Καμία γυναίκα να μην πεθαίνει δίνοντας ζωή

Κάθε μέρα κάπου στον κόσμο 800 γυναίκες πεθαίνουν από επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ή στον τοκετό. Το 60% των θανάτων αυτών καταγράφεται σε ευάλωτους πληθυσμούς, στις αναπτυσσόμενες χώρες, στα κύματα των προσφύγων και των μεταναστών, και αυτές οι γυναίκες που ανυπομονούν να γίνουν μητέρες συχνά δεν προλαβαίνουν να φτάσουν στο νοσοκομείο για να γεννήσουν. Κι όμως, όλες οι χαμένες ζωές θα μπορούσαν να σωθούν αν οι γυναίκες των ευάλωτων πληθυσμών είχαν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος του δεκαετούς προγράμματος «MSD for Mothers», που αντικατοπτρίζει την παγκόσμια δέσμευση της φαρμακευτικής εταιρείας ΜSD στην τιτάνια προσπάθεια να μειωθούν η μητρική και η βρεφική θνησιμότητα και να γίνουν η εγκυμοσύνη και ο τοκετός μια ασφαλής και ευτυχισμένη εμπειρία για κάθε γυναίκα, έτσι ακριβώς όπως θα έπρεπε να είναι το θαύμα της ζωής. Η MSD Ελλάδας, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «MSD for Mothers», στηρίζει το πρόγραμμα «Μητέρα & Παιδί», το οποίο υλοποιείται στη χώρα μας από τους Γιατρούς του Κόσμου.

Μετά την ολοκλήρωση του 1ου χρόνου εφαρμογής του προγράμματος «Μητέρα & Παιδί» διοργανώθηκε στην Ελλάδα η ημερίδα με τίτλο «Unspoken Voices: Οι ανάγκες υγείας των γυναικών προσφύγων στην Ευρώπη». Η διευθύντρια του προγράμματος «MSD for Mothers», Dr Mary Ann Etiebet, μιλώντας στην ημερίδα επισήμανε: «Από το 2011 που ξεκίνησε η υλοποίηση του παγκόσμιου προγράμματος “MSD for Mothers”, έχουν ωφεληθεί περισσότερες από 6 εκατομμύρια γυναίκες σε περισσότερες από 30 χώρες. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν περισσότεροι από 75 εταίροι από τον ιδιωτικό και δημόσιο φορέα και έχουν ενισχυθεί περισσότερες από 2.650 τοπικές δομές, προκειμένου να προσφέρουν υψηλής ποιότητας φροντίδα υγείας, ενώ περισσότεροι από 10.800 επαγγελματίες υγείας έχουν εκπαιδευτεί για τον ίδιο σκοπό. Δεν είναι όμως μόνο η μεγάλη πληθυσμιακή κάλυψη που δίνει στο πρόγραμμα “MSD for Mothers” ξεχωριστό ειδικό βάρος. Η μοναδικότητά του έγκειται στην πολυπλοκότητα του εγχειρήματος, καθώς η δράση καλύπτει “κενά” στην περίθαλψη και αμβλύνει ανισότητες ανάμεσα σε διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες, εκεί όπου κάθε ωφελούμενη κουβαλά τη δική της –ανείπωτη μέχρι τότε– ιστορία. Το πρώτο εμπόδιο που πρέπει να προσπεράσουμε για να προσεγγίσουμε αυτές τις γυναίκες είναι η δυσκολία στην επικοινωνία, καθώς μιλάμε κυρίως για πρόσφυγες και μετανάστριες που βρίσκονται μακριά από τον τόπο τους. Δεν μιλούν τη γλώσσα, δεν έχουν πάει σε γιατρό, μπορεί να είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας, νιώθουν ντροπή, φόβο, ανασφάλεια. Για να τις προσεγγίσουμε πρέπει πρώτα να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους».

Η ισότιμη πρόσβαση σε γυναικολογική φροντίδα για τη μητέρα και σε παιδιατρική φροντίδα για το βρέφος αποτελεί αυτονόητο δικαίωμα όλων των γυναικών. Το ίδιο ισχύει και για το δικαίωμά τους να ενημερωθούν για την αντισύλληψη, όπως εξηγεί η Caroline Hickson, περιφερειακή διευθύντρια της Διεθνούς Ένωσης Οικογενειακού Προγραμματισμού (International Planned Parenthood Federation – IPPF). Η κ. Hickson συνεχίζει λέγοντας: «Τα αυτονόητα γυναικεία δικαιώματα καταστρατηγούνται, ειδικά σε περιοχές του πλανήτη με πατριαρχικές κοινωνίες, όπου οι γυναίκες δεν αντιμετωπίζονται ως ισότιμα μέλη. Ένας από τους στόχους του προγράμματος “MSD for Mothers” είναι να εκπαιδεύσει και να ενημερώσει κάθε γυναίκα για την ασφαλή αντισύλληψη και τον οικογενειακό προγραμματισμό, ώστε να την ενδυναμώσει και να την καταστήσει δυνατό κρίκο στην αλυσίδα της μετάδοσης αυτής της γνώσης στην τοπική της κοινωνία».

