Καρδιακή ανεπάρκεια και κορονοϊός

Κάθε χρόνο, πανευρωπαϊκά, η δεύτερη εβδομάδα του Μαΐου είναι αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των πολιτών για την καρδιακή ανεπάρκεια. Για το 2020 η συγκεκριμένη εβδομάδα ευαισθητοποίησης αναβλήθηκε λόγω του κορονοϊού, παρά ταύτα η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία θα ενημερώσει διαδικτυακά και ευρέως τους πολίτες της χώρας, καθώς και τις δομές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας υγείας, με την αποστολή ενός εκτεταμένου και πλήρους ηλεκτρονικού φυλλαδίου που θα περιλαμβάνει όλα όσα πρέπει να γνωρίζει κανείς για την καρδιακή ανεπάρκεια.

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι συχνή και σοβαρή πάθηση. Μάλιστα χειροτερεύει με τον χρόνο και δεν έχει ριζική θεραπεία. Λογικό είναι να τρομάξετε όταν σας πει ο γιατρός σας ότι έχετε καρδιακή ανεπάρκεια. Όταν όμως κατανοήσει κανείς την πάθησή του και ακολουθήσει τις θεραπευτικές οδηγίες που του δίνει ο γιατρός του, κάνοντας και ο ίδιος απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής του, μπορεί να ζήσει περισσότερο, έχοντας μια ποιότητα ζωής πολύ καλύτερη.

Τι είναι η καρδιακή ανεπάρκεια

Είναι μια σοβαρή πάθηση όπου η καρδιά είναι αδύνατη και δεν μπορεί να στείλει αρκετή ποσότητα αίματος σε όλο το σώμα, με αποτέλεσμα το σώμα να μην παίρνει την ποσότητα του οξυγόνου και τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται για να δουλέψει φυσιολογικά. Και επειδή το αίμα και το οξυγόνο δεν φτάνουν για να θρέψουν τους μυς και τα όργανα του σώματος, οι μύες κουράζονται και ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζει εύκολη κόπωση. Αλλά παράλληλα δεν επιστρέφει και αρκετό αίμα στην καρδιά, περιμένοντας ένα δυνατό τράβηγμα που δεν έρχεται. Μαζεύεται τότε το αίμα στις φλέβες, περιμένοντας να γυρίσει στην καρδιά, και αυξάνεται η πίεση μέσα σε αυτές, οπότε αρχίζουν να βγαίνουν υγρά στους γύρω ιστούς, κυρίως στα πόδια και στην κοιλιά. Υγρό μαζεύεται και στους πνεύμονες, γιατί δεν μπορεί να γυρίσει εύκολα στην αριστερή καρδιά και προκαλεί συμφόρηση στους πνεύμονες και δύσπνοια. Έτσι δικαιολογούνται τα κύρια συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας, που είναι η εύκολη κόπωση και η δύσπνοια.

Η κύρια αιτία που προκαλεί καρδιακή ανεπάρκεια είναι η στεφανιαία νόσος. Ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου νεκρώνει κάποιο μέρος της καρδιάς και ελαττώνει τη δύναμή της. Καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συνήθως αφορά μεγάλες ηλικίες. Άλλες αιτίες που προκαλούν καρδιακή ανεπάρκεια είναι παθήσεις των βαλβίδων, των πνευμόνων, λοιμώξεις (μυοκαρδίτιδα), μυοκαρδιοπάθειες, συγγενείς καρδιοπάθειες κ.ά.

Διαχείριση της καρδιακής ανεπάρκειας από τον ασθενή και τον γιατρό

Η πιο αποτελεσματική θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας γίνεται με φάρμακα και αλλαγή του τρόπου ζωής. Ακόμη και απλά πράγματα, όπως καθημερινό περπάτημα, παρακολούθηση της δίαιτας (περιορισμός στο αλάτι), αποφυγή καπνίσματος και αλκοόλ, μπορούν να κάνουν τη διαφορά στα συμπτώματα και στην ποιότητα ζωής. Ο ασθενής με καρδιακή ανεπάρκεια πρέπει να παρακολουθεί το βάρος του (με καθημερινό ζύγισμα), την πίεση και τις σφύξεις του. Να καταγράφει τις μετρήσεις σε έναν πίνακα και να τον δείχνει στον γιατρό του σε κάθε επίσκεψη. Αν παρατηρήσει μεγάλη αλλαγή στις μετρήσεις, όπως όταν πάρει, ας πούμε, αρκετό βάρος (περισσότερο από 2 κιλά σε 3 ημέρες), τότε πρέπει να ενημερώσει τον γιατρό του.

Πολύ σημαντικό επίσης είναι να παίρνει ο ασθενής όλα τα φάρμακα που του έχει δώσει ο γιατρός του στην ώρα τους, χωρίς να παραλείπει κανένα. Πρέπει να κρατάει σημειώσεις με τα σκευάσματα και τις δόσεις, ελεγχόμενος, αν υπάρχει η δυνατότητα, από κάποιον στενό συγγενή του. Αν στο πλαίσιο της θεραπείας τού έχει τοποθετηθεί και κάποια συσκευή, όπως βηματοδότης, απινιδωτής, πρέπει να είναι σε άμεση επαφή με τον γιατρό και το εργαστήριο όπου εμφυτεύθηκε η συσκευή, για τακτική παρακολούθηση και έλεγχο.

Covid 19 και ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, οι οποίοι οφείλουν να παρακολουθούν το σωματικό τους βάρος, συμπτώματα και σημεία απορρύθμισης της κατάστασής τους (όπως εμφάνιση δύσπνοιας, ευκολότερης κόπωσης, οιδημάτων και δυσκολία κατάκλισης) και να επικοινωνήσουν με τον θεράποντα ιατρό τους.

Δεν πρέπει να διακόπτεται η αγωγή με αναστολείς του συστήματος ρενικής-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης ή τα σύνθετα, όπως σακουμπιτρίλη-βαλσαρτάνη, γιατί είναι τα μόνα φάρμακα, όπως και οι β-αποκλειστές, που μειώνουν τη θνητότητα.

Τέλος, οι ηλικιωμένοι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια συνήθως έχουν κι άλλες παθήσεις, όπως αναιμία, νεφρική ανεπάρκεια, αποφρακτική πνευμονοπάθεια, υπέρταση, διαβήτη κ.ά. Είναι απαραίτητο να παρακολουθούν και τις άλλες παθήσεις σε συνεννόηση πάντα με τον καρδιολόγο και με γιατρό άλλης ειδικότητας (πνευμονολόγο, νεφρολόγο, διαβητολόγο).

Με καλύτερη κατανόηση της πάθησής τους και με απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους αρκετοί ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα της καθημερινότητάς τους.