Δίμηνο-φωτιά για την κυβέρνηση

Εάν κανείς ρωτήσει οποιονδήποτε κυβερνητικό παράγοντα στην Ελλάδα ποια ημερομηνία θεωρεί ως το πλέον σημαντικό ορόσημο, σχεδόν σίγουρα η απάντηση που θα λάβει θα είναι αυτή της 21ης Ιουνίου 2018. Είναι η μέρα κατά την οποία θα συνεδριάσει το Eurogroup προκειμένου να αποφανθεί αν η Ελλάδα ολοκληρώνει με επιτυχία το πρόγραμμα που άρχισε το καλοκαίρι του 2015 και αν θα μπορέσει να βγει –όπως ελπίζει η κυβέρνηση– με «καθαρό» τρόπο από τα μνημόνια.

Ωστόσο, και παρά ένα γενικότερο κλίμα αισιοδοξίας ότι όλα θα πάνε καλά, προσεκτικοί αναλυτές της κατάστασης αναφέρουν ότι η κυβέρνηση έχει κάμποσα εμπόδια ακόμα να υπερπηδήσει μέχρι να φτάσει στον στόχο της και κάποια από αυτά ίσως και να κρύβουν κινδύνους εκτροπής στην υλοποίηση των συμπεφωνημένων ή καθυστερήσεις, ενώ το ζήτημα του χρέους και της ρύθμισής του παραμένει «ομιχλώδες».

Πρόγευση στην Ουάσινγκτον

Μια πρώτη εικόνα για το τι μέλλει γενέσθαι αναμένεται να πάρει ιδίοις όμμασι και ωσί ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος θα συμμετάσχει στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσινγκτον, όπου και αναμένεται να συνεδριάσει το Washington Group, δηλαδή οι Ευρωπαίοι δανειστές (ΕΚΤ, ESM και οι υπουργοί Οικονομικών των τεσσάρων μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρωζώνης) και το ΔΝΤ, και να κρίνουν πώς μπορούν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους όσον αφορά το ζήτημα της εξόδου της χώρας από το πρόγραμμα. Το Ταμείο για άλλη μια φορά επανέλαβε την εκπεφρασμένη θέση του για υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και σημαντική ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας, θέση με την οποία διαφωνούν οι Ευρωπαίοι και ιδίως το Βερολίνο.

Άλλωστε, ο αντικαταστάτης του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, ο σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς, κρατά ακόμη κλειστά τα χαρτιά του σχετικά με τις προθέσεις της γερμανικής κυβέρνησης ως προς τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους. Ο Σολτς, δεδομένου ότι συμμετέχει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας με τους Χριστιανοδημοκράτες, είναι υποχρεωμένος να ακούσει τις θέσεις τους, οι οποίες απορρίπτουν κατηγορηματικά μεγάλη ελάφρυνση του ελληνικού χρέους και, παράλληλα, ζητούν αυξημένη επιτήρηση της Ελλάδας, για τυχόν παρεκκλίσεις από τις συμφωνίες για μεταρρυθμίσεις. Μάλιστα, σε άρθρο του στους «Financial Times» ο γνωστός Γερμανός δημοσιογράφος Βόλφγκανγκ Μινχάου εκτίμησε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει πολλά πράγματα από τη γερμανική κυβέρνηση, όπως ούτε ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και το σχέδιό του για μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη.

Στη Σόφια τα σπουδαία

Από κει και πέρα, ένα επόμενο σκαλοπάτι που η κυβέρνηση πρέπει να ανέβει είναι αυτό του άτυπου Eurogroup της Σόφιας στις 27 Απριλίου, όπου η Αθήνα θα κληθεί να δώσει λεπτομέρειες σχετικά με το μεταμνημονιακό αναπτυξιακό της σχέδιο για την οικονομία της χώρας και να συγκεκριμενοποιήσει μέτρα για την καταπολέμηση της ανεργίας και την εξωστρέφεια της οικονομίας. Πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι στο συγκεκριμένο άτυπο Eurogroup το ιδανικό αποτέλεσμα για την Ελλάδα θα ήταν μια προκαταρκτική συμφωνία Ευρωπαίων-ΔΝΤ για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, αν και το ζήτημα της βιωσιμότητάς του αναμένεται να κριθεί μετά τη δημοσιοποίηση των σχετικών στοιχείων από τη Eurostat στα τέλη Απριλίου και πιθανόν εντός του διαστήματος Μαΐου-Ιουνίου.

