχήματα είχαν αλυσίδες. Προφανώς για τον ΟΑΣΘ αποτελεί οικονομία κλίμακος το να μην αγοράσει αλυσίδες για όλα τα οχήματα.

To αεροδρόμιο, που σε λίγο περνά στη Fraport και ετοιμάζεται να δεχτεί υπερατλαντικές πτήσεις, έκλεισε, διότι δεν είχαν αγοράσει αρκετό αλάτι για τους διαδρόμους.

Η επίσης ιδιωτικοοικονομική Εταιρεία Διανομής Αερίου Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας Α.Ε. (ΕΔΑ ΘΕΣΣ) σε ανακοίνωσή της τη Δευτέρα επισήμανε ότι το δίκτυο διανομής φυσικού αερίου είναι ασφαλές και συνεχούς παροχής και για τυχόν θέματα των υδραυλικών εγκαταστάσεων θα πρέπει οι καταναλωτές να απευθύνονται στους εγκαταστάτες-υδραυλικούς τους. Προφανώς η εταιρεία θεωρεί ότι το καθήκον της λήγει με την παροχή του αερίου. Τους κανόνες για την τοποθέτηση του απαραίτητου εξοπλισμού τούς καθορίζει η αγορά. Όπως έλεγαν ειδικοί του κλάδου, «το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός ότι οι περισσότερες εγκαταστάσεις δεν είναι κατασκευασμένες για θερμοκρασίες υπό το μηδέν, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να παγώνουν οι σωληνώσεις». Αν η εταιρεία διανομής έθετε πιο αυστηρές προδιαγραφές, θα ήταν ακριβότερη η εγκατάσταση, άρα θα είχε λιγότερους πελάτες.

Η εικόνα των σεσουάρ που ζέσταιναν τους σωλήνες προφανώς δεν την αφορά, διότι «τυπικά ένας καυστήρας φυσικού αερίου μπορεί να λειτουργήσει ακόμη και σε θερμοκρασίες -10 βαθμών Κελσίου».

Το νερό και τα σχολεία

Η εισηγμένη στο χρηματιστήριο ΕΥΑΘ, που θεωρητικά φροντίζει τα συμφέροντα των μετόχων της, ενημέρωσε τη Δευτέρα ότι «το call center έχει δεχτεί τεράστιο όγκο κλήσεων κυρίως για παγωμένες σωληνώσεις και σπασμένα υδρόμετρα. Έχουν αντικατασταθεί ήδη εντός του Σαββατοκύριακου περί τα 160 υδρόμετρα». Παράλληλα, έδωσε στους καταναλωτές την κατεύθυνση «να καλύπτουν τις εξωτερικές τους σωληνώσεις με μονωτικά υλικά (π.χ. υαλοβάμβακα, μάλλινα υφάσματα)».

Προφανώς οι αντοχές των σωληνώσεων της ύδρευσης από το κεντρικό δίκτυο προς τα οικήματα είναι ανάλογες με αυτές του φυσικού αερίου, καθώς η τοποθέτησή τους είναι υπόθεση ιδιωτών υδραυλικών, στους οποίους έχουν δοθεί προδιαγραφές με βάση την παραδοχή ότι «δεν κάνει κρύο στην Ελλάδα».

Το κόστος της αντικατάστασης των υδρομέτρων, τον συνολικό αριθμό βλαβών, που δεν ανακοίνωσε η εταιρεία, δεν είναι ακόμη γνωστό ποιος θα το επιβαρυνθεί. Η εταιρεία που δεν ανταποκρίθηκε ή οι καταναλωτές που δεν έβαλαν μάλλινα υφάσματα; Η εταιρεία χρεώνει την επανατοποθέτηση υδρομέτρου 75 ευρώ.

Η εταιρεία βέβαια απέφυγε να αναφερθεί στα δίκτυα ύδρευσης που πάγωσαν και κράτησαν κλειστά τα σχολεία. Όπως ανέφερε στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο Δήμος Νεάπολης Συκεών το βράδυ της προηγούμενης Κυριακής, «παρά τις προσπάθειες, δεν κατέστη εφικτό να τεθούν σε λειτουργία τα δίκτυα ύδρευσης, τα οποία παραμένουν παγωμένα, με αποτέλεσμα να μην εξασφαλίζεται η υγιεινή των μαθητών». Διορθώθηκε το πρόβλημα; Την Πέμπτη η εταιρεία είπε ότι «στις επόμενες ώρες θα λυθεί το πρόβλημα των παγωμένων εξωτερικών διακλαδώσεων».