Εστιάζοντας στην Ευρώπη, που χαρακτηρίζεται από μετακινούμενους πληθυσμούς μεταναστών και διαφορετικά συστήματα υγείας μεταξύ των κρατών, τα χάσματα που δημιουργούνται για τους πολίτες σε ό,τι αφορά την πρόσβασή τους στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας έχουν βαρύ τίμημα για τις μητέρες και τα παιδιά τους. Το παράδειγμα της Ελλάδας, όπου το πρόγραμμα «Μητέρα & Παιδί» υλοποιείται από τους Γιατρούς του Κόσμου, είναι ενδεικτικό της τεράστιας ανάγκης που υπάρχει για τη διασφάλιση της υγείας στην εγκυμοσύνη και στον τοκετό. Όπως εξηγεί ο δρ. Νικήτας Κανάκης, πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου Ελλάδος: «Κατ’ αρχάς το πρόγραμμα αποτελεί εξαιρετικό πιλοτικό παράδειγμα άψογης συνεργασίας του ιδιωτικού φορέα, μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης, και του κρατικού φορέα. Ξεκινήσαμε το 2016 με στόχο να προσφέρουμε γυναικολογική φροντίδα σε 8.400 γυναίκες και ήδη στον 1ο χρόνο υλοποίησης του προγράμματος ο αριθμός των ωφελούμενων γυναικών έχει υπερτριπλασιαστεί. Η δράση “Μητέρα & Παιδί” έχει προσφέρει μέχρι σήμερα γυναικολογική φροντίδα σε 28.572 γυναίκες και παιδιατρική παρακολούθηση σε 4.814 νεογνά. Η προστασία της υγείας των γυναικών που θα φέρουν στον κόσμο το παιδί τους απαιτείται και για ανθρωπιστικούς και για οικονομικούς λόγους. Με μια παρέμβαση καθαρά προληπτικού χαρακτήρα και κόστους αμελητέου, μόλις 12,25 ευρώ ανά ωφελούμενη γυναίκα, αποφεύγονται αναίτιοι θάνατοι, αναίτιες επιπλοκές που απαιτούν νοσηλείες και χειρουργικές επεμβάσεις και αναίτιες γεννήσεις παιδιών με αναπηρία».

Για την Agata Jakoncic, διευθύνουσα σύμβουλο της MSD Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας, η επιτυχία του προγράμματος «MSD for Mothers» αντικατοπτρίζεται στο ευτυχισμένο χαμόγελο όλων των γυναικών που είδε πρόσφατα στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος «Μητέρα & Παιδί». «Αν και είναι λυπηρό να μαθαίνεις ότι γυναίκες έφταναν στη γέννα χωρίς να έχουν κάνει επισκεφτεί γυναικολόγο και με μηδαμινές εξετάσεις, ωστόσο ήταν ιδιαίτερα ευχάριστο να μαθαίνεις ότι εν μέσω τόσο δύσκολων συνθηκών διαβίωσης οι γυναίκες μένουν έγκυες και γεννούν παιδιά. Πρέπει να δουλέψουμε εντατικά ώστε η πρόσβαση στην υγεία, ένα ζήτημα θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, να εφαρμόζεται ισότιμα και δίκαια σε όλους. Γι’ αυτόν τον λόγο αναπτύξαμε τις συστάσεις πολιτικής για την υγεία των προσφύγων προς τις ευρωπαϊκές και εθνικές κυβερνήσεις και τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., ώστε να έχουμε μια ενιαία πολιτική στην υγεία και να δώσουμε προτεραιότητα στη διασφάλιση της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Αρκεί να αναλογιστούμε πως η γυναίκα που πεθαίνει κάπου στον κόσμο θα μπορούσε να είναι η μητέρα μας» λέει η κ. Jakoncic.

Το πρόγραμμα «MSD for Mothers» χρηματοδοτείται με 500 εκατ. δολάρια και η δράση «Μητέρα & Παιδί», που συνεχίζεται για 2η χρονιά στην Ελλάδα, υλοποιείται με επένδυση της MSD ύψους 750.000 δολαρίων.