Μια κατ’ αρχήν συμφωνία θεωρείται υψίστης σημασίας, καθώς θα δεσμεύσει το ΔΝΤ για να ενεργοποιήσει το δικό του πρόγραμμα για την Ελλάδα μετά το τέλος του μνημονίου, οπότε εκτιμάται ότι η ευρωπαϊκή πλευρά θα είναι πιο αναλυτική όσον αφορά τα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους. Πληροφορίες από τις ομάδες εργασίας που επεξεργάζονται τα σενάρια αναφέρουν ότι τα μέτρα αυτά ενδέχεται να περιλαμβάνουν αποπληρωμή δανείων προς το ΔΝΤ μέσω ESM, εμπροσθοβαρές πρόγραμμα μέτρων ελάφρυνσης, αλλά και τη γαλλική πρόταση για σύνδεση της αποπληρωμής του χρέους με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, ενώ το Ταμείο φαίνεται να ζητά και ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο της Ευρωζώνης για στήριξη της Ελλάδας, αν αυτό κριθεί απαραίτητο στο μέλλον.

Αξιολογήσεων συνέχεια

Παράλληλα, οι επικεφαλής των δανειστών αναμένονται στην Αθήνα στις αρχές Μαΐου, ώστε να διαπιστωθεί η πρόοδος στην υλοποίηση των προαπαιτούμενων της τέταρτης αξιολόγησης, με τις Βρυξέλλες να εκφράζουν αισιοδοξία ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν προβλήματα. Βέβαια, το τελευταίο αυτό ετάπ του προγράμματος συνεχίζει να περιέχει «καυτά» ζητήματα, όπως ο τομέας της απελευθέρωσης της ενέργειας, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι δημοσίευμα της «Süddeutsche Zeitung» αναφέρει ότι μεταξύ των δανειστών υπάρχει συζήτηση για το ενδεχόμενο να παραταθεί για μερικούς μήνες το πρόγραμμα που κανονικά ολοκληρώνεται τον Αύγουστο, καθώς εκτιμάται ότι η ελληνική κυβέρνηση χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να υλοποιήσει τις μεταρρυθμιστικές της υποχρεώσεις.

Από την άλλη πλευρά, το ΔΝΤ εκτιμά πως το 2018 το πλεόνασμα της Ελλάδας θα διαμορφωθεί στο 2,9% του ΑΕΠ και όχι στο 3,5% του ΑΕΠ –που αποτελεί τον στόχο του προγράμματος του ESM–, ωστόσο αυτό δεν επηρεάζει καθόλου, καθώς το 2,9% που αναμένεται φέτος υπερκαλύπτει τον στόχο του 2,2% που είχε θέσει από πέρυσι τον Ιούλιο το Ταμείο σε συμφωνία με τις ελληνικές αρχές. Πηγές του Ταμείου που μίλησαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ περιέγραψαν ως θετική εξέλιξη την αναθεώρηση των προβλέψεων για το πρωτογενές πλεόνασμα και χαρακτήρισαν πρόωρο σε αυτή τη φάση να συζητείται το σενάριο για επίσπευση της μείωσης του αφορολόγητου από το 2019 ή της λήψης άλλων μέτρων δημοσιονομικού χαρακτήρα.

Επιμένει ο Στουρνάρας

Την ίδια στιγμή ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας επανήλθε στην πρότασή του για προληπτική γραμμή στήριξης μετά το τέλος του προγράμματος, τονίζοντας μάλιστα ότι μια τέτοια διευθέτηση δεν αποτελεί νέο μνημόνιο. Μιλώντας σε εκδήλωση του Ελληνικού Συλλόγου Αποφοίτων του London School of Economics, ο κ. Στουρνάρας σημείωσε ότι η προληπτική γραμμή στήριξης θα συμβάλει στην επιστροφή του Δημοσίου στις αγορές με βιώσιμο τρόπο μετά τον Αύγουστο. Στο πλαίσιο αυτό, υπογράμμισε, κύριο μέλημα της Τράπεζας της Ελλάδος είναι οι όποιες αποφάσεις για το πλαίσιο εποπτείας μετά το τέλος του προγράμματος να διασφαλίζουν την ομαλή, χαμηλού κόστους και απρόσκοπτη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών και γενικότερα της ελληνικής οικονομίας. Υπενθυμίζεται ότι και η ΕΚΤ έχει βολιδοσκοπήσει την ελληνική κυβέρνηση για το ενδεχόμενο προληπτικής γραμμής στήριξης, ωστόσο ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανέφερε ότι απέρριψε τέτοιες σκέψεις.