Ο Δήμος Νεάπολης Συκεών ήταν ο προτελευταίος δήμος που προσπάθησε να κρατήσει τα σχολεία ανοιχτά. Ο τελευταίος ήταν ο Δήμος Θέρμης, που τη Δευτέρα 9 Ιανουαρίου αναγκάστηκε να διώξει τα παιδιά που είχαν πάει σχολείο. «Διαπιστώθηκαν σε ορισμένες σχολικές μονάδες προβλήματα υδροδότησης, λόγω του παγετού, αλλά και λειτουργίας των συστημάτων θέρμανσης» ανέφερε σε ανακοίνωσή του.

Τα περισσότερα σχολεία στη Θεσσαλονίκη θερμαίνονται με φυσικό αέριο. Οι καυστήρες πετρελαίου δεν απειλούνται από παγετό είτε εάν είναι χαλύβδινοι είτε εάν είναι σε λειτουργία όταν έρθει ο παγετός. Αλλά για να συμβεί αυτό θα έπρεπε κάποιος να πάει στο σχολείο το Σαββατοκύριακο 7 και 8 Ιανουαρίου για να τους ανάψει. Πόσοι δήμοι το έκαναν; Μόνο ο Δήμος Νεάπολης Συκέων επικαλέστηκε ότι το έκανε.

Η Θεσσαλονίκη δεν υπέστη την «πρωτοφανή κακοκαιρία» την οποία επικαλέστηκαν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης και ο πρόεδρος της ΕΥΑΘ Γ. Κρεστενίτης, αλλά η πρόβλεψη για χειμωνιάτικες κλιματολογικές συνθήκες υπήρχε. «Μην ανησυχείς, θα την περάσουμε ξώφαλτσα» έλεγε υπηρεσιακό στέλεχος της Καθαριότητας στον κεντρικό δήμο όταν ρωτήθηκε το Σάββατο. Και έκαναν κανονικά την αποκομιδή, σαν μην έτρεχε τίποτα. Απλώς αυτή τη φορά οι μετεωρολόγοι είχαν προβλέψει σωστά.

Όπως προκύπτει απ’ όλα αυτά, το χάος στη Θεσσαλονίκη δεν ήταν απλό ζήτημα αβελτηρίας ή ανικανότητας των πολιτικών που διαχειρίζονται τις τύχες μας. Είναι ένα βαθύ δομικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας. Ο δημόσιος τομέας είναι φτιαγμένος φτηνά και οι πολιτικοί του εκπρόσωποι μπορούν να διοικήσουν μόνο υπό κανονικές συνθήκες.

Αυτό ερμηνεύει και τη δήλωση του δημάρχου Θεσσαλονίκης που εξόργισε τους επιχειρηματίες, οι οποίοι αποτελούσαν μια βασική πηγή εκλογικής του υποστήριξης. «Ο ΟΑΣΘ να βάλει αλυσίδες στα λεωφορεία, ο Εμπορικός Σύλλογος να μην ανοίξει τα καταστήματα, οι καταστηματάρχες να καθαρίσουν τα πεζοδρόμια μπροστά από τα μαγαζιά τους και οι πολίτες να μη χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητα για άσκοπες μετακινήσεις στην πόλη» είπε ο κ. Μπουτάρης ως λύση στο πρόβλημα της πόλης και κάποιοι από εκείνους απάντησαν χαρακτηρίζοντας τον «ανερμάτιστο». «Ο ανερμάτιστος δήμαρχος προκαλεί παράλυση της αγοράς της Θεσσαλονίκης» σχολίασε ο Σύλλογος Κοσμηματοπωλών Ωρολογοπωλών Θεσσαλονίκης, ο οποίος του καταλόγισε «απρονοησία και διοικητική ανικανότητα», καταλήγοντας ότι «το συμπέρασμα που συνάγεται είναι ότι το μόνο που μπορεί να οργανώσει ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης είναι χαοτικές καταστάσεις». Αλλά αυτό δεν μπορεί να εκληφθεί ως παράπλευρη απώλεια, καθώς στις σχέσεις του δημάρχου Θεσσαλονίκης με την αγορά έχει μπει πάγος πολύ πριν από το χιόνι.