Ενήλικα παιδιαρίσματα

Μία από τις βασικές διαφορές μεταξύ της παιδικής και της ενήλικης συμπεριφοράς είναι η δυνατότητα των ενηλίκων να κρίνουν πρόσωπα και συνθήκες ολιστικά και σε βάθος χρόνου, αποφεύγοντας τις βιαστικές αξιολογήσεις στη βάση μεμονωμένων ενεργειών. 

Ένα παιδί είναι έτοιμο να αποκαλέσει τον γονιό του «κακό», όταν εκείνος του αρνηθεί ένα χατίρι, ανεξάρτητα από την τεκμηρίωση της άρνησης από την πλευρά του γονέα και φυσικά ανεξάρτητα από τις ενδείξεις ανιδιοτελούς στήριξης του παιδιού από τον γονέα του στο παρελθόν. Ένας φοιτητής, δηλαδή ένας νεαρός ενήλικας, είναι επίσης έτοιμος να περιγράψει την αποτυχία του σε μια γραπτή εξέταση λέγοντας ότι «ο στραβός καθηγητής τον έκοψε», ακόμα και όταν ο διδάσκων εξηγήσει αναλυτικά τα σφάλματα στο γραπτό και φυσικά ανεξάρτητα από την ποιότητα της διδασκαλίας κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. 

Η αδυναμία του παιδιού και του φοιτητή να κρίνουν ολιστικά και σε βάθος χρόνου συγχωρούνται λόγω της ανωριμότητάς τους. Όμως από έναν ώριμο ψηφοφόρο απαιτεί κανείς να αξιολογεί τους πολιτικούς λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της δράσης τους, χωρίς να αντιδρά σπασμωδικά σε κουβέντες και αποφάσεις της στιγμής. 

Για τον ίδιο λόγο, στον μικρόκοσμο του ιδιωτικού επαγγέλματός μου, θα περίμενε κανείς από ένα ώριμο κομματικό επιτελείο, όπως επίσης και από τον δημοσιογραφικό κόσμο και τους λεγόμενους καθοδηγητές κοινής γνώμης, να αξιολογούν το παραγόμενο έργο μιας εταιρείας ερευνών κοινής γνώμης ανεξάρτητα από την εκάστοτε εκτίμηση για την εκλογική απήχηση των κομμάτων.

Και όμως, οι αξιολογήσεις τους για τις εικόνες που προβάλλουν οι δημοσκοπικές εταιρείες για το κομματικό σκηνικό θυμίζουν περισσότερο τον κλασικό παιδικό ενθουσιασμό και, από την άλλη, το κλασικό παιδικό πείσμα. Αριθμοί και άνθρωποι εξυψώνονται και λοιδορούνται χωρίς δεύτερη σκέψη και μόνο σε συνάρτηση με τον βαθμό ευθυγράμμισης των ευρημάτων μιας έρευνας με τις κομματικές, ή ατομικές στην περίπτωση δημοσιογράφων και ατόμων με ισχυρό δημόσιο λόγο, προσδοκίες. 

Μια εταιρεία τα ποσοστά της οποίας αποσιωπούνταν, με το εύκολο επιχείρημα ότι εκφράζει τις βαθύτερες επιθυμίες του κόμματος Α και γι’ αυτό εμφανίζει το κόμμα αυτό να προηγείται, αίφνης καταλαμβάνει την πρώτη θέση στα φύλλα εφημερίδων και στις διαδικτυακές αναρτήσεις ατόμων που την αγνοούσαν επιδεικτικά μόλις τα ευρήματά της καταγράφουν υπεροχή του κόμματος Β. 

Ευρήματα που υπογραμμίζουν τη σταδιακή απώλεια ισχύος του αρχηγού ενός κόμματος χαρακτηρίζονται κατευθυνόμενα, χωρίς να συλλογίζεται κανείς ότι ευρήματα της ίδιας εταιρείας τεκμηρίωναν την πολιτική υπεροχή του ίδιου αυτού αρχηγού μόλις λίγους μήνες πριν. Ας ωριμάσουμε και ας μη βλέπουμε παντού φαντάσματα.

Το κομματικό σκηνικό στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά ρευστό τα τελευταία έξι χρόνια. Η τάχιστη πτώση του ΠΑΣΟΚ μέσα στα πρώτα δύο χρόνια της θητείας του Γιώργου Παπανδρέου και η καταγραφείσα δημοσκοπικά κάμψη της ΝΔ από το καλοκαίρι του 2013 –μόλις δεκαπέντε μήνες μετά την εκλογική νίκη του 2012– είχαν αποδείξει αυτή την αυξανόμενη ταχύτητα εναλλαγών στις διαθέσεις του εκλογικού σώματος πριν από την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. 

Η σημερινή υστέρηση του ΣΥΡΙΖΑ στα ποσοστά εκλογικής επιρροής έρχεται περίπου μετά το ίδιο χρονικό διάστημα των δώδεκα μηνών, ακολουθώντας το ίδιο μοτίβο, και παρά την ενδιάμεση ένεση ενίσχυσης της εκλογικής νίκης του περασμένου Σεπτεμβρίου. Συνεπώς, μεταβολές στην εκλογική επιρροή των κομμάτων, όπως και στη δημοτικότητα των πολιτικών προσώπων, είναι απολύτως φυσιολογικές. Τα εργαλεία πολιτικής ανάλυσης δύνανται να τις καταγράψουν. 

Και οι καλοί χρήστες των εργαλείων αυτών είναι σε θέση να προσφέρουν χρήσιμες αποτυπώσεις και συμβουλές, αρκεί να είμαστε ανοιχτοί στη σκέψη τους και να αξιολογούμε τους χρήστες αυτούς στη βάση τεχνικών κριτηρίων, όπως, για παράδειγμα, η επιτυχία προηγούμενων εκτιμήσεών τους, και όχι στη βάση του υπερβάλλοντος συναισθηματισμού που προκαλούν οι εφήμερες ή βαθιά ριζωμένες ταυτίσεις μας. Εκτός αν το κάνουμε και απλώς παιδιαρίζουμε δημοσίως.